Institutsional iqtisodiyot


Институционалистларнинг утмишдошлари (неоклассика танкидлари). Немис тарихий мактаби



Download 308,98 Kb.
bet2/7
Sana20.06.2022
Hajmi308,98 Kb.
#683305
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
1-мавзу

Институционалистларнинг утмишдошлари (неоклассика танкидлари). Немис тарихий мактаби

  1. Фридрих Лист (1789-1846) А. Смитнинг танкидчиси сифатида.

Асосий иши: «Сиёсий иктисод миллий тизими» (1841). Илмий карашларнинг кискача тавсифи ва тахлили.

  • Мамлакат иктисодиёти ривожланишнинг тарихий белгилари, маданият, менталитет, географик тавсифлар каби миллий узига хос хусусиятларни хисобга олган холда ривожланиши керак.

  • Классик сиёсий иктисоднинг формализм ва абстракцияларига карши эътироз.

  • Инсон омилининг иктисодиётнинг ривожланишидаги ролини англаб етиш.

  1. жадвал


Ф.Лист карашларининг классик мактаб билан киёсий тавсифи

Тащослаш мезони

А.Смит

Ф.Лист

Яратилиш жойи

Англия

Германия

Карашлар

Космополит

Миллатчи

Марказий тоифа

Моддий бойлик

Ишлаб чикарувчи кучлар - техник ва ижтимоий (манавий, сиёсий ва б.)

Олий кадрият

Айирбошлашга асосланган кадрият

Бойликни яратиш кобилияти

Бойлик ривожланиш манбаи

Мехнат таксимоти

Ички бозорнинг ташки бозордан устуворлиги, якка булишга интилиш

Ишлаб чикариш фаолияти

Жисмоний мехнат

Жисмоний ва аклий мехнат

Иктисодий ривожланиш

Моддий бойлик хажмини ошириш микдорий жараёни

Иктисодий ривожланишни сифат жихатдан талкин этиш, шу жумладан давлатчилик, ахлок, маданият, санъат, инсонлар ижодий кобилиятларининг ривожланиши

Сиёсат

Фритредерство (эркинлик)

Протекционизм







  1. Густав Шмоллер (1838 - 1917).

Асосий иши: «Халк хужалигининг янги концепцияси» (1874). Илмий карашларнинг кискача тавсифи ва тахлили.
Классик мактабнинг расмий нормаларини танкид килган холда хакикий хужалик хатти-харакатини тавсифлади.
Ривожланишнинг ноиктисодий омиллари ва, биринчи галда, ахлокий нормалар, одоб-ахлок ва маданиятнинг хужалик фаолиятидаги ролини таъкидлади.

1.2-жадвал
Г.Шмоллер карашларининг классик мактаб билан киёсий тавсифи.


Таккослаш мезони

К.Менгер

Г.Шмоллер

Тадкикот предмети

Инсон

Халк хужалиги

Тахлил методологияси

Индивидуализм

Холизм

Тадкикотнинг асосий йуналишлари

Хужалик хаётининг элементлари уртасидаги конуниятлар (неъматларни танлаш, даромадларни таксимлаш ва х.к.)

Одоб-ахлок нуктаи назаридан амалий муаммолар

Тадкикот усули

Дедуктив

Индуктив







  1. Вернер Зомбарт (1863-1946).

Асосий ишлари: «Замонавий капитализм» (1902), «Яхудийлар ва хужалик хаёти » (1911), «Буржуа» (1913), «Немис социализми» (1934).
Илмий карашларнинг кискача тавсифи ва тахлили.

  • Институтларнинг иктисодий тузумни шакллантиришдаги ролини тахлил килди.

  • Капитализмнинг ривожланиши - рух хаётининг узига хос намоён булиши.

  • Тадбиркорлар - бу србик карокчилар, феодаллар, чайковчилар, савдогарлар, давлат арбоблари шакллантирган синф.

  • Иктисодий циклнинг “юксалиш” - “пасайиш” даврларини ажратган холда «конъюнктура» тушунчасини киритди.

  1. Макс Вебер (1864-1920).

Асосий ишлари: «капитализмнинг протестант этикаси ва рухи» (1905), «Конуний бошкарувнинг учта соф хили».
Илмий карашларнинг кискача тавсифи ва тахлили.

  • давлатни бошкаришнинг учта «идеал» хилини ажратди:

  • рационал-легал - конун билан расмийлаштирилган рационал хукукда;

  • анъанавий - тарихан юзага келган нормаларда;

  • харизматик - етакчи шахсининг содиклигида, унинг ноёб кобилиятларига ишонишда.

  • Европа цивилизацияси иктисодиёти ривожланишининг муваффакиятларини протестант менталлик билан боглади.




  1. жадвал






«Алдамасан - сотолмайсан

«Хдлоллтк - энг яхши кафолат

Тижорат принципи

продашь»







Анъанавий ва диний инсоннинг киёсий тавсифи.




Анъанавий инсон

Протестант

Иш

Яшаш учун ишлайди

Ишлаш учун яшайди

Касб

Ташвиш

Х|аёт кечириш шакли

Стратегия

Баркарор даромадни иложи борича саклаб колган холда иш хажмини камайтириш

Х,атто бу интенсив мехнатни талаб килса, хам даромадни купайтириш




У бир катор ижтимоий жихатларни куриб чикиш оркали классик назарияни кенгайтирди ва ана шундай синтеза асосида уз иктисодий ривожланиш назариясини таклиф килди, яъни у уз назариясига хозирги вактда институционал хусусиятлар сифатида тавсифланадиган хусусиятларни касб эттирди.



  1. Неоинституционал назариянинг асосий йуналишлари

Институционализм уз тахлилининг предмети сифатида ижтимоий- иктисодий ривожланишнинг хам иктисодий, хам ноиктисодий муаммоларини илгри суради. Тадкикот объекти - бирламчи ва иккиламчи институтларга булинадиган расмий ва норасмий институтлар.
Институтнинг таърифи. Институтлар - бу инсонларнинг жамиятдаги узаро муносабатларини белгилаб берувчи расмий ва норасмий коидалар тизими. Институтлар - жамиятдаги «уйин коидалари» (Д.Норт)
Институтлар - бу инсонлар уз хаётида амал киладиган одатий тафаккур тарзи.
Институтлар - бу утмишда юз берган жараёнлар натижаси. Расмий (ёзилган) коидалар: Конституция, конунлар, фармонлар, келишувлар ва х.к.


S иктисодий фанга “институтлар” тушунчасини олиб кирди. “Институтлар” - бу жамиятдаги расмий ва норасмий «уйин коидалари». Ушбу институтлар, хусусан, давлат, корпорациялар, касаба уюшмалари, хукук, одоб-ахлок, оила институти кабилар инсоннинг хатти-харакатига таъсир курсатади;
неоклассик ёндашувнинг кулланилиши мумкин булган чегараларни тавсифлади,

Институционализм - иктисодий тафаккурнинг XX асрнинг 20-30-йилларида ижтимоий- иктисодий омиллар (институтлар) йигиндисини вактга кура тадкик этиш ва жамиятнинг иктисодиёт устидан ижтимоий назоратини урганиш учун шаклланган йуналиши




пайдо булиш сабаби




Капитализмнинг монополистик боскичга утиши, бу ишлаб чикариш ва капиталнинг сезиларли даражада марказлаштирилиши билан кузатилиб, жамиятда ижтимоий
зиддиятларни келтириб чикарди




тахлил методологияси




математик аппарат ва неоклассиклар иктисодий тахлилининг маржинал принциплари

Германия тарихий мактабининг методологик воситалари




Асосий коидалар



Норасмий (ёзилмаган) коидалар: удумлар, анъаналар, шартли омиллар, одатлар ва х.к.

S моддий омиллар билан бир каторда тарихий ривожланишдаги маънавий,
ахлокий, хукукий ва бошка омиллар иктисодиётнинг харакатлантирувчи кучи хисобланади;







хусусан:

  • ахборотнинг туликлиги;

  • мукаммал ракобат (битимлар иштирокчиларининг минимал узаро богликлиги);

  • homo economicus; неоклассика инсонларнинг муайян турдаги хатти-х,аракатини назарда тутади: инсон - аник максадга интилган ва рационал, яъни фойдалиликни, фойдани купайтириш вазифасини уз олдига куйган; - бошканинг хатти-хдракатига нисбатан тугри кутишларни шакллантиради;

S
иктисодий фанни ижтимоий фанлар билан интеграциялашга интилиш;
S ижтимоий-иктисодий х,одисаларни ижтимоий психология нуктаи назаридан талкин этиш.
1.4-расм. Институционализмнинг умумий белгилари
Норасмий нормалар жамиятда расмий нормалар каби мух,им роль уйнайди, чунки улар куйидаги узига хос хусусиятларга эга: эволюциянинг давомийлиги; куплаб со^алар факат расмий нормалар билан тартибга солинади; расмий коидалар учун асос.
Эски ва янги институтларни мувофиклаштириш муаммоси:

  • янги расмий институтлар ва эски расмий институтлар;

  • янги расмий институтлар ва эски норасмий институтлар;

  • янги норасмий институтлар ва эски норасмий институтлар.

Институционал иктисодиётнинг фанлараро хусусияти.
Иктисодиёт бошка фанлар таъсири остида ривожланади. Институционал иктисодиёт гуманитар фанлар оркали тавсифланадиган ижтимоий турмуш хрдисалари ва иктисодий жараёнларнинг узига хос синтези.






  1. расм. Институционал иктисодиётнинг фанлараро хусусияти.

Неоклассика ва институционализм: ёндашувларнинг умумийлиги ва фарклари.
Институционал иктисодиёт неоклассикага мукобил вариант сифатида пайдо булганлиги боис, улар уртасидаги асосий принципиал фаркларни ажратамиз.

  1. жадвал


Download 308,98 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish