«iqtisod-moliya»

Personal karyerasini boshqarish quyidagi maqsadlarni ko‘zlaydi:­
— korxonaning izchil menejmentida ichki ehtiyojlar qondirilishini ta’minlash;

150

— personal o‘zi erishishga qodir bo‘lgan muayyan mas’uli­ yat darajasiga yetishi uchun uni o‘qitish hamda tajriba egallashini izchil ta’minlash;

— muayyan salohiyatga ega personalning muvaffaqiyatli ishga jalb etilishi — intilishlari, iste’dodlar va qat’iyatini hisobga olib, karyerasini rivojlantirishga imkoniyat yaratib berish.

Karyerani boshqarishni oqilona tashkil etish natijasida quyidagilar ta’minlanadi:

— yuqori malakali mutaxassislarni ishga jalb etish uchun keng imkoniyatlar;

— yuqori malakali mutaxassislarning xizmat vazifalari va lavozimda o‘sishlaridan qoniqish hosil qilishlari natijasida ish joyidagi qo‘nimsizlikni kamaytirishga erishish;
— personal bilan korxona faoliyati muvofiqlashtirilishi natijasida mehnat unumdorligining o‘sishi.

Karyera dinamikasi (2.6-chizma) xodimning korxona yoki tashkilot xizmat vazifalari, lavozimlari pillapoyalaridan bosqichma-bosqich ko‘tarilishini, bu dinamika sur’atini ifodalaydi. Bunda xizmat vazifasi va lavozimga ko‘nikish hamda uni egallash uchun, odatda, uch yil talab qilinishi mezon sifatida belgilab qo‘yiladi. Personal xizmat vazifasi yoki lavozimda besh yil bo‘lganidan so‘ng esa, uning mehnat faoliyati samaradorligida pasayish kuzatiladi.

Shuning uchun dinamik karyera deyilganda xodim, aksariyat hollarda har bir xizmat vazifasi yoki lavozimda 3–5 yil davomida bo‘lishi tushuniladi.

Personal karyerasi o‘sishini boshqarish jarayoni (2.7-chizma) mantiqan bir-biri bilan bog‘liqdir. Umuman olganda, xodimning karyerasi ishlab chiqarish faoliyati natijasi hisoblanadi. Xodim ishlab chiqarish jarayonida xizmat vazifasida yoki lavozimda ko‘tarilar ekan, yangi texnika va texnologiyalarni, ishlab chiqarish usullarini, xizmat va lavozim vazifalarini, menejmentni, o‘z ijtimoiy rolini va hokazolarni egallaydi.

151

2.7-chizma. Personal karyerasini boshqarish

152

Personal karyerasini rivojlantirish siyosatini shakllantirishdan ilgari karyera dinamikasini tahlil etish talab etiladi. Bu quyidagilar uchun kerak:
— kelgusida personal bilan bog‘liq masalalarni, masalan, mehnatga haq to‘lashning, ijroning baholanishiga bog‘liqligini hisobga olishda karyera dinamikasining ijrosini baholash, kuzatish uchun;
— lavozimda o‘sishning bo‘lajak yo‘lini ko‘rsatib berish hamda ushbu yo‘ldan muvaffaqiyatli olg‘a qarab harakat qilish uchun zarur talablarni shakllantirish uchun;

— mo‘ljallanmagan holatlarni, jumladan, xizmat vazifasi va lavozimda o‘ta tez ko‘tarilish yoki, aksincha, rahbarlarning egallab turgan lavozimlarida uzoq vaqt qolib ketishlari sabablarini aniqlash uchun.

Amaliyotda personal karyerasini rivojlantirish bo‘sh lavozimlarning 80 foizini o‘z xodimlari hisobiga to‘ldirish, 20 foizini esa chetdan ishga jalb etish eng samarali ekanligi o‘z isbotini topgan.

Personal karyerasini rivojlantirishni sarmoyalashning ham bir necha usullari mavjud: