Iqtisodiy bilim asoslari

DAVLAT BUDJETI HAQIDA TUSHUNCHA

Davlat budjeti davlatning bir yillik daromadlari va xarajatlari rejalashtirilgan 

asosiy moliyaviy hujjatidir. Davlat budjetini tuzishdan ko‘zlangan asosiy maqsad: 

davlat oldida turgan iqtisodiy va ijtimoiy vazifalarni bajarish uchun moliyaviy asosni 

shakllantirish, mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirishning istiqboldagi rejasini amalga 

oshirish, aholi daromadlarini qayta ko‘rib chiqishdir. Davlat budjeti daromad va 

xarajat qismlaridan tashkil topadi.

DAVLAT BUDJETINING DAROMAD QISMI 

Davlat budjetining daromad manbalariga quyidagilar kiradi:

— fuqarolar daromadidan olinadigan soliqlar;

— korxonalar foydasidan olinadigan soliqlar;

— davlat korxonalarining foydasi;

— davlat qimmatli qog‘ozlarini sotishdan tushgan pul;

— davlat mulkini sotishdan tushgan mablag‘lar;

— davlat boji va boshqa tushumlar. 

Davlat  hududiga  ayrim  turdagi  tovarlarni  olib  kirganlik  uchun  yoki  davlat 

muassasalari tomonidan ko‘rsatilgan ayrim xizmatlar uchun davlatga to‘lanadigan 

maxsus  to‘lov  turi  davlat  boji  deb  ataladi.  Aytib  o‘tish  lozimki,  soliqlar  davlat 

budjeti  daromad  qismining  asosiy  manbasi  hisoblanadi.  Shu  manbalar  asosida 

davlat o‘z pul mablag‘larining markazlashgan jamg‘armasi — davlat budjetining 

daromad qismini hosil qiladi va uni yil davomida xarajat qiladi.

4. O‘tgan darsda siz davlatning vazifalari bilan tanishdingiz. Davlat o‘z vazifalarini 

bajarish uchun mablag‘ni qayerdan oladi? Bu vazifalarni bajarishga mabag‘lar 

qayerdan moliyalashtiriladi?

O‘zbekiston Respublikasining davlat budjeti O‘zbekiston Respublikasining 

Oliy Majlisida muhokama qilinadi va tasdiqlanadi. Yil yakunlangandan so‘ng 

hukumat budjetining ijrosi bo‘yicha Oliy Majlisga hisobot beradi.