Инсон ҳуқуқлари умумий назарияси

II ҚИСМ
2-модда
1. Ушбу Пактда иштирок этувчи ҳар бир давлат ўз ҳудудидаги ва ўз юрисдикция­
сида бўлган шахc ларнинг мазкур Пактда эътироф этилган ҳуқуқларини ҳеч бир 
айирмачиликсиз, жумладан, ирқи, тана ранги, жинси, тили, дини, сиёсий ёки бошқа 
эътиқодидан, миллий ёки ижтимоий келиб чиқиши, мулкий аҳволи, туғилиши ёки 
ўзга ҳолатидан қатъий назар, ҳурмат қилиш ва таъмин лаш мажбуриятини олади.
2. Агар бу нарса ҳали мавжуд қонунчиликда ёки бошқа тадбирларда кўриб 
чиқилмаган бўлса, ушбу Пактда иштирок этувчи ҳар бир давлат ўз конституция­
си тартибида мазкур Пакт қоидаларига мувофиқ ушбу Пактда эътироф этил-
ган ҳуқуқларни амалга ошириш учун зарур бўлиши мумкин бўлган шундай 
қонунчилик ёки бошқа тадбирлар қабул қилиш учун керакли чораларни кўриш 
мажбуриятини олади.
3. Ушбу Пактда иштирок этувчи ҳар бир давлат ўз зиммасига қуйидаги маж-
буриятларни олади:
a) мазкур Пактда тан олинган ҳуқуқлари ва эркинликлари бузилган ҳар бир 
шахc ни, агар бу ҳол расмий ҳаракат қилган шахc лар томонидан содир этилган 
бўлса ҳам, ҳуқуқий ҳимояланишнинг самарали воситалари билан таъмин лансин;
b) ана шундай ҳимоя талаб қилувчи ҳар қандай шахc учун юридик ҳимоя 
нуфузли суд, маъмурий ёки қонуний ҳокимиятлар томонидан ёки давлатнинг 
тизимида назарда тутилган бошқа нуфузли органлар томонидан таъмин лансин 
ва суд орқали ҳимояланиш имконияти ривожлантирилсин;
c) ҳуқуқий ҳимоя воситалари берилганда, нуфузли ҳокимиятлар буни қўллашни 
таъмин ласинлар.
3-модда
Мазкур Пактда иштирок этувчи давлатлар эркаклар ва аёллар учун ушбу 
Пакт да кўриб чиқилган барча фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлардан бир хилда 
фойда ланишини таъмин лаш мажбуриятини олади.
4-модда
1. Давлат фавқулодда ҳолат юз берган вақтда, миллат ҳаёти хавф остида 
қолган ва бу ҳолат ҳақида расмий эълон қилинганда ушбу Пактда иштирок этув-

---

219
чи давлатлар мазкур Пакт бўйича олган ўз мажбуриятларидан чекиниш учун 
чоралар кўриши мумкин, лекин бу чекинишни аҳвол кескинлиги талаб этган 
бўлиши ҳамда бу чоралар халқаро ҳуқуқлар борасидаги бошқа мажбуриятларга 
хилоф бўлмаслиги ва ирқи, тана ранги, жинси, тили, дини ва ижтимоий аҳволи 
жиҳатидан камситишга олиб келмаслиги керак.
2. Ушбу қоида 6­, 7­, 8­, (1­ ва 2­бандлар), 11­, 15­, 16­ ва 18­моддалардан бирор­
бир чекиниш учун асос бўла олмайди.
3. Ушбу Пактда иштирок этувчи чекиниш ҳуқуқидан фойдаланувчи давлатлар 
ўзи чекинган аҳвол ҳақида шундай қарорга келишга олиб келган сабаблар ҳақида 
дарҳол Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош котиби воситачилиги орқали маз-
кур Пактда иштирок этувчи бошқа давлатларни хабардор қилиши керак.
Шунингдек, ўша воситачи орқали бундай чекиниш вақти қачон тўхтатилиши 
тўғрисида ҳам хабар берилиши керак.
5-модда
1. Мазкур Пактдаги ҳеч бир нарса бирор­бир давлат, бирор­бир гуруҳ ёки 
бирор­бир шахc ушбу Пактда тан олинган, ҳар қандай ҳуқуқ ва эркинликларни 
йўқотишга қаратилган ёки уларни мазкур Пактда назарда тутилганидан кўра 
кўпpoқ чеклашга қаратилган бирорта фаолият билан шуғулланиши ёки шундай 
мазмунда ҳаракат содир этиш ҳуқуқи бор деб талқин қилиниши мумкин эмас.
2. Ушбу Пактда иштирок этувчи бирор­бир давлатда қонун, конвенция, қоида 
ёки урф­одат сифатида тан олинган ёки мавжуд бўлган асосий инсон ҳуқуқлари, 
мазкур Пактда шу ҳуқуқлар тан олинмайди ёки қисман эътироф этилади, деган 
баҳона билан бирор­бир тарзда чекланиши ёки менсилмаслигига йўл қўйилмайди.