Inson va tuproq” kitobi “Jayron” ekologik markazi

Kaft-

Kakkuqush- kakkusimonlar turkumiga mansub qush. Tanasining uzunligi 33—38 sm, ogʻirligi 100 g gacha bo`ladi. Qanoti kalta, dumi uzun. Pati koʻngʻir kulrang yoki qoʻngʻir sargʻish, qorin tomoni oqish boʻlib, qoramtir yoʻl-yoʻl. Kakku Yevropa va Osiyoning oʻrta va janubiy hududlarida keng tarqalgan. Uchib ketadigan qushlardan. Uya qurmaydi, tuxumini chumchuqsimonlar uyasiga tashlab ketadi. Kakku Oʻzbekistonning hamma daraxtzorlarida uchraydi. May— avgust oylarida 12—25 ta tuxum qoʻyadi. Tuxumdan ochib chiqqan kakku joʻjasi uya egasining tuxumlarini uyadan chiqarib tashlaydi. Boshqa qushlarning uyasini buzishi tufayli kakku birmuncha ziyon yetkazadi. Hasharotlar va ularning qurtlari, shu jumladan, boshqa qushlar tegmaydigan paxmoq qurt (tengsiz ipak qurti) bilan oziqlanib, foyda keltiradi.

Kaklik-(Alectoris kakelik) — qirgʻovulsimonlar oilasiga mansub qush. Uning ogʻirligi 370—770 gramm bo`ladi. Rangi yashaydigan joyiga mos boʻladi. Tumshugʻi, oyoqlari qizil. Narining oyogʻida kichkina toʻmtoq pixi bor. Janubiy Yevropada, Kichik, Oʻrta va Markaziy Osiyoda tarqalgan. Kaklik Qrimda yoʻqolib ketgan edi, hozir qaytadan iqlimlashtirilmoqda. Oʻrta Osiyo togʻlarida, togʻ yon bagʻirlarida oʻtroq yashaydi. Kaklik juda hushyor, tez yuguradi, lekin uzoq masofaga ucholmaydi. Togʻlarda yashashga moslashgan. Kaklik uyasini toshlar, butalar, oʻtlar ostiga quradi. U 6—24 tuxum qoʻyadi. Joʻjasi tuxumdan 20 kunda chiqadi va ertasigayoq ota-onasiga ergashib yuradi. Oʻsimliklarning kurtagi, barglari, don va urugʻlari, hasharotlar, ularning lichinkalari bilan oziqlanadi. Goʻshti juda mazali bo`lganigi uchun ovlanadi. Sayroqi qush sifatida toʻrqafasda boqiladi.

Kakra- ko`p yillik begona o`t . Kakraning poyasi 20-60 sm gacha tik o`sadi.barglari yashil kulrang, guli poushti rangda bo`ladi. U iyun – iyul oylarida gullaydi, iyul-avgustda meva tugadi. Kakra hamma ekinlar ichida, bo`z yerlarda va cho`llarda ham o`saveradi. Kakraning ildizi 3 – 10 m gacha bo`ladi. U zaxarli va zararli o`t bo`lib, urug`laridan va ildizpoya bachkilaridan ko`payadi. Bug`doyga aralashsa uni taxirlashadi. O`sib turgan kakrani hayvonlar yemaydi. Pichanga kakra aralashib qolsa, chorvani zaxarlashi mumkin.