Innovatsion rivojlanish instituti agrobiologiya fakulteti agronomiya, qishloq xo

TAJRIBA TIZIMI (Ingichka tolali “Surxon 103” go`za navini sug`orish usullari)

Variant	Sug`orish usullari	ChDNS ga nisbatan tuproqning sug`orish oldi namligi, foiz	Mineral o`g`itlar me’yori, kg / ga
			Azot	Fosfor	Kaliy
1.	Egat orqali sug`orish	70-75-65	250	175	125
2.	Namlagichlarni har bir qatorga joylashtirilgan holda oddiy suv bilan tomchilatib sug`orish	70-75-65	250	175	125
3.	-//-	-//-	187,5	131	93,7
4.	-//-	-//-	125	87	62,5

Tuproq qatlamlari, sm	Gumus	Umumiy shakllari, %		Harakatchan shakllari, mg/kg
		Azot	Fosfor	N-NO3	P2O3	K2O
0-30	0,851	0,076	0,109	14,7	22,7	240
30-50	0,669	0,061	0,095	9,1	12,0	180

Tajriba dalasi tuprog`ining dastlabki agrokimyoviy tavsifi

.Variantlar	1-iyunda		1-iyulda			1-avgustdа				1-setabrda
	.O`simlik bo`yi, sm	.Chin barglar soni	O`simlik bo`yi, sm.	.Hosil bo`g`ini,dona	.Hosil elementlari, dona	O`simlik bo`yi, sm.	Hosil bo`g`ini,dona.	Hosil elementlari, dona.	.Shu jumladan, .ko`ragi	.Ko`raklar soni,dona	.Shu jumladan ochilgani
1	19,0	6,1	43,5	12,5	13,5	75,0	16,0	17,5	10,0	16,5	5,5
2	19,0	8,1	46,5	13,3	15,5	85,0	19,0	19,5	18,0	17,5	18,8
3	19,0	6,1	44,0	12,7	14,8	82,5	18,6	19,0	11,0	17,1	6,0
4	19,0	6,1	43,0	12,2	14,3	81,0	18,0	18,0	10,0	17,8	4,5

Tomchilatib sug`orishning g`o`zani o`sishi va rivojlanishiga ta’siri, 2021 yil
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
Egatlab sug`orilganda go`za ildizlarining rivojlanishi
Tomchilatib sug`orilganda go`za ildizlarining rivojlanishi

Variantlar tartibi	Tеrimlar bo`yicha hosildorlik, S/ga				Tеrimlar bo`yicha hosildorlik baxosi, so`m			Bir gеktar paxta hosilidan tushgan pul daromad, so`m
	1-tеrim 1 nav	2-tеrim 2 nav	3-tеrim 4 nav	Jami xosildorlik,	1-tеrim 1 nav	2-tеrim 2 nav	3-tеrim 4 nav
1	16,3	10,2	6	32,5	18908000	11016000	5760000	35684000
2	19,1	13,4	4,4	36,9	22156000	14472000	4224000	40852000
3	18	12,8	3,6	34,4	20880000	13824000	3456000	38160000
4	16,5	11,3	4	31,8	19140000	12204000	3840000	35184000

Paxta hosilidan tushgan o`rtacha pul daromad (2021 yil).

Ko`rsatgichlar	O`lchov birligi	Variantlar
		1	2	3	4
Hosildorlik	s/ga	32,5	36,9	34,4	31,8
Bir gektardan tushgan pul daromad	so`m	32313096	37583816	35232565	3267437
Olingan qo`shimcha hosil	s/ga	q	4,4	1,9	-0,7
Qo`shimcha hosilni terishga topshirishga qilingan harajatlar	so`m	q	774400	334400	-
Bir gektarga qilingan harajatlar	so`m	23588560	25932832	24662795	-
Shartli sof foyda	so`m/ga	8724536	11650984	10569770	-
Rentabellik darajasi	foiz	37,0	44,9	42,9	-

Tomchilatib sug`orishning iqtisodiy samaradorligi (2021 yil uchun)
XULOSALAR
Pushtaga ekilgan ingichka tolali Surxon 103 g`o`za navini tomchilatib sug`orish usulida suv va minеral o`g`itlarning g`o`zani o`sishi, rivojlanishi va hosil to`planishiga ta’sirini o`rganish tubandagi xulosalar chiqarishga olib kеldi.
Suv taqchilligi sezilayotgan so`nggi yillarda yuqori sifatli paxta hosili yetishtirish uchun tomchilatib sug`orish usulini joriy qilish va uning turli elementlaridan foydalanish respublikamizning g`o`za va g`o`za majmuidagi ekinlar parvarishlayotgan xo`jaliklari uchun zarur va kechiktirib bo`lmaydigan agrotexnik ham iqtisodiy tadbirlardir.
Ushbu texnikaning afzallik jihati shundaki, muvjud sug`orish usulida tuproqning namligi uni yetishtirish uchun berilayotgan suv miqdori boshqariladi, suv har bir ekinning ma’lum davrdagi ehtiyojida mos ravishda dala bo`ylab bir tekisda taqsimlandi. Boshqa sug`orish usullaridan farqli o`laroq tomchilatib sug`orishda ekinning ildizi rivojlanadigan tuproq qatlamida o`simlik uchun maqbul bo`lgan suv fizik muhiti yaratildi. Bunda bug`lanishning pastligi suvning behuda oqib ketmasligi tufayli erishildi.
Tomchilatib sug`orishda suv shlang orqali yetkazib berilganligi uchun dala tuprog`i qotmaydi natijada qator oralariga ishlov berish ehtiyoji kamaydi. Tuprog`i qotmagan maydon esa mavsum ohirida shudgorlashda yengil ag`darildi. Tuprog`i qotmagan maydonda o`g`itlash uchun texnika ishlatishning zarurati yo`qoldi, natijada yoqilg`i moylash materiallari tejaldi. Suvning qo`l mehnati keskin kamaydi.
Hisob kitoblarga ko`ra joriy yilda paxta hom ashyosini yetishtirishda tomchilatib sug`orish texnologiyasining iqtisodiy samaradorlik ko`rsatgichlarida quyidagi natijalarga erishildi:
- suv sarfi 40-50 foizgacha tejaldi;
- yonilg`i 60 foiz iqtisod qilindi;
- meniral o`gitlar samaradorligi 30 foizga ortdi;
- mehnat resurslari ish haqqi harajatlari tejaldi;
- g`ozaning biologik pishish davri 10, 12 kunga tezlashdi;
- hosildorlik 4, 5 sentnerga ortdi.
E’TIBOTINGIZ UCHUN RAHMAT !