|
1 - AMALIY MASHG‘ULOT
INSON TANASIDAGI MAVJUD BIOSIGNALLAR TURLARI
Ishdan maqsad: Inson tanasidagi mavjud biosignallarni tahlil qilish, ularning xususiyatlarini o’rganish
Biosignallar - bu tirik mavjudotlar organlari (yurak, teri, muskul, qon, va boshqalar) tomonidan yozib olish mumkin bo'lgan barcha signallarni o’z ichiga oladi. Ular kelib chiqadigan fiziologik hodisalarga oid ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Ushbu ma'lumot signallarni qayta ishlash metodlari bilan olinishi mumkin va keyinchalik klinik tadqiqotlar yoki tibbiy diagnostika uchun muhim ahamiyat kasb etadi.
Bilamizki biosignallarning bir nechta turi mavjud. Xozirgi kunda biosignallarnining elektrokardiogramma (EKG) va elektromiogramma (EMG) turlariga alohida e'tibor beriladi, chunki bu signallarni tahlil qilish inson salomatligini saqlashga muhim rolni o’ynaydi.
Biosignallarning turlari: Biosignalning tirik mavjudot tomonidan yaratilishi mumkin bo'lgan ko'p usullari bor, lekin ular ayni bir fiziologik hodisalarni aks ettirishi muhim sanaladi. Bugungi kunda mavjud bo’lgan raqamli signallarga ishlov berish algoritmlari yordamida biosignallarni tahlil qilish orqali fiziologik xodisalarni va signal xususiyatlarini tadqiq etish mumkin. Biosignallarni fiziologik jihatdan quyidagi turlarga bo’lish mumkin:
Bioelektrik signallar: bu signallar asab yoki mushak hujayralari tomonidan ishlab chiqariladi. Bunday holatda tana sirtida yoki mushakda o’rnatiladigan elektrodlar yordamida undagi potensiallar o’lchanadi. Elektrokardiogram, elektromiogram va elektroansefalografiya bu kabi signallarga misol bo’ladi;
Biomexanik signallar: bu signallar kuch-quvvat, kuchlanish, oqim yoki bosim kabi biologik tizimlarning o’zgarishidan vujudga keladi. Bunday signallarning namunalari BVP (qon bosimi ta’siri), accelerometriya (tezlashuvni o'lchovchi) va nafas olish signallaridir.
Elektromiyografiya (EMG) skelet mushaklarining elektr faolligini baholash va qayd etish usulidir. EMG elektromiyogramma deb ataladigan yozuvni yaratish uchun elektromiyograf deb ataladigan asbob yordamida amalga oshiriladi. Elektromiyograf mushak hujayralari bu hujayralar elektr yoki nevrologik faollashtirilganda hosil bo'ladigan elektr potentsialini o'lchaydi. Signallarni anomaliyalarni, faollashtirish darajasini yoki ishga qabul qilish tartibini aniqlash yoki inson yoki hayvonlar harakatining biomexanikasini tahlil qilish uchun tahlil qilish mumkin. Needle EMG - nevrologlar tomonidan keng qo'llaniladigan elektrodiagnostik tibbiyot usuli. Surface EMG - bu jismoniy terapevtlar, kinesiologlar va tibbiyot muhandislari kabi bir nechta mutaxassislar tomonidan mushaklarning faollashuvini baholash uchun ishlatiladigan tibbiy bo'lmagan protsedura. Kompyuter fanida EMG jismoniy harakatlarni kompyuterga inson va kompyuter o'zaro ta'sirining bir shakli sifatida kiritish imkonini beradigan imo-ishoralarni aniqlash uchun vosita sifatida ham qo'llaniladi.
Anormal natijalar
EMG natijalari buzilish turiga, muammoning davomiyligiga, bemorning yoshiga, bemorning hamkorlik qilish darajasiga, bemorni tekshirish uchun ishlatiladigan igna elektrod turiga va raqam bo'yicha namuna olish xatosiga qarab farqlanadi. bitta mushak ichida o'rganilgan hududlar va umuman o'rganilgan mushaklar soni. EMG natijalarini talqin qilish, odatda, bemorning tarixi va fizik tekshiruvi va boshqa tegishli diagnostik topilmalar, jumladan, eng muhimi, asab o'tkazuvchanligini o'rganish va agar kerak bo'lsa, tasviriy tadqiqotlar bilan birgalikda ma'lumotga ega bo'lgan shaxs tomonidan eng yaxshi tarzda amalga oshiriladi. MRI va ultratovush, mushak va asab biopsiyasi, mushak fermenti va serologiya kabi.
G'ayritabiiy natijalarga quyidagi holatlar sabab bo'lishi mumkin (esda tutingki, bu anormal EMG natijalariga olib kelishi mumkin bo'lgan holatlarning to'liq ro'yxati emas):
Mushak kasalliklari:
Yallig'lanishli miyopatiyalar
polimiyozit
Dermatomiyozit
Inklyuziya organlari bilan miyopatiya
tug'ma miotoniya
Mushak distrofiyasi:
Duchenne mushak distrofiyasi
Bekker mushak distrofiyasi
Yuz-skapula-elka distrofiyasi
Ekstremitalarning kamar mushaklari distrofiyasi
Markaziy yadroli miyopatiya
Miyotonik distrofiya
Mitoxondriyal miyopatiyalar
Nerv-mushak birikmasining kasalliklari:
Miasteniya Gravis
Miastenik Lambert-Eaton sindromi
Botulizm bilan zaharlanish
Organofosfat bilan zaharlanish
gipermagnezemiya
gipokalsemiya
Nerv kasalliklari:
karpal tunnel sindromi
Tirsak qo'shimchasida ulnar neyropatiya
Radial asab falaji (shanba tungi falaj)
Peroneal (peroneal) asabning falaji
Diabetik neyropatiya
alkogol bilan bog'liq neyropatiya
Oziqlantiruvchi neyropatiya
amiloid neyropatiya
AIDP
CIDP
Bell falaj
Laringeal neyropatiya
Jinsiy neyropatiya
Femoral neyropatiya
siyatik neyropatiya
Tibial neyropatiya
Tarsal tunnel sindromi
Charcot-Marie-Tish sindromi
zoster nevropatiyasi
Okulomotor, yuz, vagus, trigeminal, glossofaringeal, yordamchi orqa miya neyropatiyasi
Hemifasiyal spazm
Multifokal motorli neyropatiya
Aksiller neyropatiya
Uzoq torakal neyropatiya
Supraskapular neyropatiya
Toksik neyropatiyalar
Tibbiy neyropatiyalar
Kompleks mintaqaviy og'riq sindromi (CRPS)
Topshiriqlar:
Biosignallar haqida ma’lumotlar to’plang.
Biosignallar olish uckunalari bilan tanishib chiqing va ularni taxlil qiling.
Elektromiyograf (EMG) turlari bilan tanshib chiqing va ularni texnik xarakteristikalarini o’rganing.
EMG signalini internet saytlaridan topib, kompyuterga yuklab oling.
Olingan EMG singalini excel amaliy dasturlar paketida yoki boshqa biror-bir amaliy dasturiy paketlarda grafik ko’rinishini xosil qiling.
Olingan EMG singaliga raqamli ishlov berish usullarini o’rganib chiqing.
Do'stlaringiz bilan baham: |
