Iqtisodiy bilim asoslari

FAOLLASHTIRUVCHI SAVOL VA TOPSHIRIQLAR

1.  1—4-  rasmlarda  tasvirlangan  tadbirkorlik  faoliyatlaridan  qaysilarini  tashkil 

qilish qiyinroq? Nima sababdan?

2.  Ularning qaysilarini bitta odam o‘zi tashkil qilishi va yuritishi unchalik qiyin 

emas?

3.  Qaysilarini sherik bilan hamkorlikda tashkil qilgan ma’qul? Nima sababdan? 

4.  5- va 6- rasmlardagi korxonalarni yuritish uchun qanday tashkiliy ishlarni 

amalga oshirish zarur, deb o‘ylaysiz?   

Korxona 

– tovar ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish amalga oshiriladigan 

xo‘jalik tashkiloti.

Firma

 – tadbirkorlik faoliyati amalga oshiriladigan korxona.

Xususiy  firma

  –  yakka  shaxs  mulki  asosida  tashkil  etiladigan  va 

boshqariladigan firma.

KORXONA VA FIRMA

Ma’lumki, tovar ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish jarayoni korxonalarda 

amalga  oshiriladi.  Davlat  mulki  asosida  tashkil  qilingan  korxonalar  —  davlat 

korxonalari, xususiy mulk asosida tashkil qilingan korxonalar esa xususiy korxonalar 

Buyuk  olim  va  mutafakkir  Abu  Rayhon  Beruniyning 

ko‘p sonli asarlarida uning iqtisodiy qarashlari o‘z aksini 

topgan.  U  iqtisodiy  faoliyat  —  mehnat,  bunyodkorlik, 

yaratuvchanlik  asosida  odamning  ehtiyojini  qondirishga 

bo‘lgan  intilishi  yotadi,  deb  hisoblagan.  U  o‘zining 

asarlarida jismoniy mehnat bilan bir paytda aqliy mehnat 

ham muhim ekanligini ta’kidlaydi. U ish haqi mehnatning 

og‘irligiga va unumdorligiga bog‘liq bo‘lishi kerak ekanligini 

ta’kidlagan. Olimning asarlaridan mehnat taqsimotiga oid 

fikrlar  ham  joy  olgan.  Olim  o‘sha  davrdayoq  iqtisodiyot 

sohasidagi  inson  omilining  ahamiyati  haqida  qimmatli 

fikrlarni bildirgan.

Abu Rayhon 

Muhammad ibn 

Ahmad al-Beruniy

(973 – 1048)

3

2

1

5

4

6

---