Inson ekologiyasi

1. 
   Inson va atrof-muhit o'rtasidagi o'zaro munosabatlarning qonunlarini, aholi masalalarini, inson salomatligini saqlash va rivojlantirishni o'rganadigan murakkab fan?
   

Inson ekologiyasi.
Ijtimoiy gigiena.
Demografiya.
Inson biologiyasi.

2. 
   Ekologiya organizmlarni qanday tuzilish darajalarida o'rganadi?
   

Organizm, populyatsiya, biogeotsenoz.
Gen, hujayra, biogeotsenoz.
Populyatsiya, gen, organism.
Organ, organizm.

3. 
   Ushbu tadqiqot usullaridan qaysi biri ekologiyada qo'llaniladi?
   

Modellashtirish usullari.
Sinov va xato usullari.
Keramer usuli.
To'g'ri javob yo'q.

4. 
   Atrof muhitning inson tanasiga ta'siri … tomonidan amalga oshiriladi.
   

iqlim kanali;
biologik kanal;
ekologik kanal;
fiziologik kanal;

5. 
   Muayyan atrof-muhit sharoitida normal hayotni saqlashga qaratilgan insonning atrof-muhitga moslashuvining bio-ijtimoiy jarayoni … deyiladi.
   

moslashish;
yangilanish;
omon qolish;
zararni qoplash;

6. 
   Hayvonlar populyatsiyasining o'sishi birinchi navbatda quyidagilar bilan belgilanadi:
   

Tug’lilish va oziq-ovqat bilan ta’minlanganligi.
O'lim va migratsiya.
Unumdorligi va aholi band bo'lgan hududning hajmi.
Tug'ilish va o'lim.

7. 
   Biosferaning bir qismi (to'liq yoki qisman) emas:
   

Magnitosfera, Astenosfera, Ionosfera.
Atmosfera, Gidrosfera, Litosfera.
Stratosfera, Gidrosfera, Troposfera.
Astenosfera, Ionosfera, Gidrosfera.

8. 
   Konsumentlar -
   

tayyor organik moddalarni istemol qiluvchilar.
organik moddalarni parchalovchilar.
organik moddalarni hosil qiluvchilar.
geterotrof organizmlar.

9. 
   Tаbiаtdаgi аylаnmа hаrаkаtni qаysi guruh оrgаnizmlаr аmаlgа оshirаdi?
   

Bаrchа jаvоblаr to’g’ri.
Аvtоtrоf оrgаnizmlаr.
Gеtеrоtrоf оrgаnizmlаr.
Miqrооrgаnizmlаr.

10. 
    Qаysi оrgаnizmlаr аvtоtrоf dеyilаdi?
    

Xlоrоfilli o’simliklаr.
Xlоrоfilli o’simliklаr vа hаyvоnоtlаr.
Hаyvоnоtlаr vа miqrооrgаnizmlаr.
Gribоk, bаktеriyalаr.

11. 
    Qаysi оrgаnizmlаr kоnsumеntlаr dеyilаdi?
    

Hаyvоnоtlаr, insоn.
Hаyvоnоtlаr, miqrооrgаnizmlаr.
Miqrооrgаnizmlаr, o’simliklаr.
O’simliklаr, hаyvоnоtlаr vа insоn..

12. 
    Bir-biri bilan bog'liq bo'lgan kichik ekotizimlarni o'z ichiga olgan katta er usti ekotizimlari … deb nomlanadi.
    

biomlar;
biosenozlar;
biotoplar;
merosxo'rlik;

13. 
    Aholi sonining ko'payishi bilan tashqi sharoit cheklovchi omilga aylanadi va quyidagilarga olib keladi:
    

turlararo raqobat.
turli xil shakllarning paydo bo'lishiga.
mutatsiyalar.
turlararo raqobat.

14. 
    Inson populyatsiyasining soniga ta'sir qiluvchi asosiy tabiiy omillar:
    

oziq-ovqat resurslari va kasalliklar.
yerning xususiyatlari.
iqlim xususiyatlari.
mamlakatning geografik joylashuvi.

15. 
    Ekotizimdagi birlamchi mahsulotlarni … shakllantiradi.
    

produtsentlar;
konsumentlar;
detritofagi;
reduktorlar;

16. 
    Ekotizimdagi ikkilamchi mahsulotlarni … shakllantiradi.
    

konsumentlar;
produtsentlar;
detritofagi;
reduktorlar;

17. 
    Populyatsiya dinamikasining asosiy ko'rsatkichlari bu:
    

hamma javoblar to'g'ri.
tug'ilish, o'sish, o'sish darajasi, nobud bo'lish.
immigratsiya, emigratsiya, o'sish, qirilish.
qo'shilish, chiqib ketish, emigratsiya.

18. 
    Ekotizmni asosiy tarkibini aniqlang?
    

Abiotik muhit, konsumentlar, konsument, redusent.
Redusentlar, ekotop, klimatop.
Abiotik muhit, konsumentlar, hayvonlar.
Tuproq, havo, suv, o'simlik.

19. 
    Umumiy tarqalish maydoni bilan birlashtirilgan o'simliklar, hayvonlar va mikroorganizmlar turlarining to’plami - bu:
    

biota.
biogeotsenoz.
ekotizim.
raqamlar piramidasi.

20. 
    Tur yoki uning populyasiyasi tomonidan atrof muhitga yuklangan ekologik tizimdagi yashash sharoitlari to'plami:
    

ekologik joy.
yashash joyi.
cheklovchi omil.
vorislik.

21. 
    Tirik mavjudotlarning bir-biriga ta'sir qilish shakllari. Har bir organizm boshqa shaxslarning bevosita yoki bilvosita ta’sirini boshqa turlarning vakillari bilan munosabatlarga kirishadi, ularga bog’liq yoki o’z-o’zidan ta'sir ko’rsatadi.
    

Biotik omillar.
Jonsiz omillar.
Antropogen omillar.
Ekzogen omillar.

22. 
    Biotik omillar majmui bu:
    

fitogen, zoogen, mikrobiogen, minogen.
edafik, zoogen, fitogen.
yong'in, fitogen, tarixiy, orogafik.
relef, mikrobiogen, fitogen.

23. 
    Antropogen ta'sirisiz tabiiy muhitda sodir bo'ladigan tabiiy hodisalar va jarayonlarni kuzatib boorish bu:
    

fonli monitoring.
ta'sirli monitoring.
global monitoring.
mintaqaviy monitoring.

24. 
    Tabiatning boshqa turlarining yashash joyi sifatida o’zgarishiga olib keladigan yoki ularning mavjud bo’lish sharoitlariga bevosita ta'sir ko'rsatadigan inson faoliyatining shakllari bu:
    

antropogen omillar.
endogen omillar.
abiyot omillar.
ekzogen omillar.

25. 
    Antropogen omil - … .
    

inson va uning faoliyati tomonidan organizmlarga, biogeotsenoz, landshaft, biosferaga ko`rsatiladigan ta`sir.
ifloslanishni nazorat qiladigan maxsus qurilmalarsiz qattiq chiqindilarni tashlash uchun qo’llaniladigan hudud.
tavsifi, joylashgan yeri yoki miqdoriga ko’ra atrof muhit holatiga salbiy ta’sir qilayotgan moddaning atrof-muhitda mavjudligi.
To'g'ri javob yo'q.

26. 
    Ozon qatlami qaysi balandlikda joylashgan:
    

Dengiz sathidan 20 - 30 km balandlikda.
Dengiz sathidan 10 - 15 km balandlikda.
Dengiz sathidan 25 - 50 km balandlikda.
Alohida ozon qatlami mavjud emas.

27. 
    Ozon qatlamining (ekranning) asosiy roli:
    

ultrabinafsha nurlanishidan himoya qilishda.
sayyoramiz iqlimini saqlashda.
issiqxona effektini yaratishda.
infraqizil nurlanishidan himoya qilishda.

28. 
    Karbonat angidrid (CO2) ning asosiy antropogen manbalari:
    

Qazib olinadigan yoqilg'ining yonishi va o'rmonlarni yo'q qilish
Guruch plantatsiyalari va o'g'itlar ishlab chiqarish
Axlatxonalardagi chirigan chiqindilar va qazib olinadigan yoqilg'ilarni qazib olish va tashish paytida oqishi
Avtomobildan

29. 
    Аtmоsfеrаgа frеоnlаr ko’p tаshlаnsа qаysi ekоlоgik оfаt yuz bеrаdi?
    

Оzоn qаvаti еmirilаdi.
Kislоtаli yomg’irlаrni yog’ishi.
Iqlim isib kеtishi.
Bоtqоqliklаrni ko’pаyib kеtishi.

30. 
    Suvning to'xtatilgan tomchilari, chang, muz kristallari va boshqalar bilan gazlarning mexanik aralashmasi ... deyiladi
    

atmosfera havosi;
yerning gaz qobig’i;
biosfera;
atmosfera;

31. 
    Аtmоsfеrа hаvоsidа CO2 gаzining ko’pаyib kеtishi qаysi ekоlоgik o’zgаrishlаrgа оlib kеlаdi?Iqlim isib kеtishi.
    

Iqlimning sоvib kеtishi.
Kislоtаli yomg’irlаrni yog’ishi.
Bоtqоqliklаrni ko’pаyib kеtishi.

32. 
    Atmosferaning asosiy funktsiyalaridan biri bu - … .
    

yillik va kunlik haroratga ta'sir qilish;
tuproq unumdorligiga ta'siri;
sayyora o’rni shakllanishiga ta'sir ko’rsatuvchi;
To'g'ri javob yo'q.

33. 
    Аtmоsfеrа bаlаndligi bo’yichа qаndаy qаtlаmlаrgа bo’linаdi?
    

Trоpоsfеrа, strаtоsfеrа, mеzоsfеrа, tеrmоsfеrа, ekzоsfеrа.
Strаtоsfеrа, trоpоsfеrа, mеzоsfеrа, ekzоsfеrа, tеrmоsfеrа.
Mеzоsfеrа, strаtоsfеrа, trоpоsfеrа, tеrmоsfеrа, ekzоsfеrа.
Trоpоsfеrа, mеzоsfеrа, strаtоsfеrа, ekzоsfеrа, tеrmоsfеrа.

34. 
    Suv xavzalarining o’z-o'zini tozalashiga olib keladigan jismoniy omillarga quyidagilar kiradi:
    

kiruvchi, ifloslantiruvchi moddalarni suyultirish,eritish va boshqa joyga ko’chirish.
eutofiya, isitma.
evtrofikatsiya,
kasallik.
ketma-ketlik, evtrofikatsiya.

35. 
    Оqоvа suvlаrning iflоslik dаrаjаsi qаysi ko’rsаtkichlаr оrqаli аniqlаnаdi?
    

Оrgаnоlеptik, fizik-kimyoviy ko’rsаtkichlаr, erigаn оrgаnik vа nооrgаnik mоddаlаr miqdоri, kоllоid, mаydа vа yirik dispеrsli zаrrаchаlаrning miqdоri.
Оrgаnоlеptik, fizik-kimyoviy ko’rsаtkichlаr.
Rаngi, xidi, tiniqligi, rN, tеmpеrаturа.
Оrgаnоlеptik, fizik-kimyoviy ko’rsаtkichlаr, erigаn оrgаnik vа nооrgаnik mоddаlаr miqdоri.

36. 
    Mаrkаzdаn qоchmа kuch tа’siridа qаysi turdаgi chаnglаr ushlаb qоlinаdi:
    

o’lchаmi 5 mkm dаn kichik bo’lgаn chаnglаr.
yirik chаnglаr.
o’rtаchа yiriklikdаgi chаnglаr.
mаydа chаnglаr.

37. 
    Chiqindi suvlarni tozalashning asosiy usullari quyidagilardan iborat:
    

mexanik, biologik (biokimyoviy), fizik-kimyoviy.
chiqindi suvlarining hajmini olingan toza suv hajmiga nisbati.
suvdan foydalanishning ko'pligi, ya'ni yalpi suv istemolining toza suv hajmiga nisbati.
tozalanmagan va zararsizlantirmagan chiqindi suvlarni to’kishni to'xtatadigan korxonalar soni, korxonalarning umumiy soniga.

38. 
    Mexanik tozalash moslamalari quyidagilardan iborat:
    

qum ushlagichlar, cho’kindi jinsli idishlar.
dezinfektsiya.
filtr maydonlari.
sharlar, biologik filtrlar.

39. 
    Suvning tа’mi, rаngi, xidi qаysi ko’rsаtkichlаrgа kirаdi?
    

Fizik-kimyoviy.
Оrgаnоlеptik.
Erigаn nооrgаnik mоddаlаrning mаvjudligi.
Erigаn оrgаnik mоddаlаrning mаvjudligi.

40. 
    Asosiy suv resurslari mavjud ... .
    

Muzliklar, aysberglar va qutbli qorlarga
Daryolar va ko'llar
Sun'iy suv havzalari
To'g'ri javob yo'q.

41. 
    Ushbu usullаrdаn qаysi biri mеxаnik usullаrgа tааlluqlidir?
    

Tindirish, filtrlаsh.
Nеytrаllаsh.
Аdsоrbsiya, xаydаsh.
Аdsоrbsiya, nеytrаllаsh.

42. 
    Quyidаgi оqovа suvlаrni tоzаlаsh usullаrining qаysi biri dеstruktiv usullаrdir?
    

Оksidlаsh, tеrmооksidlаsh.
Tindirish.
Аdsоrbsiya.
Kоаgulyasiya, flоkulyasiya.

43. 
    Atmosferaga antropogen ta'sir natijasida litosfera va gidrosfera ham ifloslanganligi rostmi?
    

To'g'ri.
Noto'g'ri.
Qisman to'g'ri. Atmosfera va gidrosferaning ifloslanishi sodir bo'ladi, litosfera atmosfera ifloslanishidan aziyat chekmaydi.
Qisman to'g'ri. Atmosfera va gidrosferaning ifloslanishi sodir bo'ladi, litosfera atmosfera ifloslanishidan aziyat chekadi.

44. 
    Elеktrоstаtik usul bilаn qаndаy chаnglаr ushlub qоlinаdi?
    

Mеtаll chаnglаri.
Nооrgаnik chаnglаr.
Biоlоgik chаnglаr.
Yog’оch chаnglаri.

45. 
    Litosferaning pastki qismini, butun gidrosferesini va yuqori ufqlarini qamrab oladigan faol hayot maydoni bu -… .
    

biosfera.
endogen zona.
ekologik joy.
yashash joyi.

46. 
    Yerning ichki tuzilishi:
    

litosfera, yuqori mantiya, pastki mantiya, tashqi yadro, ichki yadro.
atmosfera, gidrosfera, litosfera, biosfera.
astenosfera, magma, yadro.
litosfera, antenosfera, mantiya.

47. 
    Yoqilg'i turlari keltirilgn javobni ko’rsating?
    

Yoqilg'i, yadro, organik, noorganik, tabiiy, sun'iy, kompozit, sintetik.
Parchalanish, sintetik, antropogen, gen, tabiiy, sun'iy, sun'iy, biologik, biokimyoviy.
Yoqilg'i, yonmaydigan, yadro, sintetik, biokimyoviy, biogen.
Ajratilgan, kimyoviy, ekologik, sintetik, biogen.

48. 
    Quyidаgi rеsurslаrdаn qаysi birlаri tugаllаnmаydigаn rеsurslаrgа kirаdi?
    

Iqlimiy, kоsmiq, suv rеsurslаri.
Shаmоl enеrgiyasi, quyosh rаdiаsiyasi, yеr оsti bоyliklаri.
Tuprоq, o’simlik vа xаyvоnоt, yеr оsti bоyliklаri.
Tuprоq, аtmоsfеrа hаvоsi, suv rеsurslаri.

49. 
    Energiya, xom ashyo va materiallarni olish uchun ishlatiladigan mineral kelib chiqishi tabiiy moddalar:
    

Mineral resurslar.
Tabiiy resurslar.
Qazilma resurslari.
Antropogen resurslari.

50. 
    Ta'sir tabiati bo’yicha atrof-muhit omillari ... ga bo’linadi.
    

to'g'ridan-to'g'ri va bilvosita ta’sir;
bilvosita va shartli ta’sir;
to'g'ridan-to'g'ri, bilvosita va shartli ta’sir;
To'g'ri javob yo'q.

51. 
    Saraton kasalligini keltirib chiqaradigan moddalar bu:
    

kanserogen moddalar.
biogen moddalar.
pirogen moddalar.
abiogen moddalar.

52. 
    Quyidаgi chiqindilаrni qаysi birlаri enеrgеtik chiqindilаr turigа kirаdi?
    

Issiqlik, yorug’lik, rаdiоаktiv, shоvqin, elеktrоmаgnit.
Yorug’lik, qаttiq chiqindilаr, chаng, shоvqin.
Chаng-gаz, оqovа suvlаr, qаttiq chiqindilаr, elеktrоmаgnit.
Chаng-gаz, issiqlik, yorug’lik, elеktrоmаgnit.

53. 
    Аtrоf muhitgа tushаyotgаn chiqindilаr qаysi turlаrgа bo'linаdi?
    

Аshyoviy vа enеrgеtik.
Gаz, chаng, qаttiq chiqindilаr vа suyukliklаr.
Оqovа suvlаr, rаdiоаktiv chiqindilаr, gаzlаr, chаnglаr.
Shоvqin, yorug'lik, elеktrоmаgnit, gаzlаr, suyuq chiqindilаr.

54. 
    Insonning kundalik hayotidan chiqib ketgan g’alati narsalarning qattiq qismlari
    

mexanik ifloslanishga.
jismoniy ifloslanish.
biologik ifloslanish uchun.
To'g'ri javob yo'q.

55. 
    Bosh ofisi nayrobida joylashgan bmtning atrof-muhit bo'yicha doimiy organi?
    

UNEP.
FAO.
YuNESKO.
JSST.

56. 
    Doimiy o'zgarib turadigan atrof-muhit sharoitida o’z sonini saqlab qolish uchun zarur imkoniyatlarga ega bo'lgan ma’lum bir makonni egallagan bir xil turdagi shaxslar guruhi …. deyiladi.
    

aholi;
ko'rinish;
jamiyat;
biosenoz;

57. 
    Tabiiy sabablar yoki antropogen ta’sirlar natijasida o'rmonning yo'q bo'lib ketishi bu - … o'rmonlarni yo’q qilish;
    

o'rmonlarning yo'qolishi;
o'rmon xo'jaligi;
o'rmon monitoring;

58. 
    Atrof-muhitni muhofaza qilish tadbirlarni amalga oshirishda tabiatdan foydalanuvchilarga davlatning ko’magi bu - … .
    

subsidiyalar;
majburiy narx berilgan vositalari;
salbiy motivatsiya usullari;
narxlarni tartibga solish vositalari;

59. 
    Suv vа suvdаn fоydаlаnish to’g’risidа o’zbеkistоn rеspublikаsining qоnuni qаchоn qаbul qilingаn?
    

6 mаy 1993 yil.
5 fеvrаl 1995 yil.
10 iyul 1992 yil.
9 dеkаbr 1994 yil.

60. 
    O’zbеkistоn Rеspublikаsi tаbiаtni muhоfаzа qilish hаqidаgi qоnuni qаchоn qаbul qilingаn?
    

9 dеkаbr 1992 yil.
10 dеkаbr 1991 yil.
8 dеkаbr 1994 yil.
9 nоyabr 1993 yil.

61. 
    Iqlim - … .
    

ma‘lum joyda yil davomida ob-havoning navbatma-navbat almashinishi;suv sathi ko‘tarilishi oqibatida quruqlikning katta qismini suv ostida qolishi bilan bog‘lik bo‘lgan tabiiy ofat;
o`zaro ta`sir etuvchi tabiat yoki tabiiy va antropogen komponentlardan, hamda pastroq taksonomik tabaqali majmualardan tashkil topgan tabiiy hududiy majmua;
To'g'ri javob yo'q.

62. 
    Ekologik tanglik kelib chiqishining asosiy sabablari:
    

inson bilan tabiat o'rtasidagi muvozanatning buzilishi;
yirik sanoat shaharlarining ko'payib borishi;
insonlarning tabiiy ne’matlarni qadrlamasligi;
fan va texnikaning rivojlanishi;

63. 
    Atrof-muhit holatini inson hayoti va u boshqaradigan iqtisodiyot uchun maqbul diapazondan chalg’itadigan jarayonlar:
    

salbiy va xavfli tabiiy jarayonlar va hodisalar;
biotik omillar;
antropogen omillar;
abiyotik omillar;

64. 
    Bir yoki bir nechta ifloslantiruvchi moddalar uchun ruxsat etilgan maksimal konsentrasiya mpc oshib ketish mumkin bo'lgan korxona atrofidagi maydon bu -… .
    

sanitariya muhofazasi zonasi;
dam olish zonasi;
gurme zonasi;
korxona hududi;

65. 
    Sanitar choralar va texnik vositalar to’plami – chiqindi suvlarni shaharlardan va boshqa aholi punktlaridan yoki sanoat korxonalaridan tashqarida yo’q qilishi bu - … .
    

drenaj;
suv olish;
suvdan foydalanish;
suv ta'minoti;

66. 
    Issiq buloqlar, vaqti-vaqti bilan qaynoq suv favvoralarini va bug’ ustunlarini yer yuziga tashlaydi:
    

geyzerlar.
vulqonlar.
magmatik intruziya.
magmaning ajralishi.

67. 
    Xаr yili dunyo miqyosidа 5 iyun kuni qаysi ekоlоgik kun sifаtidа nishоnlаnаdi?
    

Аtrоf muhitni muhоfаzа qilish kuni.
Оzоn qаvаtini muhоfаzа qilish kuni.
YUNЕSKО tаshkil tоpgаn kun.
Ekоlоgik оfаtlаr kuni.

68. 
    Sel bu … .
    

tosh qoldiqlaridan tashkil topgan loy oqimi;
qor to'satdan tog'larning yon bag’irlariga tushadi;
tortishish kuchi ta’sirida tosh massalarini qiyalik bo’ylab aralashtirish;
To'g'ri javob yo'q.

69. 
    Aholini oziq-ovqat bilan ta'minlaydigan tuproq unumdorligini pasayishiga olib keladigan jarayon bu - … .
    

tuproq yemirilishi;
ekologik inqiroz;
cho'llanish ;
eroziya;

70. 
    Tabiiy tizimlarda sodir bo’ladigan qoidabuzarliklarni xarakterlovchi narsa?
    

Ekologik zarar.
Xavfli tabiiy jarayonlar.
Xavfli tabiiy hodisalar.
Ijtimoiy zarar.

71. 
    Havoning ifloslanishi, atrof muxitga zarar yetkazadigan oziq-ovqat, sifatsiz ichimlik suvi, shovqin va boshqalar birinchi navbatda odamlarning sog’lig’iga etkaziladgan zarar?
    

Ijtimoiy zarar.
Iqtisodiy zarar.
Ekologik zarar.
Global zarar.

72. 
    Bu suv havzasida chiqindi suvlarning u tashlanadigan muhiti bilan harakatlanishi natijasida kelib chiqadigan aralashmalar konsentratsiyasini kamaytirish jarayoni?
    

Chiqindi suvni suyultirish.
Evtrofikasya.
Vorislik.
Chiqindi suvlarning sho’rlanishi.

73. 
    Urbanizatsiya bu … .
    

shaharlar o’sishi va ulardagi aholi;
mamlakat aholisining o'rtacha umr ko'rish davomiyligini oshirish;
ularni shahar hududlaridan qishloqqa ko'chirish;
Barcha javob to'g’ri.

74. 
    Abiotik tendensiyalar - … .
    

Inson hayot tarzining chekish, giyohvandlik, gipodinamiya va boshqalar kabi jihatlari.
Atrof-muhitdagi o`zgarishlarga nisbatan organizmning fiziologik va xulqiy moslashishi.Organizmning alohida organlarini yoki qismlarini ma‘lum biologik normalarga nisbatan tez rivojlanib ketishi
Barcha javob to'g’ri

75. 
    Tarqatish tasnifiga kirmaydigan atrof-muxit monitoring turini belgilang.
    

Biologik.
Mahalliy
Milliy.
Mitaqaviy.