|
Boshqaruv nazorat tizimi. Boshqaruv nazorati bu tashkilot maqsadlariga erishish uchun menejerlar faoliyatining asosi hisoblangan boshqaruv rejalashtirishi va aylanma aloqa tushunchalarining qo‘shilmasidir. Inson- ning boshqaruvchilik qobilyati o‘zining chegaralariga ega, shuning uchun biznesning optimal masshtabi topilishi zarur, bunga misol, firmani tashkil qilishda filiallar tizimiga asoslangan «Matsusita» firmasidir.
Filial boshqaruvchilari ustidan nazorat o‘rnatish uchun yuqori boshqaruvchi kompaniyalar — filiallarda rejalashtirish tizimi, filiallarning ichki apital tizimi, har oylik buxgalter hisobotlar tizimi.
Bo‘lim boshliqlari ustidan nazorat o‘rnatish uchun filial boshqaruvchilari bo‘limlarining budjeti, har oylik buxgalter hisobotlar tizimi.
Filiallarda rejalashtirish oldin bo‘limlar bo‘yicha, keyin filiallar bo‘yicha amalga oshirilib, bu rejalar kompaniya miqyosiga olib chiqiladi. Bu usul o‘z ichiga quyidagi bosqichlarni oladi:
Kompaniyaning strategiyasini e’lon qilish, kompaniyaning strategiyasi birmuncha mavhum tushuncha bo‘lib, ammo firmaning maqsadlariga baho berib, firma siyosati va maqsadlarini o‘zlashtirib, kon’yuktura qiyinchiliklarini yechishga yordam beradigan o‘ziga xos shiordir.
Filiallarda rejalashtirish direktivalari. Kompaniya strategiyasi mavhum narsa bo‘lganligi uchun filiallarda rejalashtirishga yo‘naltirishlari direktiva ko‘rinishida kompaniya prezidenti tomonidan belgilanadi.
Filiallarni rejalashtirish siyosatini aniqlash.
Har bir bo‘limning o‘z rejasini tuzish.
Bo‘limning budjet loyihasini tayyorlash.
Filial rejasining loyihasini tayyorlash.
Filial rejalarini tekshirish va tasdiqlash.
Filial rejasining tasdiqlangan loyihasini topshirish. Bu narsa «qirol tamg‘asi bosilgan hujjat», deb ataladi. Uni yuqoridagi boshqaruvchilariga topshirish marosimi filial boshqaruvchisi uchun katta sharafdir.
Yaponlar sonlarga ishonishadi. Ular hamma narsani ilg‘ashadi. Ular biznesning hamma jihatlarini miqdoran ko‘rsatishga harakat qilishadi.
Yaponlar o‘z kuchini bekordan-bekorga sarf qilishmaydi. Hamma narsa yetarlicha yo‘lga qo‘yilgan, bu esa yaxshi menejmentdan dalolat beradi. Yapon menejmentida raqobatlantirish ham yaxshi yo‘lga qo‘yilgan. Bu quyidagilar bilan amalga oshadi: faxriy yorliq, sovg‘alar, pul mukofotlari yoki qo‘shimcha dam olish ta’tili, tanbehlar, jarima va ishdan bo‘shatish ko‘rinishida bo‘ladi. Ishdan bo‘shatish o‘g‘rilik, pora olish, adolatsizlik, kattaning yo‘riqlariga asossiz kirmaslik kabi hollarda amalga oshiriladi.
Mehnat resurslarini boshqarish. Yapon boshqaruvchilarining o‘ziga xos tomonlaridan yana biri bu mehnat resurslarini boshqarishdir. Yapon korporatsiyalari xodimlarning ishini maksimal darajada samarador bo‘lishiga erishishgan. Buning uchun yapon firmalari mehnat resurslarini boshqarishning Amerika tizimini qo‘llagan. Bunda ish haqi, mehnat va ish joylarini tashkil qilish, xodimlarning malakasini oshirish va tekshirish kabi jihat- larga urg‘u beriladi. Ammo lekin yaponlar amerikaliklardan farqli xodim- larni korxonaga sodiqligidan ham foydalanadilar. Yaponiyada oddiy xodimdan tortib to katta boshqaruvchigacha korxonani bir katta tizim deb tushunadi. O‘zini esa bu tizimning bir bo‘lagi deb biladi, va agarda u o‘z ishiga loqaydlak bilan qarasa uni deb butun tizim to‘xtab qolishiga ishonadi va shunga qarab faoliyat yurgazadi. Ko‘pgina xodimlar mehnat ta’tillarini juda qisqa muddatga va juda kam hollarda oladilar. Chunki «men kompaniyaga kerakli bo‘lgan davrimda qanday qilib dam olaman», degan fikr ular uchun shiordir.
Yaponlar xodimlarni boshqa firmaga o‘tib ketmasliklari uchun doimiy bandlik va staj bo‘yicha rag‘batlantiruvchi pul va lavozimlar berishini kafolatlaydilar. Boshqa firmaga o‘tgan xodim o‘z stajidan ayriladi. Va hammasini boshidan boshlaydi.
Yaponiyada bandlik o‘ziga xos tomonlariga ega. Bu faqatgina ish beruv- chi va ish orasidagi shartnoma bo‘libgina qolmay, balki aqliy va hissiy xarakterga ega omildir. Yapon ishchilari o‘ta punktualdir. Yapon ishchi- larida tozalik va elegantlikka tabiiy yondashuv mavjuddir. Ular o‘z hunarlari va bilimlari bilan guruhlanadi. Yapon firmalari har bir ishchini oila a’zosi sifatida ko‘radi. Va shuning uchun korxona jamoasi bir oiladek, firma faoliyati davomida barcha qiyinchilik va xursandchiliklarni birgalikda baham ko‘rishadi. Firma bir oila bo‘lib faoliyat ko‘rsatar ekan, asosiy urg‘u ishonch, hamkorlik va jamoa oldida turgan masalalarni o‘zaro yordam orqali yechishga beriladi.
Odam o‘z-o‘zini hurmat qilishga muhtojdir. U mas’uliyat sezishni va o‘z bilim va tajribalarini oshirishni sevadi. Bu holda, yaponlar tili bilan aytganda, uzoq ijodiy hayot kechiradi. O‘z kuchini firma masalalarini yechishga qaratish bilan birga, ishchi o‘z bilim va malakasini oshiradi. Yaponiyada menejerlar firma maqsadi va siyosatini ishchilarga doimiy ravishda tushuntirib boradilar va ishchilar ham bunga o‘z roziliklarini yoki shikoyatlarini bildirishlari mumkindir. Ishchilar ma’muriyat bilan erkin aloqadalar. Firmaning muvaffaqiyati — ularning muvaffaqiyatidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
