Xususiy investitsiyalar-fuqarolar, shuningdek nodavlat mulk shaklidagi korxonalar tomonidan kiritilgan investitsiyalar. TO davlat investitsiyalari markaziy va mahalliy davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari, shuningdek, davlat korxonalari va muassasalarining o‘z qarz mablag‘lari hisobidan amalga oshirilgan investitsiyalar kiradi. ostida xorijiy investitsiyalar chet el fuqarolari, yuridik shaxslari va ma'lum bir davlatning davlatlari va sub'ektlari tomonidan amalga oshirilgan investitsiyalar. Qo'shma investitsiyalar yuqoridagi ikki yoki undan ortiq investitsiya shakllarining birikmasidir.
5. tomonidan mintaqaviy xususiyat investitsiyalarni mamlakat ichkarisida va chet elda taqsimlash.
Investitsiyalarning yuqoridagi tasnifi ularning eng muhim xususiyatlarini aks ettiradi va agar kerak bo'lsa, biznes yoki tadqiqot maqsadlariga qarab chuqurlashtirilishi mumkin.
V.V. Bocharov investitsiya shakllarining quyidagi tasnifini beradi:
1. tomonidan investitsiya ob'ektlari real va moliyaviy investitsiyalarni taqsimlash.
Haqiqiy sarmoya(investitsiya) - moddiy va nomoddiy aktivlarga avans pullari (innovatsiyalar). Kapital qo'yilmalar quyidagilarga bo'linadi:
Tarmoqlar bo‘yicha (sanoat, transport, Qishloq xo'jaligi va hokazo.);
Reproduktiv tuzilma (yangi qurish, kengaytirish, rekonstruksiya qilish va mavjud korxonalarni kengaytirish);
Texnologik tuzilma (qurilish-montaj ishlari, uskunalar sotib olish, boshqa kapital xarajatlar).
moliyaviy investitsiyalar- qimmatli qog'ozlarga investitsiyalar: o'z kapitali (aksiyalari) va qarz (obligatsiyalar).
2. tomonidan investitsiyalarda ishtirok etish xususiyati- to'g'ridan-to'g'ri va bilvosita investitsiyalar.
To'g'ridan-to'g'ri investitsiyalar mablag'larni investitsiyalash ob'ektini tanlashda investorning bevosita ishtirokini jalb qilish. Bilvosita investitsiyalar moliyaviy vositachilar orqali amalga oshiriladi - tijorat banklari, investitsiya kompaniyalari va fondlari va h.k. Ular unumli foydalanishni ta’minlagan holda yig‘ilgan mablag‘larni o‘z xohishiga ko‘ra jamlaydi va joylashtiradi.
3. tomonidan investitsiya davri investitsiyalar qisqa muddatli (1 yilgacha bo'lgan muddatga) va uzoq muddatli (1 yildan ortiq muddatga) bo'linadi. Ularning ikkinchisi kapitalni takror ishlab chiqarish manbai bo'lib xizmat qiladi.
4. tomonidan mulkchilik shakli investitsiyalar xususiy, davlat, qo'shma va xorijiy investitsiyalar bo'linadi.
Xususiy investitsiyalar nodavlat mulkchilik shaklidagi yuridik shaxslarning, shuningdek fuqarolarning tadbirkorlik faoliyati ob’ektlariga mablag‘ qo‘yishini ifodalaydi. Davlat investitsiyalari davlat unitar va munitsipal korxonalarning kapitalini, shuningdek federal va mintaqaviy byudjetlar va byudjetdan tashqari jamg'armalar mablag'larini investitsiyalashni tavsiflaydi.
5. tomonidan mintaqaviy xususiyat investitsiyalar mamlakat ichidagi va chet eldagi investitsiyalarga bo'linadi.
6. tomonidan investitsiya xavfi darajasi investitsiyalarning quyidagi turlarini ajrating:
- risksiz investitsiyalar- kutilayotgan daromad yoki kapitalni yo'qotishning real xavfi bo'lmagan va real foyda amalda kafolatlangan bunday investitsiya ob'ektlariga investitsiya kiritish;
- past riskli investitsiyalar— tavakkalchilik darajasi oʻrtacha bozor darajasidan past boʻlgan obyektlarga kapital qoʻyilma;
- o'rtacha xavfli investitsiyalar— riski oʻrtacha bozor darajasiga toʻgʻri keladigan obʼyektlarga kapital qoʻyilmalar;
- yuqori xavfli investitsiyalar- risk darajasi odatda o'rtacha bozordan yuqori bo'lgan bunday ob'ektlarga investitsiya qilish;
- spekulyativ investitsiyalar- maksimal daromad kutilayotgan eng xavfli aktivlarga (masalan, yosh kompaniyalar aktsiyalariga) kapital qo'yish.
Ko'rib turganingizdek, V.V.
Bocharov I.A.ning tasnifini kengaytirdi. Blank, qo'shimcha tasniflash xususiyatini qo'shish - investitsiya xavfi darajasi.
Investitsiyalarning boshqa tasniflari ilmiy adabiyotlarda keltirilgan. Shunday qilib, V.M. Juha sarmoyalarni tasniflashning quyidagi belgilarini aniqlaydi.
U ajratib ko'rsatadigan birinchi tasniflash xususiyati investitsiyalarga egalik qilish ular doirasida amalga oshiriladi, va yakuniy investitsiya maqsadlari.
2.3-rasmda investitsiyalarning yo’nalishi va samaradorligi bo’yicha tasnifi ko’rsatilgan.
Guruch. 2.3. Mulkchilik shakllari va investitsiyalarning yakuniy maqsadlari bo'yicha investitsiyalarni tasniflash (V.M.Djuxa)
Tasniflashning navbatdagi belgisi, V.M. Juha, bor bozor hududlari qaysi investitsiyalar paydo bo'ladi va uy quradigan ob'ektlar.
2.4-rasmda ko'rsatilganidek, investitsiya ob'ektlari va bozor maydonlariga qarab, muallif portfel va real qo'yilmalarni (kapital qo'yilmalar) ajratadi.
Shu bilan birga, ostida portfel investitsiyalari vositalarga sarmoya kiritishni nazarda tutadi fond bozori va boshqa moliyaviy aktivlar, masalan sug'urta polislari, ta'sis etmagan korxonalarning ustav fondlaridagi ulushlari, maqsadli omonatlari, garov ob'ektlari va boshqalar. Bundan tashqari, bunday mablag'larni investitsiyalash kamida ikkita talabga javob berishi kerak:
Rentabellik (yuqori joriy daromad yoki investitsiya qilingan mablag'larning tez o'sishini ta'minlash);
Ishonchlilik (likvidlik va inflyatsiyadan himoya qilish).
Guruch. 2.4. Bozor hududlari va investitsiya ob'ektlari bo'yicha investitsiyalarni tasniflash (V.M.Djuxa)
TO haqiqiy yoki kapitalni shakllantirish, sarmoya investitsiya ob'ektlarini qurish, kengaytirish, rekonstruksiya qilish (modernizatsiya qilish) va jihozlash bo'yicha barcha xarajatlarni, shuningdek ularni tayyorlash bilan bog'liq xarajatlarni o'z ichiga oladi. kapital qurilish va korxonaning normal ishlashi uchun zarur bo'lgan aylanma mablag'larning ko'payishi.
Investitsiyalar tasnifining so'nggi belgisi V.M. Juhaning diqqatga sazovor joylari investitsiya jarayonini ta'minlash. Ushbu tasnif 2.5 va 2.6-rasmlarda keltirilgan.
Guruch. 2.5. O'z investitsiyalarining tasnifi (V.M.Djuxa)
