Инсон психик тараққиётини тушунтиришга асосий назарий ёндашувлар Уразбаева Д. А

Гезеллнинг илмий қизиқишлари марказида айнан илк болалик уч ёшгача бўлган даврда. Геззел боланинг ривожланишини организмнинг етилишини биологик омилларига асосланган муҳитга мослашиш шакли сифатида кўради.

Гезеллнинг позициясининг танқид қилиб, Л.С.Виготский уни “ультрабиологизм” ва “эмпирик эволюционизм” деб атаган, ижтимоий бутунлай биологикка сингиб кетганда болаликдаги ривожланишнинг бутун жараёни табиат қонунларига бўйсунади.

• Гезеллнинг позициясининг танқид қилиб, Л.С.Виготский уни “ультрабиологизм” ва “эмпирик эволюционизм” деб атаган, ижтимоий бутунлай биологикка сингиб кетганда болаликдаги ривожланишнинг бутун жараёни табиат қонунларига бўйсунади.

Немис психологи ва педагоги Э.Мейман ҳам болаларнинг билиш жараёнларини ривожланиши муаммоларига шунингдек. Таълимнинг методологик асосларини ишлаб чиқишга асосий эътиборини қаратган. Мейман томонидан даврлаштиришда 3 босқичга:

• Немис психологи ва педагоги Э.Мейман ҳам болаларнинг билиш жараёнларини ривожланиши муаммоларига шунингдек. Таълимнинг методологик асосларини ишлаб чиқишга асосий эътиборини қаратган. Мейман томонидан даврлаштиришда 3 босқичга:
• фантастик синтез босқичи,
• анализ босқичи,
• фикрий синтез босқичларига ажратилган.

Швейцариялик психолог Э.Клапаред Холлнинг рекапитулация тасаввурларини танқид қилиб чиққан.

• Швейцариялик психолог Э.Клапаред Холлнинг рекапитулация тасаввурларини танқид қилиб чиққан.
• Унинг психиканинг филогенези ва онтогенези умумий мазмунга эга ва бу ривожланишнинг биринчи қаторини ўхшашлигига олиб келади, аммо уларни бир хил деймайди.
• Клапареднинг ўйлашича бола психикасини ривожланиш босқичлари инстинктив жиҳатдан аниқланмаган, у қобилиятларни ўзида шакллантириш ғоясини тақлид ва ўйин механизмлари ёрдамида деб ҳисоблаган. Ташқи омиллар ривожланишга таъсир этиб, уни йўналишини аниқлайди ҳамда темпини кучайтиради.

Психик ривожланишни Клапаред тафаккур ривожланишига тенглаштирилган ва тафаккур типини ўзгаришига таяниб 4 босқичга ажратган.

• Психик ривожланишни Клапаред тафаккур ривожланишига тенглаштирилган ва тафаккур типини ўзгаришига таяниб 4 босқичга ажратган.
• Биринчи босқичда (2 ёшгача) предметларни ташқи кўринишини эслаб қолиш идрокни шаклланиши содир бўлади;
• 2-босқичда (2 ёшдан 3 ёшгача) нутқий предметлар номлари ўзлаштирилади.
• 3-босқичда (3 ёшдан 7-ёшгача) тафаккур боланинг умумий ақлий қобилиятлари
• 4-босқичда (7 ёшдан 12 ёшгача) махсус қизиқишлар шаклланади ва индивиднинг индивидуал мойилликлари ифодаланади.