Buyruqlar tizimi arxitekturasi(Instruction Set Architecture) o’z ichigi bir qancha aspektlarni oladi. Ulardan birinchisi dasturiy ta’minot zaxiralari, qayta ishlanayotgan ma’lumotlar bazalari, ularning formatlari va interperetatsiyasi. Ikkinchisi berilayotgan kodlarning protsessor bajara oldadigan vazifalarga mos kelishi. Mavjud resurslar dasturni bajarilishi uchun kerak bo’ladigan xamma narsalarni o’z ichiga oladi. Ularga registrlar, turli manzilli xotira bo’limlari, kiritish/chiqarish qo’rilmalari kiradi. Buyruqlar tizimi arxitekturasi ularni ishlash metdlarini va tashkil qilishni yoritib beradi.
Buyruqlar tizimlarining turlari.
Ko’rsatmalar to’plamini tashkil qilishda bir nechta asosiy yondashuvlar mavjud bulib , ular ko’rsatmalarning xilma -xilligini, ularni kodlashning murakkabligini, shuningdek bajariladigan operatsiyalar sonini aniqlaydilar.
Murakkab komandalar (CISC - Complex Instruction Set Computer) Juda ko’plab turli xildagi va turli formatga ega komandalar. Bu buyruqlar murakkab xarakatlar ketma ketligini belgilaydi.
Soddalashtirilgan komandalar (CISC, Complex Instruction Set Computer) uncha ko’p bo’lmagan nisbatan sodda deyarli bir xil uzunlikka ega bo’lgan komandalar. Ularning ko’pchiligi kam sondagi operatsiyalarni bajaradi.
Soddalashtirilgan buyruqlar to’plami(RISC, Reduced Instruction Set Computer ). Ko’pchilik xollarda kichik vazifani bajaruvchi oddiy komandalar uzunligi to’la mos kelmaydi.
Interfeys tushunchasi, turlari va tuzilishi.
Mikroprotsessorlar tashqi qurilmalarga ulanish uchun xotiradan maxsus manzillarni ishlatadi. Bu manzillar o’zining unikal nomerlanish manziliga ega. Xar bir protsessorda
Interfeys (ing . pIyeggase) — texnik va programmalash vositalari majmui; hisoblash, boshqarish yoki oʻlchash tizimlari (mas, EHM ning opera-tiv va tashqi xotira qurilmasi)dagi turli funksional qurilmalarning oʻzaro taʼsirini taʼminlaydi. U uzatilayotgan axboroglarni kodlash va sin-xronligiga nisbatan belgilangan qoida hamda kelishuvga muvofiq tayyor modullardan sistemani, qurilmalarning mexanik va elektr birikmalarini sig-nad koʻrinishida (axborotlar va boshqa shaklida) toʻplashga imkon beradi.
Kompyuter ishlashi uchun apparatli (Hardware) ta’minotdan tashqari dasturiy (Software) ta’minot ham muhim ahamiyatga egadir. Kompyuter tizimini tashkil etuvchi bu ikki vositaning o‘zaro aloqasi interfeys deyiladi. Interfeys bir necha turga bo‘linadi, ya’ni: apparatli interfeys; dasturiy interfeys; apparatli-dasturiy interfeys. Apparatli interfeysni kompyuter qurilmalarini ishlab chiqaruvchilar ta’minlaydi. Dasturiy ta’minot bilan apparatli ta’minot o‘rtasidagi mutanosiblikni operatsion sistema boshqaradi. Kompyuterli tizim samarali ishlashi uchun apparatli va dasturiy ta’minotdan tashqari foydalanuvchi qatnashadi. kompyuterda ishlashi jarayonida uning apparatli ta’minoti bilan ham, dasturiy ta’minoti bilan ham aloqada bo‘ladi. Insonning dastur bilan va dasturning inson bilan muloqatga kirishish usuli foydalanuvchi interfeysi deyiladi. Dasturlar xilma-xil bo‘lgani uchun ularning interfeysi ham turlicha bo‘ladi. Foydalanuvchi interfeysini xususiyatlariga ko‘ra bir nechta turga ajratish mumkin. Dasturning ishlash muhitiga qarab, dastur nografik yoki grafik interfeysga ega bo‘ladi.
Kompyuterning buyruqlar tizimi
Buyruqning ta'rifi
Buyruqlar - bu kompyuter dasturiga berilgan topshiriq yoki funktsiyani bajarish uchun berilgan aniq ko'rsatma.
Windows-da, buyruqlar odatda Buyruqning xohishi yoki qutqarish konsoli kabi buyruq qatori tarjimoni orqali kiritiladi.
Muhim: buyruqlar har doim buyruq satri tarjimoniga kiritilishi kerak. Buyruqlar noto'g'ri kiritilganda (noto'g'ri sintaksisi , noto'g'ri yozilgan va hokazo) buyruqlar bekor yoki yomonlashishi mumkin, noto'g'ri buyruq yoki noto'g'ri buyruqni bajarish, jiddiy muammolarni yuzaga keltirishi mumkin.
Buyruqlarning turli xil "turlari" va so'z buyrug'ini ishlatadigan ko'plab iboralar, ehtimol aslida ular buyruq bermaganlari uchun emas. Ha, bu juda murakkab.
