|
- Real investitsiyalar milliy iqtisodiyot uchun muhim ahamiyatga ega bo’lib, ular ichki jamg’armalar darajasidan ko’proq miqdorda kapital jamg’arish, to’lov balansini qo’llab-quvvatlash va import qilish imkoniyatini kengaytirish orqali iqtisodiy taraqqiyotga ijobiy ta’sir ko’rsatishi mumkin.
- Real investitsiyalar qo’yidagi elementlardan iborat:
- asosiy fondlar (asosiy kapital)ga investitsiyalar;
- yer uchastkalarini sotib olishga xarajatlar;
- nomoddiy aktivlar (patentlar, litsenziyalar, ilmiy-tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlanmalari)ga investitsiyalar;
- moddiy aylanma mablag’lari zaxiralarini to’ldirish xarajatlari.
- Инвестиция-лаш объектлари
- Моддий инвестиция объектлари
- Номоддий инвестиция объектлари
- - инсоннинг ақлий салоҳияти, билими;
- - ноу-хау, лицензия, муаллифлик ҳуқуқи
- Молиявий инвестиция объектлари
- - акция, облигация каби қимматли қоғозлар
INVESTITSIYA LOYIHASI - «Investitsiya loyihasi» tushunchasi iqtisodiy nazariyada va amaliyotda keng qo’llaniladi va u ikki xil ma’noda talqin etiladi:
- muayyan maqsadlarga erishishni (ko’zlangan natijalarni hosil qilishni) ta’minlovchi qandaydir faoliyatlar yig’indisini amalga oshirishni nazarda tutuvchi ish, faoliyat, tadbir sifatida tushuniladi. Bunday hollarda «xo’jalik tadbiri», «ish (ishlar yig’indisi)», «loyiha» terminlari ushbu tushunchalarga mazmunan yaqin keladi. Umumiy jihatdan, loyiha (ingl. projekt) – bu «biron nima, nima o’ylanayapti yoki rejalashtirilayapti», degan ma’nolarni anglatadi;
- qandaydir faoliyatlarni amalga oshirish uchun zarur bo’lgan huquqiy-boshqaruv va moliyaviy-hisob hujjatlari tizimi yoki bunday faoliyatlar tizimini bayon etuvchi hujjatlar to’plami sifatida qaraladi.
- 2019 yilgi Investitsiya dasturiga 16,6 milliard dollarlik 3 mingdan ziyod loyiha kiritilgan. Bu 2018 yildagiga nisbatan 16 foiz koʻpdir. Jumladan, joriy yilgi Investitsiya dasturi doirasida umumiy qiymati 3,2 milliard dollar boʻlgan 140 ta ishlab chiqarish quvvatini foydalanishga topshirish rejalashtirilgan.
- Eng muhimi, investitsiya loyihalarini toʻgʻri joylashtirish kerak. Bu borada investorlarning yagona talabi — loyiha moʻljallangan joy zarur infratuzilma tarmoqlariga ega boʻlishidir. Shuning uchun, urbanizatsiya jarayonini takomillashtirish boʻyicha qabul qildik. Bundan asosiy maqsad — infratuzilmasi mavjud va rivojlanishi qulay boʻlgan joylarga investorlar jalb qilish orqali sanoatni tizimli rivojlantirishga erishamiz. Sanoat bor joyda ish oʻrinlari va daromad boʻladi, uy-joylar va ijtimoiy obyektlar, kichik shaharchalar barpo etiladi, — deb aytgan Shavkat Mirziyoyev.
- Mamlakatimiz tijorat banklari 2019 - yilda xorijiy banklarning jami 740 million dollar miqdoridagi toʻgʻridan-toʻgʻri kreditlarini jalb qilishi rejalashtirilgan. Uzoq muddatli, past foizli toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy kredit resurslarini jalb etish ishlarini kuchaytirish lozimligi taʼkidlandi.
- Toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalar ishtirokida ishonchli loyihalar portfelini shakllantirib borish tizimini yaratish masalasi ham muhokama qilindi.
- Joriy yilda 84 ta loyiha doirasida xalqaro moliya institutlari va donorlarning 2,7 milliard dollar mablagʻini oʻzlashtirish koʻzda tutilgan.
| | | - Ishga tushirilgan yirik investitsiya loyihalari soni, ta
| - Ishga tushirilgan yirik investitsiya loyihalari hajmi, mlrd. AQSH dollar
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - 1- jadval.Mamlakatimizda so’ngi yillarda amalga oshirilayotgan yirik investitsiya loyihalari to’g’risidagi ma’lumotlar
- Xulosa qilib aytganda yaqin va uzoq xorijiy davlatlar investitsiya va kreditlarini jalb etish masalasiga ham jiddiy e’tibor qaratmoq lozim. Ularning yirik investitsiya loyihalarini moliyalashtirishdagi ishtiroki va xissasini oshirish iqtisodiyotni modernizasiyalashda muhim omil bo’lib xizmat qiladi.
- Xitoy koronavirus epidemiyasi yil davomida butun dunyoga tarqalishi sababli, 2020 yilda eng katta to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalarni oluvchisi bo'ldi, chunki Xitoy iqtisodiyoti 163 milliard dollar daromad keltirdi.
- Birlashgan Millatlar Tashkilotining Savdo va taraqqiyot bo'yicha konferentsiyasi (UNCTAD) e'lon qilgan hisobotida, o'tgan yili Xitoyning 163 milliard dollarlik kirimi AQSh tomonidan jalb qilingan 134 milliard dollarga nisbatan.
- 2019 yilda Qo'shma Shtatlar 251 milliard dollar, Xitoy esa 140 milliard dollar oldi.
- Xitoy iqtisodiyoti to'rtinchi chorakda tezlikni oshirdi, chunki o'sish kutilgan natijalarni yo'qotdi, chunki u 2020 yilgi koronavirusga qarshi zarbani ajoyib darajada tugatdi va global pandemiya g'azablanayotgan bo'lsa ham, bu yil yanada kengayishga tayyor.
- Dunyoning ikkinchi yirik iqtisodiyoti koronavirus zarbasidan qutulish tezligi bilan ko'pchilikni hayratda qoldirdi, ayniqsa siyosatchilar AQSh va Xitoy o'rtasidagi ziddiyatli savdo-sotiq va boshqa jabhalarda harakat qilishlari kerak edi.
- Umuman olganda, YuNKTAD hisobotida aytilishicha, 2019 yilda 1,5 trln dollar bo'lgan 422 foizga tushib 859 milliard dollarga tushgan global investitsiyalar to'g'ridan-to'g'ri tushdi.
- Xorijiy investitsiyalarning oqimlari Lotin Amerikasi va Karib dengizida 37 foizga, Afrikada 18 foizga va rivojlanayotgan Osiyoda 4 foizga kamaydi, deya qo'shimcha qilingan hisobotda.
- 2020 yilda Sharqiy Osiyo global chet el investitsiyalarining uchdan bir qismini tashkil etgan bo'lsa, rivojlangan mamlakatlarga to'g'ridan to'g'ri investitsiyalar tushishi 69 foizga kamaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
