Интернетда ахборот қидирув тизимлари

Kriptografiyaga asoslari.

Hozirgi vaqtda kriptografiya deganda har qanday shakldagi, ya`ni diskda saqlanadigan sonlar ko`rinishida yoki kompyuter tarmoqlarida uzatiladigan xabarlar ko`rinishidagi axborotni yashirish tushuniladi. Kriptografiyani raqamlar bilan kodlanishi mumkin bo`lgan har qanday axborotga nisbatan qo`llash mumkin.

Maxfiylikni ta`minlashga qaratilgan kriptografiya kengroq qo`llanilish doirasiga ega. Aniqroq aytganda, kriptografiyada qo`llaniladigan usullarning o`zi axborotni himoyalash bilan bog’liq bo`lgan ko`p jarayonlarda ishlatilishi mumkin. Kriptografiya axborotni ruxsatsiz kirishdan himoyalab, uning maxfiyligini ta`minlaydi.

Axborotlarni boshqalar o‘qishidan saqlash maqsadida maxsus kalit yordamida kodlashtirish kriptografiya deb ataladi. Kriptografiya uzoq yillar davomida xarbiy maqsadlarda qo’llanilib kelingan. AНБ (Агентство национальной безопасности (AQSH) 4 noyabr 1952 yil tashkil topgan) AQSH prezidentining maxsus buyrug’iga binoan barcha chet davlatlardan kelayotgan xatlar va axborotlarni tekshiradi.

Kriptografiya — bu axborotlarni kriptografik himoya qilishning turli model va metodlari, algoritmlari, dasturiy va texnik vositalarini ishlab chiqish hamda bunday himoya samarasini baholashni o‘rganuvchi fan hisoblanadi.