Инглиз ва узбек тилларида теоним компонетли фразеологик бирликларнинг семантик хусусиятлари эшмуратова Дилдора

Eshmuratova D. SEMANTIC FEATURES OF PHONESOLOGICAL UNITS WITH A THEONYM COMPONENT IN THE ENGLISH AND UZBEK LANGUAGES

This article provides a comparative analysis of the grammatical features of the formation of phraseological units with theonymic components in the English and Uzbek languages. A linguoculturological analysis of the grammatical features of phraseological units with a theonymic component in English and Uzbek literary texts is also carried out, linguological features are considered. A brief analysis of the study of the relationship between religion and phraseology in English and Uzbek linguistics is given.

Keywords and concepts: english and Uzbek languages, theonymic component, religious phraseology, grammatical feature, linguocultural analysis, linguological features.
.
Кириш. Фразеологик бирликларда концептуал стереотипларининг ўзбек фразеологиясида тавсифи фразеологизмларнинг пайдо бўлиши ва шаклланиши, биринчидан, тарихий жараёнлар, ижтимоий муҳит, ижтимоийсиёсий ҳаёт, сиёсий-маънавий қарашлар, иккинчидан лисоний, яъни тилнинг прагматик қонун-қоидалари каби омиллар билан узвий алоқадордир.
Маълумки, фразеологик бирликлар дейилганда, тилда тайѐр ҳолда мавжуд бўлган ва нутққа шундайлигича олиб кириладиган, шаклан сўз бирикмаси ѐки гапга ўхшайдиган, мазмуни кўчма маънога асосланган тил бирликларини ѐки луғавий бирликларни тушунамиз. Ҳозирги ўзбек фразеологияси фанида қабул қилинган қарашларга кўра, фразеологик бирликлар муайян нутққа киритилгунга қадар ҳам мазмун, ҳам ифода планида шаклланиб бўлган ва тил истеъмолчилари томонидан шу ҳолатда англаб етилган ҳамда қабул қилинган бўлади. Бунинг маъноси шуки, ФБларнинг нутққа тайѐр ҳолда олиб кирилиши уларни тил ҳодисаси сифатида эътироф этишимизни тақозо этади. Кўпчилик тадқиқотчиларнинг уларни тил бирлиги дейилишида масаланинг ана шу жиҳатини эътиборга олишган. Ҳатто Ф.де Соссюр ҳам «Умумий тилшунослик курси» асарида тилда шундай тайѐр бирикмалар борки, уларнинг узуал характери маъноси ва синтактик хусусиятидан келиб чиқади. …бундай бирикмалар тайѐр ҳолда, анъанага кўра қўлланади, деган эди. 1Шунга кўра концептуал кўрсаткичли фразеологик бирликларни прагматик маъно доимо тингловчига қаратилган бўлиб, тингловчининг феъл-атворига, шахсиятига ижобий ёки салбий тарзда таъсир кўрсатади. Бу эса ўзбек тилида фразеологик бирликларнинг тўлиқ прагматик маъно компонентларининг шаклланишига асос бўлади.