Innovation in the modern education system

 
 
INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM 
677
устидаги ѐзувни оъ
қ
иш ѐ
ʼ
ли билан ажратиб, топшири
қ
ни муста
қ
ил 
бажарадилар. 
МАВЗУНИНГ ДОЛЗАРБЛИГИ: 
Кичик мактаб ѐшида болалар дидактик ўйинларни (сюжетли, 
предметли, мусобо
қ
али) ро
ҳ
атланиб ўйнашади. Уларда фаолиятнинг 
қ
уйидаги элементлари мавжуд: ўйинли масала, ўйинли мотивлар, 
масалаларни ў
қ
ув фаолияти билан бо
ғ
ли
қ
ечимлари. Натижада 
ў
қ
увчилар ўйин мазмунига кўра янги билимларга эга бўлишади. Ў
қ
ув-
билув масалаларини тў
ғ
ридан-тў
ғ
ри 
қ
ўйилишидан фар
қ
қ
илган 
ҳ
олда, 
дидактик ўйинда у боланинг ўзини ўйинли масаласи сифатида номоѐн 
бўлади. Уни ечиш усуллари эса ў
қ
ув-билув фаолиятига тегишли 
ҳ
исобланади. 
Буни 
қ
уйидаги мисолда 
қ
араб чи
қ
амиз. Ў
қ
увчилар «Биз 
туристлармиз» номли дидактик ўйинни ўйнашади. Унинг маъноси 
шундан иборатки, болаларни туристлар гуру
ҳ
ининг маршрут йўлини 
картада белгилашга ўргатиш. Уни тў
ғ
ри белгилаган 
ҳ
ар бир ў
қ
увчи 
турист белгисини олади. Ў
қ
увчиларнинг ўз олдиларига 
қ
ўядиган масала 
– туристлар ўйинини ўйнаш. Ўйин мотиви – турист белгисини олиш учун 
тў
ғ
ри маршрутни танлаш. Бундай ўйин шу билан тавсифланадики, 
унинг фаоллик шакли катталар томонидан ани
қ
ланади ва ўйин 
қ
одалари кўринишида болалар олдига 
қ
ўйилади. «Биз туристлармиз» 
ўйинининг асосий 
қ
оидалари 
қ
уйидагилардан иборат: «Маршрутни 
айтаѐтган ў
қ
итувчини ди
ққ
ат билан эшитинг ва уни ўз картангизда 
жойлаштиринг. У картада кўрсатилгандан сўнг, уни намунадаги билан 
солиштиринг». 
Шуни 
қ
айд этишимиз лозимки, ўйинда ва ундан кейин ўйин 
мотивларида билишга 
қ
араб силжиш рўй бериши мумкин. Масалан, 
«Биз туристлармиз» ўйинидан кейин ў
қ
увчилар кўплаб саволлар билан 
ў
қ
итувчига ва бош
қ
а катта ѐшдагиларга мурожаат 
қ
ила бошлашди, 
китоблардан мос маълумотларни излаша бошлашди, яъни уларда 
ўйин сифатида та
қ
им этилган масала ў
қ
ув масаласига айланди. 
Болалар 
ҳ
одисалар доирасидаги маълумотлар билан чегараланиб 
қ
олмасдан, ўйин фаолияти билан бо
ғ
ли
қ
янги тушунчаларни эгаллашга 
(компас, топографик белгилар ва бош
қ
аларни) фаол 
ҳ
аракат 
қ
илишади. Тўпланган билимлар тизимлаштирилиб, кичик мактаб 
ѐшидаги болалар таълимга нисбатан ўз фаолиятларини 
қ
айта 
мослаштиришади. Энди у нафа
қ
ат ўйинлар ну
қ
таи-назаридан, балки 
ўйин давомида пайдо бўлиб, ривожланган ў
қ
ув-билув 
қ
изи
қ
ишлари 
билан биргаликда амалга оширилади. Демак, дидактик ўйинлар 

---