Innovatsiya va intergatsiya

Savol va topshiriqlar
L «Innovatsiya» atam asini siz qanday tushunasiz?
. Innovatsion o'quv jarayonini yo'lga qo'yishda nim alar talab qilinadi?
. «Pedagogik tizim » va «yangilik kiritish» tushunchasini izohiang.
4. G um anistik pedagogikani innovatsion pedagogika deb atashning m a'nosini 
qanday tushunasiz?
5. «Innovatsion pedagogika» tushunchasini izohiang.
6. Innovatsion pedagogika hukm ron nazariya, nazariy va am aliy m uam m olarni 
hal etishning asoslari, deganda nim ani tushunasiz?
87

---

V BOB. TARBIYA JARAYONIDA
PEDAGOGIK TIZIM
Ijtimoiylashtirish ta'siri va o'zini tarbiyalash. shaxsni tarbiyalash, 
ya'ni pedagogning kasbiy faoliyati bilan b o g iiqdir. Ushbu faoliyatning 
mohiyati ijtimoiylashtirish va o'zini tarbiyalash jarayonlarini boshqa- 
rishdan iborat. H aqiqatan ham siyosiy va pedagogik jarayonlarda 
o'xshashliklar ko'p. Siyosatning «im koniyatlar san ati» kabi tushunchasi 
pedagogikaga ham mos keladi. K o'pincha bunday imkoniyat hajmi 
bilib turib oshirib yuboriladi. ba’zan. aksincha, kamaytiriladi. B a'zan 
insoniyat ham jam iyati m a'naviy havoti y u k sa k o b r o i i odam lari go'yo 
«tarbiya to ’g'risidagi m asalani bekor qiladilar». Masalan, L. N. Tolstoy 
shunday yozadi: «Tarbiya, biz o'qitish, tarbiyalashni xohlam as ekanm iz, 
m u rak k a b va qiyinligicha qoladi. A garda boshqalarni biz faqat o'zim iz 
orqali tarbivalashim iz m u m k inligini tushunib olsak. unda tarbiya 
masalasi yo'qoladi va hayot to'g'risidagi masala qoladi: o'z im qanday 
yashashim kerak!»
Bunday tarbiya to'g 'risidagi m asala shunga qaramay qoladi. Hatto 
« 0 ‘zim iz qanday yashashim iz kerak?» degan savolni his etishga 
e ’tiborni jalb etsak ham biz boshqa savollardan xoli bo'lm aym iz: 
«O d a m lar orasida qanday vashash kerak?». «O 'z hayot taiablarining 
uning hayot talablari bilan mos kelishi qobiliyatiga qanday qilib ega 
bo'lish m u m kin? » Oxirgi savolni hal etganda, odam (birinchi navbatda 
bola. lekin b a’zida kattalar ham) ichki va tashqi ta"sirni tizimlashtirish, 
ularga mos ravishda javob qaytarib, shaxs shakllanishini tushunib va 
b o g la s h g a yordam beruvchi pedagog, o'qituvchi tom onidan tushuniladi.
O 'qituvchida zam onaviy talablar asosan uchta vazifa orqali amalga 
oshiriladi:
1. Fan bo'yicha.
2. Pedagogik.
88

---