Intizomni tarbiyalash va bolalarda o'zini o'zi boshqarishni rivojlantirish o'zaro bog'liqdir


Kichik maktab davrida shaxslararo munosabat



Download 49,43 Kb.
bet13/14
Sana07.04.2022
Hajmi49,43 Kb.
#533971
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Bog'liq
25 kurs ishi

2.3.Kichik maktab davrida shaxslararo munosabat
Birinchi bor maktabga kelgan bola o‘z atrofdagilari bilan psixologik jihatdan yangi munosabat tizimiga o‘tadi. U hayotining tubdan o‘zgarganini, unga yangi majburiyatlar, nafaqat, har kuni maktabga borish, balki o‘quv faoliyati talablariga bo‘ysunish ham yuklatilganligini his eta boshlaydi. Bola insoniy munosabatlar tizimida ham alohida o‘rin egallayotganini bila boshlaydi. Ota-onasi, yaqinlari, atrofdagilari unga Yosh boladek emas, balki o‘z vazifalari, majburiyatlari bor bo‘lgan, o‘z faoliyat natijasiga ko‘ra hurmatga sazovor bo‘lishi mumkin bo‘lgan alohida shaxs sifatida munosabatda bo‘ladilar. Oila a’zolarining bola o‘quv faoliyati, yutuqlari bilan qiziqayotganligi, Shuningdek, uni nazorat qilayotganligi, unga qilinayotgan yangi muomala, munosabat uning ijtimoiy mavqei o‘zgarganligini to‘la his etishiga, o‘ziga nisbatan munosabatining o‘zgarishiga asos bo‘ladi. Kichik maktab Yoshidagi o‘quvchilarning muhim xususiyatlaridan biri ulardagi o‘qituvchiga ishonch hissi bo‘lib, bunda o‘qituvchining o‘quvchiga ta’sir ko‘rsatish imkoniyati juda kattadir. Bola o‘qituvchini aql sohibi, ziyrak, sezgir, mehribon inson deb biladi. O‘qituvchining obro‘si oldida ota-onalar, oilaning boshqa a’zolari, qarindosh urug‘larining nufuzi keskin kamayadi. SHu sababli, bolalar o‘qituvchining har bir so‘zini qonun sifatida qabul qiladilar. Demak, kichik maktab Yoshidagi o‘quvchilar rivojida etakchi bo‘lgan o‘quv faoliyati o‘qituvchi shaxsi va o‘quvchi bilan munosabat uslubining ahamiyati juda kattadir.
Kichik maktab davrida bolaning boshqa insonlar bilan munosabatlarida kata o‘zgarishlar ro‘y beradi.Bolaning muloqoti endi aniq maqsadga qaratilgan bo‘ladi.Bunga sabab bir tomondan o‘qituvchining doimiy ravishda unga ko‘rsatadigan faol ta’siri bo‘lsa, ikkinchi tomondan o‘quv jamoasining ko‘rsatadigan ta’siridir. O‘qituvchining dars jarayonida har bir o‘quvchiga ta’sir ko‘rsatishi uchun qulay imkoniyati bor. O‘quv faoliyatining boshlanishi jarayonida bolaning kattalar va tengdoshlari bilan qiladigan muomala-munosabatlari yangicha tus ola boshlaydi. "Bola-katta" munosabati "bola-ota-ona" munosabatidan tashqarida yuzaga keladi. CHunki, o‘qituvchi bolaga ota-onaga nisbatan ko‘proq ravishda normativ talablar qo‘yadi. Bundan tashqari bolaning oilasi va tevarak atrofdagi odamlar bilan ham muloqotida katta o‘zgarishlar bo‘ladi . Oilada endi bolani ma’lum bir majburiyat va huquqlari bo‘lgan shaxs sifatida qabul qilinadi va bu o‘z-o‘zidan bola bilan bo‘lgan munosabatlarda o‘z aksini topadi. Atrofdagilar bilan munosabatda esa bola o‘z “Men”ini namoyon etishga harakat qiladi. L.S. Vigotskiyning ta’kidlashicha, faqat jamoaviy hayot ichida va ijtimoiy munosabatlar ta’sirida bolaning individual xulq-atvori shakllanadi. Faqat o‘qituvchigina o‘quvchisiga turli qat’iy talablar qo‘yib, ularning xatti-harakatlarini baholay oladi, bolaning ijtimoiylashuviga sharoit yaratib, uni huquq va burchlar–ijtimoiy maqoni tizimida standartlashuviga olib kela oladi. O‘qituvchining munosabat uslubi o‘quvchining faolligiga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Kichik maktab Yoshidagi o‘quvchi faolligining asosan uch xil ko‘rinishi mavjud bo‘lib, bular: jismoniy, psixik va ijtimoiy faollikdir.
O‘qituvchining dars jarayonida har bir o‘quvchiga ta’sir ko‘rsatishi uchun qulay imkoniyati bor. O‘quv faoliyatining boshlanishi jarayonida bolaning kattalar va tengdoshlari bilan qiladigan muomala-munosabatlari yangicha tus ola boshlaydi. "Bola-katta" munosabati "bola-ota-ona" munosabatidan tashqarida yuzaga keladi.
CHunki, o‘qituvchi bolaga ota-onaga nisbatan ko‘proq ravishda normativ talablar qo‘yadi. Birinchi bor maktabga kelgan bola hali o‘zini to‘liq anglashi va o‘z xatti-harakatlarini aniq bilishi qiyin. Faqat o‘qituvchigina bolaga me’yorlar qo‘yishi, ularning xatti-harakatlarini baholashi, o‘z xatti-harakatlarini boshqalar bilan moslashtirishga sharoit yaratishi mumkin.
Boshlang‘ich sinfda o‘quvchilar o‘qituvchi tomonidan qo‘yiladigan yangi shartlarni qabul qiladilar va ularning qoidalariga to‘la amal qilishga harakat qiladilar. Bola uchun o‘qituvchi uning psixologik holatini belgilab beruvchi asosiy figura hisoblanib, bu holat uning nafaqat sinfdagi, balki, umuman tengdoshlari bilan bo‘ladigan munosabatiga, bu munosabat esa o‘z-o‘zidan oilasidagi munosabatlariga ham ta’sir ko‘rsatadi. Shuningdek, bu munosabatlar uning o‘quv faoliyati muvaffaqiyatini ham belgilab beradi. O‘qituvchining o‘quvchilarga ta’sir ko‘rsatishi va munosabatining quyidagi uslublari mavjud.


Xulosa

Intizomni tarbiyalash va bolalarda o'zini o'zi boshqarishni rivojlantirish o'zaro bog'liqdir. Biz bolalardan tartib-intizomga erishmoqchi bo'lganimizda, ularga, birinchi navbatda, o'z-o'zini intizomni rivojlantirishga yordam berish kerak, ya'ni o'z xohish-istaklari, impulslari va motivlarini oqilona nazorat qilish. Boshqacha qilib aytganda, bolani jamiyat talablariga rioya qilishga, shaxsiy noroziliklarga yo'l qo'ymaslik va shu bilan birga jamiyatga zarar etkazmasdan shaxsiy ehtiyojlarini qondirishga o'rgatish. Itoatkorlikning poydevori erta bolalik davrida qo'yiladi. Bolani impulslarini nazorat qilishni muvaffaqiyatli o'rgatish, uni tartib-intizomga o'rgatish uchun unga o'zini o'zi boshqarish ko'nikmalarini o'rgatish juda muhimdir. Bizning vazifamiz - bolaning o'z xohish-istaklarini namoyon qilish va nazorat qilishda bizga kamroq va kamroq bog'liq bo'lishini ta'minlash.





Download 49,43 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish