Invesтitsiyalar hisobi

Dt «Qisqa muddatli investitsiyalar» yoki
Dt «Uzoq muddatli investitsiyalar»
Kt «Тa`sischilarni Ustav kapitaliga badallari bo`yicha qarzdorligi»

Agar investitsiyalarni sotib olish to`liq yoki qisman boshqa aktivlarga almashtirish orqali yuzaga kelsa, ularni hisobga olish quyidagi tartibda amalga oshiriladi.

2-misol. «A» kompaniyasi o`zining doimiy mol etkazib beruvchisi hisoblangan «V» kompaniyasining nominal qiymati 500 so`m bo`lgan 1000 dona aktsiyasini uzoq mud-dat davomida daromad olish maqsadida sotib olish niyatini bildirdi. «V» kompa-niyasi o`z aktsiyalarini nominal qiymati 350000 so`m, lekin shu kundagi joriy qiymati 625000 so`m bo`lgan «A» kompaniyaning uskunasiga almashtirishi mumkin-ligini aytdi. Тomonlar roziligi bilan kelishuv imzolandi. Bu xo`jalik muo-malasi 12-sonli Buxgalteriya hisobining «Moliyaviy qo`yilmalar» deb nomlangan milliy standarti holatlariga ko`ra quyidagi yozuvlar bilan rasmiylashtiriladi:
Dt «Uzoq muddatli investitsiyalar» 625000
Kt «Asosiy vositalarning sotilishi va boshqa
sabablarga ko`ra chiqib ketishi» 625000

Investitsiyalar qo`shma, sho``ba va qaram korxonalarni Ustav kapitalida da-romad olish maqsadida qatnashish orqali ham yuzaga kelishi mumkin. Bunday ho-latda quyidagi buxgalteriya yozuvlari rasmiylashtiriladi:

Dt «Avlod korxonalarga investitsiyalar»
Dt «Хorijiy kapitali mavjud korxonalarga investitsiyalar»
Dt «Qaram korxonalarga investitsiyalar»
Kt «Pul mablag`lari»
Kt «Asosiy vositalarning sotilishi va boshqa sabablarga ko`ra chiqib ketishi»
Kt «Boshqa aktivlarning sotilishi va boshqa sabablarga ko`ra chiqib ketishi»

Investitsiya sifatida kirim qilinayotgan qimmatli qog`ozlar ko`pchilik hollarda nominal qiymatidan yuqori yoki kam bahoda xarid qilinishi mumkin. Sotib olish va nominal qiymat o`rtasida yuzaga kelgan farq (ustama yoki chegirma) 12-sonli Buxgalteriya hisobining milliy standarti talablariga binoan ushbu qimmatli qog`ozlarning harakat muddati davomida hisobdan chiqarilib boriladi.

3-misol. «A» kompaniyasi hisobot yilining 1 martida nominal qiymati 300000 so`m bo`lgan yillik 24 % daromad keltiruvchi 6 oy muddatga chiqarilgan bank obligatsiyasini 312000 so`mga sotib oldi. Demak bu xo`jalik muomalasi bo`yicha 12000 so`m ustama yuzaga keldi. Bu xo`jalik muomalasi quyidagi buxgalteriya yozuvi bilan rasmiylashtirildi.