Internet paydo bo’lishining tarixi. Internet tarmog’ining tuzilishi Reja

Internet paydo bo’lishining tarixi. Internet tarmog’ining tuzilishi

Internet paydo bo’lishining tarixi. Internet tarmog’ining tuzilishi

Reja:

1.      Internet yaratilishi tarixi.

2.      Arpanet tarmog’i.

3.      Internetning yaratilish tarixidagi asosiy sanalar

 Tayanch iboralar: Arpanet, Internet, Darpanet, modem, aloqa kanallari

 Internetning yaratilish tarixi sobiq Sovet Ittifoqining koinotga ilk insonni yuborgani bilan bog‘liq. Gap shundaki, o‘tgan asming 60-yillarida ikki qudratli davlatlar — Amerika va sobiq Sovet Ittifoqi o‘rtasida ilm va iiarbiy sohada o‘zaro raqobatlashish jarayoni ayni kuchaygan edi. Shu davriarda kim ustun ekanini isbotlash maqsadida bu ikki davlat hukumatlari va olimlari atom bombasi, koinotni zabt etish kabi izlanishlar ustida jadal ish olib borishgan. Sobiq Sovet Ittifoqining koinotni o‘rganish bo‘yicha amalga oshirgan birinchi muvaffaqiyatli tajribasi amerikaliklami sarosimaga solib, mudofaa va atom bombasi hujumi ehtimolidan yangi himoya vositalarini ixtiro qilish va kuchaytirish borasida o‘ylantirib qo‘yadi.

Mashhur Vikipediya on-layn ma’lumotnomasi bu haqda shunday deb yozadi: «1957-yilda sobiq Sovet Ittifoqi yerning suniу yo'ldoshini fazoga chiqarganidan so‘ng AQSH Mudofaa vazirligi xavotirga tushdi. Negaki, mamlakat axborotni saqlash borasida ishonchli tizimga ega bo ‘lishi zarurati yuzaga kelgan edi. AQSHning ilg‘or mudofaa tadqiqot loyihalari agentligi — DARPA (ingl. Defense Advanced Research Projects Agency) buning uchun kompyuterlararo tarmoq yaratishni taklif etadi. Ushbu tarmoq ustida ishlash mamlakatdagi to ‘rtta eng yirik universitetga topshirilib — bular Los-Anjelesdagi Kaliforniya universiteti, Stendford tadqiqot markazi, Yuta shtati universiteti va Kaliforniya shtatining Santa-Barbara shahridagi universiteti edi. Yangi kompyuter tarmog'i ARPANET (ingl. Advanced Research Projects Agency Network - Ilg‘or mudofaa tadqiqot loyihalari agentligi tarmog'i) deb nomlangan bo‘lib, 1969-yilda mazkur loyiha doirasida tarmoq sanab o‘tilgan to‘rtta ilmiy muassasani birlashtiradi. Loyihaning barcha xarajatlari AQSH mudofaa vazirligi tomonidan moliyalashtiriladi».

Birinchi atom bombasining yadroviy sinovlari, sun’iy yo‘ldoshning uchirilishi bilan 1958-yilda AQSH prezidenti D. Eyzenxauerning topshirig‘iga binoan yuqorida ta’kidlanganidek, AQSH mudofaa vazirligi qoshida ikkita hukumat idorasi tuziladi; NASA (National Aeronautics and Space Administration — Milliy Aerofazoviy ma’muriyat) va ARPA (Advanced Research Projects Agency — Ilg‘or tadqiqot loyihalari Agentligi).

1962-yiIga kelib, RAND Corporation tashkiloti xodimi Pol Bern (Paul Baran) «On

distributed communication Networks» ma’ruzasida kompyuter tizimlari va tarmoqlarining nomarkazlashtirilgan va keng tarqalgan asosda ishlash jarayonini yangilik sifatidajoriy etishni taklif qildi. Uning g‘oyasini soddaroq tushuntirish mumkin. Masalan, Vashingtondagi kompyuter Los-Anjeles bilan bog‘ianishi kerak bo‘lsa, Kanzasdagi
kompyuter orqali ulanadi. Agar Kanzasdagi sim zararlangan bo‘lsa, Vashingtondagi yo‘naltiruvchi (marshrutizator) ma’lumotni boshqa bir, masalan, Chikagodagi kompyuter orqali yuboriladi. Ya’ni, markazlashgan kompyuter tarmog‘ida (A- sxemasi) asosiy kompyuterning buzilishi natijasida amalga oshirib bo‘lmaydigan amallar nomarkazlashgan kompyuter aloqasi (B-sxemasi) asosida o‘z yechimini topadi.Bundan tashqari kompyuter tarmog‘ining ish faoliyati o'zaro aloqani saqlagan holda, bir hudud bilan chegaralanmasdan ham keng tarqalgan holatda (C-sxemasi) o‘zaro bog‘langan tartibda amalga oshirihshi nazarda tutiladi.

Bunday shaklda tuzilgan tizimning yoki tarmoqning bir «bo‘g‘ini» ishdan chiqsada, (masalan, nishonli yadro hujumi oqibatida) boshqa qismlari bezarar ishini davom ettiraverishi mumkin bo‘lardi. Ushbu g‘oyani amalga oshirish uchun olimlar kompyuterlarni maxsus dastur va qurilmalar bilan ta’minlash ustida ish olib bora boshladi. Buning ustida amerikalik olimlardan Leonard Kleynrok izlanish olib borgan.

U ARPANET tarmog‘i 1969-yilda ishga tusMrilguniga qadar Massachusets Texnologiya institutining talabasi bo‘lgan davrda (1961-yilda) o‘z ilmiy maqolasida ma’lumotlarni fayllarga bo‘lib, alohida qismlarga ajratgan holda tarmoq orqali yuborish imkoniyatini nazariy asoslab bergan va 1969-yilda uning boshchiligida 4,5 metr kabel orqali ikki xonadagi hisoblash majmualari o‘zaro birlashtirilib, dastlabki kompyuter tarmog‘i vositasida aloqa o‘rnatilgan.

Endi navbat kompyuterlar o‘rtasida o‘zaro ma’lumot almashinish jarayonini yo‘lga qo‘yishga kelgandi. Bugungi kungacha Internet faoliyatining asosi bo‘lmish TCP/IP umumiy protokoli bu borada har xil boshqa turdagi kompyuter tizimlarini bir yaxlit tarmoqqa birlashtira oldi. TCP/IP ma’lumotlar uzatish protokolining ixtirochilari Robert Kan va Vinton Grey Syorflar bo‘lib, ular Leonard Юеупгок boshchiligida Intemetning ibtidoiy namunasi — ARPANET tarmog‘i ustida ishlaganlar. Shu sababli bu uch olimni tarixchilar Internetning otalari deb ataydi.

ARPANETning birinchi server - kompyuteri 1969-yilning 1-sentabr kuni Los-Anjelesdagi Kaliforniya universitetida o‘rnatilgan. Mazkur «Honeywell 516» (ingl. tilida «asal qudug‘i» ma’nosini bildiradi) kompyuteri atigi 12 KB operativ xotiraga ega bo‘lgan. Hozirda zamonaviy «Pentium 4» shaxsiy kompyuteri operativ xotirasining o‘rtacha hajmi 2 GB (ya’ni, 2 097 152 KB) ga tengdir, bu birinchi server xotirasiga nisbatan 174 762 marta ko‘proq, demakdir. Ilk bor yaratilgan marshrutizator — ma’lumotlarni yo‘naltiruvchi uskunaning kattaligi esa hozirda ro‘zg‘orda ishlatiladigan muzlatgichdek bo‘lgan.

Dastavval Internet tarmog‘i harbiy maqsadlarni ko‘zlab yaratilgan bo‘lsa-da, uning  faoliyati keyinchalik fan va ta’lim sohasida axborot almashish, o‘zaro aloqaga ega bo‘lish uchun ishonchli va mukammal ishlaydigan tizim sifatida qo‘llanila bosiladi. Shu o‘rinda Internetning asosiy xizmatlarining yaratilishi bilan bog‘liq sanalarga to‘xtalib

o‘tamiz.