Inson o'ziga kerakli narsa tabiatdan oladi. Ishlatib bo'lgan, keraksizni esa tabiatga tashlaydi. Buning uchun ham tabiat bilan inson o'rtasida o'zaro ta'sir to'xtovsiz davom etadi

Butunjahon Atrof muhitni muhofaza qilish kuni deb e’lon qilindi. 
Dunyoning ko‘plab davlatlari qatori har yili 5 iyunda respublikamizda «Butunjahon atrof-muhitni muhofaza qilish kuni» keng nishonlanadi.
Respublikamiz ilk mustaqillik yillaridayoq asosiy ekologik siyosatni inson faoliyati, kishilar sohlihini himoya qilish uchun qulay atrof muhit sharoitlarini ta’minlashga qaratildi. Bugungi kunda mamlakatimizda xalqaro huquq tajribalariga, zamonaviy fan, texnika va texnologiyalarga asoslangan mukammal ekologik havfsizlik tizimi barpo etilgan. O‘zbekiston Respublikasi milliy havfsizligining bir qismini ushbu mukammal tizim tashkil etadi.
O‘zbekiston Respublikasining ekologik xavfsizlik siyosati Konstitutsiya, qonunchilik, O‘zbekiston Respublikasi Milliy xavfsizlik Konsepsiyasi, atrof-muhit va barqaror rivojlanish bo‘yicha Deklaratsiyalarining tamoyillari asosida xalqaro konvensiyalar va shartnomalardan hamda yetakchi davlatlarning qonunchilik sohasidagi tajribalardan kelib chiqadigan respublikaning majburiyatlari hisobga olingan holda olib boriladi.
Atrof-muhit muhofazasi borasida qabul qilingan amaldagi qonun hujjatlari mamlakatimizning barcha hududlarida tabiiy resurslarni muhofaza qilish, qayta tiklash va ulardan samarali foydalanish kabi tadbirlarni to‘liq amalga oshirishda keng imkoniyat yaratadi. Mustaqillik yillarida respublikada tabiatni muhofaza qilish va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish borasida 30 dan ortiq qonun va 350 dan ortiq me’yoriy-huquqiy xujjatlar ishlab chiqildi.
O‘zbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi xodimlaritomonidan tegishli vazirlik, idora va ilmiy salohiyat bilan hamkorlikda respublikada ekologik siyosatni amalga oshirish maqsadida atrof-muhit muhofazasi va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish borasida qator tadbirlar ishlab chiqildi va hayotga tadbiq etildi. So‘nggi 16 yil ichida tabiatni muhofaza qilish borasida olib borilgan ushbu tadbirlar natijasida respublikada ifloslantiruvchi moddalarni atmosfera havosiga tashlanishi 2,5 barobarga, ifloslangan oqova suvlarning tashlanishi esa 2 barobarga kamayishiga erishildi. 
O‘zbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi faoliyati davomida qo‘mita tasarrufidagi Davlat ekologik ekspertizasi tomonidan 44 mingdan oshiq xo‘jalik yurituvchi ob’yektlarning atrof-muhitga ta’sir ko‘rsatish toifasi aniqlandi. Shuningdek, qo‘mitada ekologik sertifikatlashtirish, standartlashtirish va metrologiya yo‘nalishlariga keng e’tibor qaratilmoqda. Ushbu yo‘nalishning asosiy maqsadi ekologik xavfsiz texnologik jarayonlarni ishlab chiqish va tadbiq etish, atrof-muhit sifatini yaxshilash va tabiatni muhofaza qilishga qaratilgan ishlar va xizmatlar bozorini boshqarishdan iboratdir.
O‘zbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi qoshida 2005-yildan respublikada qayta tiklanuvchi ekologik toza energiya manbalarini keng joriy etish maqsadida "Ekoenergiya” ilmiy-tadbiqiy markaz faoliyat olib bormoqda. Markazning asosiy faoliyati atrof­muhitni energiya ishlab chiqarish bilan bohliq ifloslanishining oldini olish choralarini o‘rganish, shu sohada qonuniy­me’yoriy, rahbariy va zarur dasturiy hujjatlar tayyorlash, atrof­muhit muhofazasi, an’anaviy yoqilhi resurslarini tejash maqsadida qayta tiklanuvchan energiya resurslaridan foydalanish yo‘llarini ishlab chiqish va amaliyotga tadbiq etish hamda qayta tiklanuvchan ekologik toza energiya manbalaridan keng foydalanishni amalga oshirishdir.
Atrof muhitni va tabiiy resurslar salohiyatini muhofaza qilish, tiklash va qayta tiklash uchun moliyaviy resurslarni shakllantirish maqsadida qo‘mita tizimida Tabiatni muhofaza qilish respublika jamharmasi va uning joylardagi mahalliy bo‘linmalari faoliyat olib boradi. Atrof muhitni belgilangandan ortiq ifloslantirishdan tushgan barcha to‘lovlar, jarimalar va da’volardan kelgan mablahlar ushbu byudjetdan tashqari jamharma hisob raqamiga tushiriladi. Ushbu jamharma hisobidagi mablahlar har yili tabiatni muhofaza qilish majmua tadbirlarini amalga oshirishga ajratiladi.
O‘zbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi doimiy ravishda mamlakatda ekologik muhitni sohlomlashtirish va mavjud ekologik muammolarni kompleks hal etishda maqsadida IIV, qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi, Sohliqni saqlash vazirligi, Favqulodda vaziyatlar vazirligi, Uzgidromet, Davergeodezkadastr va sohaga ta’luqli boshqa tegishli vazirlik va idoralar bilan o‘zaro hamkorlikda faoliyat olib boradi.
Muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning o‘simlik va hayvonot dunyosi, shuningdek chiqindilar ko‘miladigan joylar kadastrini yuritish ishlari davom ettirilmoqda. qo‘mita mutaxassislari O‘zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasining olimlari bilan hamkorlikda Jizzax, Navoiy viloyatlari va qoraqalpohiston Respublikasi muhofaza etiladigan tabiiy hududlari o‘simlik va hayvonot dunyosi kadastrini yaratdilar. Natijada, O‘zbekiston Respublikasi qizil Kitobining yangi nashri loyihasi uchun kerakli bo‘lgan ma’lumotlar to‘plandi. Shuni qayd etish joizki, qo‘mita qoshida faoliyat yuritayotgan "Xisor” qo‘riqxonasida qizil Kitobga kiritilgan silovsinning soni 1991-yilda 25-30 boshni tashkil qilgan bo‘lsa, hozirgi kunda 121 boshni tashkil etmoqda, ya’ni bosh soni qariyb 4 barobar ko‘payganligi, ilvirs va ayiqning sonlari esa 3-4 barobarga ortganligi qayd etildi. qo‘mita qoshida faoliyati noyob hayvonlar genofondini asrash va ko‘paytirishga yo‘naltirilgan "Jayron” ekomarkazida jayron, qulon va Prjeval otlari populyatsiyasi holati bo‘yicha ilmiy-tadqiqot ishlari amalga oshirilmoqda. hozirda O‘rta Osiyoda yagona hisoblangan ushbu muhofaza qilinadigan tabiiy hududda jayronlarning soni 549 boshga, qulonlar 55 boshga, Prjeval otlari bosh soni esa 36 boshga yetkazildi. Buxoro va Navoiy viloyatlarida hozirda noyob bo‘lgan va qizil Kitobga kiritilgan yo‘rha-tuvaloqni ko‘paytirish bo‘yicha 2 ta parvarishxona barpo etildi va ishga tushirildi.
O‘zbekiston Respublikasi tomonidan Xalqaro Konvensiyalar doirasida olingan, bajarilish mas’uliyati Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasiga yuklangan 6 ta xalqaro Konvensiyalar bo‘yicha majburiyatlar bajarib borilmoqda. "O‘zbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi bilan Xitoy Xalq Respublikasi atrof -muhitni muhofaza qilish bo‘yicha davlat boshqarmasi o‘rtasida atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida hamkorlik to‘hrisidagi o‘zaro Anglashuv Memorandumi” imzolandi.
Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi milliy ijro agentligi hisoblangan 6 ta xalqaro tabiatni muhofaza qilish loyihalarini amalga oshirilishi davom ettirilmoqda.
O‘zbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi «Chinor ENK» ekologik nashriyot kompaniyasining ta’sischisi hisoblanadi. Nashriyotda tabiatni muhofaza qilishni keng xalq ommasi orasida tarhibot-tashviqot ishlarini olib borishda muhim bo‘lgan matbuot nashrlarini chop etishda katta e’tibor qaratilmoqda. qo‘mita faoliyati davomida ushbu nashriyot tomonidan 70 ming nusxada 50 turdan ortiq nashriyot mahsulotlari chop etildi. Shuningdek, nashriyot tomonidan "Ekologik xabarnomasi” jurnali har oyda rang barang ko‘rinishda chop etilmoqda. hozirgi vaqtda esa "O‘zbekiston Respublikasida atrof tabiiy muhit muhofazasi va tabiiy resurslardan foydalanishning holati to‘hrisida milliy ma’ruza (1998-2007-yy.)” va "Ommabop ekologik ensiklopediya (I-II tomlari)” chop etildi va keng kitobxonlar hukmiga havola qilindi.

O`zbekiston mustaqillikka erishgandan so`ng, Respublikamizda ekologiya va atrof-muhit muhofazasi masalalariga e`tibor kuchayib, o`tgan qisqa vaqt mobaynida quyidagi maxsus Qonunlar qabul qilindi:

1. 1992-yil 8-dekabr - "O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi" qabul qilingan.
VIII bob. Siyosiy huquqlar. 50-modda. Fuqarolar atrof-tabiiy muhitga ehtiyotkorona munosabatda bo’lishga majburdirlar.
2. 1992-yil 9-dekabr - "Tabiatni muhofaza qilish to`g`risida"
3. 1993-yil 6-may - "Suv va suvdan foydalanish to`g`risida"
4. 1993-yil 7-may - "Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to`g`risida" 
5. 1993 yil 28 dekabr - "Metrologiya to'g'risida" 
6. 1996-yil 27-dekabr - "Atmosfera havosini muhofaza qilish to`g`risida"
7. 1997-yil 26-dekabr - "Hayvonot dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish to`g`risida"
8. 1997-yil 26-dekabr - "O`simlik dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish to`g`risida"
9. 1998-yil 30-aprel - "Yer kodeksi"
10. 1999-yil 15-aprel - "O`rmon to`g`risida"
11. 2000-yil 25-may - "Ekologik ekspertiza to`g`risida"
12. 2002-yil 1-dekabr - "Chiqindilar to`g`risida"
13. 2002-yil 1-dekabr - "Yer osti boyliklari to`g`risida"
14. 2013-yil 27-dekabr - "Ekologik nazorat to'g'risida" va boshqalar.

Inson o'ziga kerakli narsa tabiatdan oladi. Ishlatib bo'lgan, keraksizni esa tabiatga tashlaydi. Buning uchun ham tabiat bilan inson o'rtasida o'zaro ta'sir to'xtovsiz davom etadi. Inson hayotining farovonligi, odamlarning sog'lig'i, ishlab chiqarish jarayonining tabiiy sharoitiga, tabiat boyliklariga, ayniqsa, inson bilan tabiat o'zaro aloqa va munosabatlarning qanday bo'lishi, ya'ni inson tabiati va uning boyliklaridan qay darajada foyanday olishiga bog'liq. 'liq.

O'rta Osiyo - juda katta Yevrosiyo materigining o'rta chiqib olinadi, suvlari tashqariga ketmaydigan berk tabiiy geografik o'lka. Shu bilan birga shar va tomonlardan baland tog'lar bilan o'ralganligi tufayli havoga ifloslantiruvchi ham tashqariga chiqib keta olmaydi. Binobar, O'rta Osiyo ekologik jihatdan ham noqulay, berk o'lka bo'ladi.

O'rta Osiyoda juda qadimdan obikor dehqonchilikning rivojlanishi cho'llardagi vohalar atrofida (ayrim vohalarda ham) tuproqlarni sho'r bosishiga, sho'r ko'llarning vujudga kelishiga sabab bo'lgan. Chorvachilik yaylovlardan tartibsiz yurishda qumli cho'llar kengaygan. Cho'llarda uchrab turadigan qadimgi shaharlarning qoldiqlari qadimda vohalar inson xo'jaligi ta'sirida cho'llarga aylanganini bildiradi. Xozirgi vaqtda O'rta Osiyoning keng yordam neft, gaz, temir rudasi, rangli metall kon ishga tushirilganligi ham bu yerlarda joylashgan yerlarning kengayishiga sabab bo'lmoqda.

Yaqin o'tmishda O'rta Osiyoda paxta yakka hokimligi boshqa joyga bir xil ekin - paxta ekilaverishi va qishloq xo'jaligida turli xil zaharlar - gerbetsid, pestitsid va defoliantlarning ko'plab ishlatishiliari aholisining sor'lig'iga, - kamqonlik kasalliklari juda ko'paydi. O'rta Osiyodagi respublikalar mustaqillikka erishgandan so'ng paxta yakka hokimligi tugatildi, havo tuproq ancha tozalandi.

O'rta Osiyoda suv tanqisligi ham mavjud. tomoni, O'zbekiston, Turkmaniston, Qozog'istonda bu muammo keskin tus olgan. Undan suvni ifloslanishdan tozalash, undan tejab yuborish eng muhimlaridan biridir. Suvdan unumli borish uchun daryolarga suv omborlari boshqaruvi, sug'orish kanallari qazilgan.

O'rta Osiyo o'lkasi uchun Orol dengizining qurib bora- yotgani bir fojia bo'ldi. Amudaryo va Sirdaryo suvi yangi yerlarni sug'orishga ko'plab olinganligi sababli0 XX asrning 7-yillaridan orol sati pasaydi, maydoni kichraydi. 2010-yilga kelib, dengiz 3 ta kichik ko'lga aylanib qoldi. Suvi qurigan yerlar sho'rxok va qumli cho'l yerlarga aylandi. Bu yerdan shamol sho'r, chang va qumlarni uchirib, yuzlab km masofadagi yerlarga olib boruvchi bo'ldi. Hozirgi vaqtda Orol va Orolbo'yini, u yerlardagi aholining ekologik sharoitlarini yaxshilash ishlari olib borilmoqda.

O'rta Osiyo tabiiy geografik va ekologik bir butun tabiiy tabiiy o'lka bo'lgan bu hududdagi davlatlarning tabiatdan o'zaro kelishib, hamkorlikda savdolarini, tabiatni, ekologik muhitni hosil qilishlarini talab qiladi.

O'rta asrda XIX asr oxiri hamda XX asrning birinchi yarmida Osiyoda hayvonlar rejasiz va shafqatsiz ov ishlab chiqarish mahsulot bir qancha mahsulotlar yo'qolib olish uchun tug'ildi. Cho'llardagi saksovul, yulg'un o'tin qilib yoqilishi hosil bu o'simliklar kamayib, to'zima qumlar ko'paydi. Tog'lar yonbag'ridagi archa va boshqa qutqaruv ko'chib, bu yerlarda tuproq yuvilishi kuchaydi.

O'rta Osiyoda tabiatni, uning boyliklarini, noyob tabiat ob'ektlarini, o'simlik hayvonlarini vaning yo'qolib qurilish turlarini saqlab qolishdan XX asrning 2-yarmidan olingan qo'riqxonani, milliy bog' va inshootlarni tashkil qildi.