Ingenerlik geodeziyasi



Download 6,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet94/136
Sana31.12.2021
Hajmi6,75 Mb.
#264174
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   136
Bog'liq
injenerlik geodeziyasi

Eklimetrlar.  Qiyalik  burchagini  o‖lchashda  turli  ko‖rinishdagi 
eklimetrlarishlatiladi. Eklimetr  oddiy, doiraviy va to‖rtburchaklik shaklda 
bo‖ladi. 
Oddiy  eklimetrning  tuzilishi  va  ishlatilishi  65-rasmda  ko‖rsatilgan. 
A  nuqtadagi  tayoq  uchiga  o‖rnatilgan  va  markaziga  shovun  osilgan 
transportirning  asosi  OShV  nuqtadagi  vexada  belgilangan  asbob 
balandligi  K  nuqtaga  to‖g`rilanadi.  Shunda  shovun  ipidan  olingan  sanoq 
qiyalik  burchagi  bo‖ladi.  Shaklda  AO=BK=i—asbob  balandligi,  OA—
shovun yo‖nalishi. 
 
65-rasmda. 
Doiraviy  eklimetr.  66-rasmda  ko‖rsatilganidek  metall  quticha  1 
ichida mayatnikli disk 8 gorizontal o‖q OO
1
atrofida bemalol aylanadigan 
qilib  ishlangan.  Disk  (g`ildirak)  gardishi  63-rasmning  o‖ng  tomonida 
ko‖rsatilgandagi kabi, 0 dan +60° gacha bo‖lingan, yuqoriga qaralganda 
+  ishorali,  pastga  qaraganda  —  ishorali  bo‖laklar  ko‖rinadi.  Diskka  og`ir 


 
118 
 
yuk 7 mahkamlanganidan OO
1
o‖q hamma vaqt gorizontal turadi. 
Quti  ustidagi  prujinali  knopka  6  bosilsa, disk  OO
1
o‖qda  mayatnik 
kabi  harakat  qilib,  gorizontal  vaziyatda  to‖xtaydi.  Quti  yoniga 
to‖rtburchaklik  shaklidagi  vizirlash  (ko‖rish)  trubasi  5mahkamlangan, 
uning  bir  uchidagi  trubkachaga  ko‖z  dioptri  (tirqish)  4,  ikkinchi  uchiga 
narsa dioptri 10 o‖rnatilgan. 
 
66-rasm. Doiraviy eklimetr va bo‖laklari: 
1  —  quti  (korobka);  2—darcha;3—lupa;  4—ko‖z  dioptri  (tirqish);  5—
ko‖rish  trubasi;6—piston;  7—og`ir  yuk;  8—mayatnikli  g`ildirak  (disk);9—
obvodka (tegirchak);10—narsa dioptri. 
 
 
67-rasm. 
Eklimetr  bilan  AV  chiziqning  (67-rasm)  vertikal  burchagini 
o‖lchash  uchun  A  da  turib,  V  dagi  vexada  kuzatuvchining  balandligi  i 
belgilanadi,  shu  nuqtaga  ko‖z  dioptridan  qarab,  sim  10  to‖g`rilanadi  va 
knopka  bosiladi,  disk  to‖xtagach,  darcha  2  dan  lupa  orqali  qarab, 
ko‖ringan  bo‖laklardan  sim  bo‖yicha  sanoq  olinadi;  bu  sanoq  vertikal 
burchak v qiymati bo‖ladi. Bunda burchak ±30' aniqlik bilan o‖lchanadi. 
Eklimetrni  tekshirish.  Eklimetr  ishlatishdan  oldin  quyidagi  shart 
bo‖yicha  tekshiriladi.  Eklimetr  mayatnigi  vertikal  turganda  halqasining 
nol  diametri  gorizontal  bo‖lishi  kerak.  Buni  tekshirish  uchun  A  nuqtada 
turib,  V  nuqtadagi  vexaga  qaraladi-da  v
1
sanoq  olinadi  (67-rasm).  Keyin 


 
119 
 
V nuqtada turib, A dagi vexaga qaraladi va v
2
 sanoq olinadi. Agar asbob 
to‖g`ri  bo‖lsa,  bu  sanoqlar  teng  bo‖lishi  kerak;  bu  sanoq  vertikalburchak 
bo‖ladi. Teng bo‖lmasa, vertikal burchak 
2
2
1





bo‖ladi. (14) 
Nol  diametr  gorizontal  bo‖lmay,  qiya  bo‖lsa  va  gorizontal  chiziq 
bilan x burchak hosil qilsa, bu xato 
2
2
1




х
 bo‖ladi.(15) 
Bu xato eklimetr yukini x qadar surish yo‖li bilan tuzatiladi. 

Download 6,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   136




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish