Inson mehnat faoliyatiga ta’sir etuvchi omillar

Хавфсизликни таъминлаш усуллари:

Меҳнатнинг физиологик асослари

Ҳар қандай меҳнат – мураккаб физиологик жараёнлар комплексидан ташкил топади. Бу фаолиятда марказий асаб системаси асосий вазифани бажаради, яъни иш жараёнида инсон организмида содир бўладиган ўзгаришларни бошқаради.

Жисмоний меҳнат фаолиятида нафақат унинг куч-қуввати, балки физиологик аъзолар тизимида ҳам ўзгаришлар юз беради.

Сурункали ақлий меҳнат қон томирлари, айниқса мия ва юрак қон томирларининг меъёрий тонусининг ўзгаришига олиб келади.

Енгил жисмоний меҳнат, ақлий меҳнат фаолиятини қўллаб қувватлаб туради, оғир жисмоний меҳнат эса бунинг акси, жисмоний ва ақлий меҳнат фаолиятини тўхтовсиз амалга оширилиши инсон ишлаш қобилиятининг пасайишига олиб келади.

Меҳнатни муҳофаза қилишда эргономиканинг аҳамияти

Эргономика - бу меҳнат қуролининг ва меҳнат шароитининг инсон талабларига мослашуви ҳақидаги фандир. Бу фаннинг мақсади инсон меҳнат қилиш жараёнида қулай, хавфсиз шароитларни яратиш, меҳнат унумдорлигини оширишга булган имкониятларни ўрганишдан иборат. Бу вазифани бажаришда инсон ва муҳит тавсифномалари аниқ ёки маълум даражада мос тушиши ўрганилади ва хавфсизлик билан боғлиқ муҳим вазифалар ечилади.

Меҳнатни муҳофаза қилишда эргономиканинг аҳамияти

Эргономика доирасида беш хил мослик мавжуд:

маълумот–ахборот;

биофизик;

энергетик;

фазовий–антропометрик;

техник-эстетик.

Уларни таъминлаш ва амалга ошириш ишни, қўйилган вазифани муваффақиятли якунланишини кафолатлайди.

Хавфсизликни таъминлашда психологиянинг аҳамияти

Инсоннинг психик фаолиятида учта асосий гуруҳ (қисм) – психик жараёнлар, хоссалар, ҳолатлар фарқланади.

Психик жараёнлар психик фаолиятнинг асосини ташкил қилади. Психик жараёнлар билиш – сезиш, ҳис-туйғу қабул қилиш, ирода, хотира ва бошқаларга фарқланади.

Психик хоссалар шахснинг ўзига хос хусусиятини, фазилатини (йўналиши, характери, темпераменти) ифодалайди. Шахснинг сифатлари (хоссалари) ичида зукколик, заковатлилик, ҳис-туйғу, ирода, одоб-ахлоқ, меҳнат ажралиб туради ва у ўзгармас ҳамда доимийдир.