|
Internetga ulanish va undan foydalanish
Hozirgi kunda axborot tarmog’idan foydalanish
an’ananaviy tus olgan. Bugungi kunda milliy axborot
tizimini shakllantirish jarayonida Internet va boshqa global
axborot tizimlaridan keng foydalanish, ayniqsa muhim
ahamiyatga ega. Bu «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi» da
ham ta’kidlanadi. Darhaqiqat, kundalik turmushda bilish
zarur bo’lgan axborotlarning ko’pligi, ularni topish, olish va
6
foydalanishni rejalashtirishni talab qiladi. Ya’ni, qanday
turdagi axborotlarni gazeta, jurnal, televidenie yoki radiodan
va qanday axborotlarni boshqa manbalardan, masalan,
Internet yoki E-maildan o’zgartirilgan ma’lumotlar
chiqariladi. Bunda ma’lumotlarni o’zgartirishning
qonuniyatlari doimiy bo’ladi.
Internet tizimidan foydalanish uchun eng avvalo, bu
axborot tarmog’’iga ulanish lozim. Quyida bu tarmoqqa
ulanish va undan foydalanish tartib- qoidalarini ko’rib
chiqamiz.
Kompyuterlar bir-biri bilan qanday bog’lanadi, degan
savol tug’ilishi mumkin. Internetga bog’lanishning bir
nechta usuli mavjud. Bog’lanish turlari o’zaro imkoniyatlari
va ma’lumotlarni uzatish tezligi bilan farqlanadi. Bog’lanish
imkoniyati va tezligi internetdan foydalanish narxini
belgilaydi. Sifat va tezlik o’shishi bilan narx ko’tariladi.
Bog’lanish turlarini narxining pasayishi tartibida
quyidagicha keltirish mumkin:
1. Tog’ridan-tog’ri bog’lanish.
2. SLIP va RRR yordamida bog’lanish.
3. «Chaqiruv» asosida bog’lanish.
4. UUCP yordamida bog’lanish. Bu usullarning
mazmuni bilan tanishib chiqamiz. Tog’ridan-tog’ri
bog’lanish usuli tarmoqning barcha imkoniyatlaridan tulik
foydalanishga imkon beradi. Bunda foydalanuvchi uchun
alohida tarmoq, ajratiladi va buni provayder ta’minlaydi.
Bunday bog’lanishda kompyuteringiz server sifatida
ishlaydi va bu bog’lanishning eng sifatli usuli xisoblanadi.
Siz server—kompyuter yordamida maxalliy tarmoqdagi
kompyuterlarni internetga bog’lashingiz mumkin. Bunda
ma’lumotlarni uzatish tezligi 10 Mb/sekundga teng bo’ladi.
7
Tog’ridan-tog’ri bog’lanishni Radio Ethernet orqali
ham amalga oshirish mumkin. Bunday bog’lanish
radiokanal bog’lanishdir. Bu bog’lanish radioantennalar
yordamida amalga oshiriladi va tarmoq simlarining zarurati
bo’lmaydi. Shu bois, bu bog’lanish uzoq masofalarda ham
aloqani ta’minlaydi (provaydergacha bo’lgan masofa 50 km
gacha bo’lishi mumkin). Ma’lumotlarni uzatish tezligi 11
Mbit/sekundga etadi. Sarkor — Telekom provayderi shu
usuldan foydalanadi.
SLIP va RRR orqali bog’lanish oddiy telefon
tarmoqlarida standart modem yordamida ishlovchi Internet
dastur ta’minotidir. Bunda siz oddiy telefon tarmog’idagidek
ishlaysiz. Ish seansini tugatgandan so’ng telefon tarmog’ini
bushatasiz va unda boshqa foydalanuvchi ishlashi mumkin
bo’ladi. Bunday bog’lanishning yutug’i shundaki, ular
internetga tog’ridan-tog’ri kirishga imkon beradi.
SLIP — bu oddiy telefon tarmog’i va modemdan
foydalanadigan Internet bayonnomadir.
RRR — bu SLIP ga o’xshash va undan keyinroq
yaratilgan bayonnoma. Uning imkoniyatlari SLIP ga
nisbatan ko’proq.
«Chaqiruv» asosida bog’lanish internetga kirishga
imkon beradi. Bunda foydalanuvchi mantiqiy nom va parol
yordamida internetga tog’ridan-tog’ri kirib ishlash
imkoniyatiga ega bo’ladi. Bunday tarmoqdan bir nechta
foydalanuvchi foydalanadi va shuning uchun tarmoqning
tezligi sustroq bo’ladi. Internet bilan bog’lanish davomida
uning imkoniyatlaridan mumkin qadar to’laroq foydalanish
lozim. Chaqiruv bo’yicha bog’lanishni o’rnatish juda
oddiydir. Bu usulning narxi kamroq bo’lganligi tufayli
undan foydalanuvchilar ko’p. Bu usulda bog’lanishdir. Bu
bog’lanish radioantennalar yordamida amalga oshiriladi va
tarmoq simlarining zarurati bo’lmaydi. Shu bois, bu
8
bog’lanish uzoq masofalarda ham aloqani ta’minlaydi
(provaydergacha bo’lgan masofa 50 km gacha bo’lishi
mumkin). Ma’lumotlarni uzatish tezligi 11 Mbit/sekundga
yetadi. Sarkor — Telekom provayderi shu usuldan
foydalanadi.
SLIP va RRR orqali bog’lanish oddiy telefon
tarmoqlarida standart modem yordamida ishlovchi Internet
dastur ta’minotidir. Bunda siz oddiy telefon tarmog’idagidek
ishlaysiz. Ish seansini tugatgandan so’ng telefon tarmog’ini
bo’shatasiz va unda boshqa foydalanuvchi ishlashi mumkin
bo’ladi. Bunday bog’lanishning yutugi shundaki, ular
internetga tog’ridan-tog’ri kirishga imkon beradi.
SLIP — bu oddiy telefon tarmog’i va modemdan
foydalanadigan Internet bayonnomadir.
RRR — bu SLIP ga uxshash va undan keyinrok
yaratilgan bayonnoma. Uning imkoniyatlari SLIP ga
nisbatan ko’proq.
«Chaqiruv» asosida bog’lanish internetga kirishga
imkon beradi. Bunda foydalanuvchi mantiqiy nom va parol
yordamida internetga tog’ridan-tog’ri kirib ishlash
imkoniyatiga ega bo’ladi. Bunday tarmoqdan bir nechta
foydalanuvchi foydalanadi va shuning uchun tarmoqning
tezligi sustroq bo’ladi. Internet bilan bog’lanish davomida
uning imkoniyatlaridan mumkin kalar tularok foydalanish
lozim. Chaqiruv bo’yicha bog’lanishni o’rnatish juda
oddiydir. Bu usulning narxi kamroq bo’lganligi tufayli
undan foydalanuvchilar ko’p. Bu usulda honadonlardagi
kompyuterlarni ham internetga ulash va foydalanish qulay.
«Chaqiruv» asosida bog’lanishning sifatli usuli ISDN dir.
ISDN (Integrated Service Digital Network) — bu
raqamli telefon tarmog’idir. U odatdagi telefon tarmog’idan
ma’lumotlarni uzatish tezligi bilan fark qiladi. Bu tezlik
telefon tarmog’iga qaraganda 4,5 barobar oshadi va 120
__ Kbit/sekundni tashkil etadi. ISDN ning narxi boshqalariga
nisbatan baland.
UUCP yordamida bog’lanish. UNIX operatsion tizimi
UUCP deb ataluvchi servisdan foydalanadi va
ma’lumotlarni standart telefon tarmog’i orqali uzatish
imkonini beradi. UUCP faqat fayllarni bir tizimdan
boshqasiga uzata oladi, Internet aloqa bo’limi va USENET
bilan ishlashga imkon beradi. Bu bog’lanish uchun ham
telefon tarmog’i va modem zarur bo’lib, UNIX dasturining
zarurati yo’q.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
