Iqtisodiy bilim asoslari

MARKETING TADQIQOTI

Firmaning butun ishlab chiqarish faoliyati marketing tadqiqotlariga tayangan 

holda tashkil qilinishi kerak. Marketing tadqiqotidan ko‘zlangan maqsad firma 

oldida  turgan  nima  ishlab  chiqarish,  qancha  ishlab  chiqarish,  qanday  narxda 

sotish,  kim  uchun  ishlab  chiqarish,  qaysi  bozorga  yetkazish  va  sotish  lozim 

Xomashyo 

ombori

1-ishlab chiqarish sexi

Tayyor mahsulotlar ombori

Avtomobil 

parki

Do‘kon

2-ishlab chiqarish sexi

3-ishlab chiqarish sexi

Ofis

Hisobxona

8.3- chizma

Topshiriq

---

41

41

40

degan savollarga javob topishdir. Marketing tadqiqotlari, asosan, to‘rt: mahsulotni 

(bozorni)  o‘rganish,  narxlash,  reklama  qilish,  bozorda  o‘rnashish  bosqichlariga 

bo‘linadi.

Mahsulotni o‘rganish bosqichi

 

iste’molchilarning qanday va qaysi tovarlarni sotib 

olishga xohishi borligi aniqlanadi, bozor o‘rganiladi, anketa so‘rovlari, og‘zaki 

savol-javoblar kabi tadqiqotlar o‘tkaziladi, iste’molchilar ehtiyojini qondiradigan 

tovarlarni ishlab chiqarish rejalashtiriladi va rivojlantiriladi. 

Narxlash bosqichida tovarning sotuv narxi belgilanadi. Tovarning sotuv narxi 

shunday belgilanishi kerakki, tovar o‘z vaqtida sotilsin, ya’ni iste’molchilarning 

bu tovarni sotib olishga qurbi yetsin. Shu bilan birga, tovarni ishlab chiqaruvchi 

yoki sotuvchi firma ham ma’lum miqdorda foyda olsin. 

Reklama bosqichida firma va tovar haqidagi ma’lumotlarni axborot vositalari va 

turli tadbirlar orqali iste’molchilarga yetkazish amalga oshiriladi. To‘g‘ri berilgan 

reklama  tadbiri  tovarning  sotuv  hajmini  keskin  oshirishi  mumkin.  Reklama 

tadbirlari turli xil yo‘llar va vositalar yordamida amalga oshiriladi. Reklama bevosita 

tovar, firma yoki biror tadbir haqida bo‘lishi mumkin. Firma, tovar va tadbirlar 

haqidagi rang-barang ma’lumotlar radio, teleцvideniye, internet va boshqa aloqa 

tarmoqlari, gazeta va jurnallar, ko‘chalarda o‘rnatilgan ustun va bino devorlaridagi 

lavhalar, e’lonlar, plakatlar orqali iste’molchilar e’tiboriga havola etiladi. Tovarning 

nisbatan arzon narxi, bejirim qadoqlanganligi va tovar yorlig‘idagi yozuvlar ham 

o‘ziga xos reklama hisoblanadi.

Tovarni reklama qilishdan ko‘zlangan asosiy maqsadlar: