Motivlashtirish. Motivlashtirish – menejment funktsiyasi, o`zini va boshqalarni firmaning yoki shaxsiy maqsadlarga erishish faoliyatiga qiziqtirishjarayonidir. Motivlashtirish bo`yicha ishlarni tashkil etishning dastlabki bosqichlari quyidagi metodlarning biri asosida motivlashtirish uchun xarajatlar aniqlanadi:
Mavjud mablag’lar yoki imkoniyatlardan hisoblash metodi;
Sotish hajmiga nisbatan foizda hisoblash metodi;
Aniq maqsad va vazifalardan kelib chiqqan holda hisoblash metodi.
Motivlashtirish innovatsion loyihalarni ishlab chiqish va amalga oshirish bo`yicha barcha faoliyatlarni qamrab olgan; ya`ni marketing kontseptsiyasini ishlab chiqish, axborot ta`minotchi, bozor tadqiqoti, mahsulot raqobatbardoshligini oshirishda rag’batlantirish, firma strategiyasini ishlab chiqishni tashkil etish. Innovatsion loyihalarni ishlab chiqish va amalga oshirishning har bir yo`nalishi bo`yicha motivlashtirish mablag’lari ikki qismga bo`linishi mumkin:
1) ma`lum bir masalani echish bo`yicha barcha xarajatlarni to`lashga;
2) innovatsion loyihalash amalga oshirishda ishtirok etayotgan firmaning turli bo`limlardagi xodimlarni mukofotlashga va qo`shimcha haq to`lashga.
Masalan, konstruktorlar o`z vazifalarini bajarganlari uchun ish haqi va mukofot olishadi, agarda ular berilgan topshiriqni marketing kontseptsiyasi talablarini hisobga olgan holda bajargan bo`lsa, unda ular qo`shimcha rag’batlantirilishi zarur. Har qanday ishni iste`molchiga yo`naltirilgan holda bajarilish juda murakkab, shuning uchun sifatli mehnatni rag’batlantirish kerak. Moddiy rag’batlantirish bilan bir qatorda, ma`naviy rag’batlantirishni qo`llash ham o`z samarasini beradi.
Tartibgasolish – bu menejment funktsiyasi bo`lib, unda innovatsion menejment samaradorligiga va boshqaruv qarorlarining sifatiga ta`sir qiluvchi tashqi muhit omillari o`rganiladi, tizimga «kirish» yoki undagi jarayon ko`rsatkichlarini yangi «chiqish» (iste`molchilar talablari) talablariga etkazish bo`yicha choralar ko`riladi.
Menejment tizimining samarali faoliyat ko`rsatishga va sifatiga ta`sir qiluvchi asosiy tashqi muhit omillariga quyidagilar kiradi:
1) firma faoliyati sohasida fan-texnika taraqqiyot darajasi;
2) iste`molchilarning yangi talablari va ularning ishlab chiqarilgan mahsulotga bo`lgan noroziliklari; 3) ta`minlovchilarning siyosati;
4) raqobatchilarning bozor strategiyasi;
5) tashqi iqtisodiy faoliyat sohasida davlat siyosati;
6) baho siyosati;
7) bozor infratuzilmalarining boshqa omillari, firmadagi mikro va makro muhit va h.k.
Firma tashqi muhit xarakterini 3 ta yo`nalish bo`yicha baholaydi:
firma faoliyatining turli tomonlarga ta`sir qiluvchi o`zgarishlar;
firmaning joriy faoliyatiga qo`rquv soluvchi omillar;
firmaning strategik va joriy maqsadlariga erishishga qo`shimcha imkoniyatlar yaratuvchi omillar;
Firmaning biznes rejasidagi uning bozor strategiyasiga, yuqorida qayd etilgan omillarning tahlil natijalari chuqur asoslangandan so`ng kiritiladi.