Ingenerlik geodeziyasi

φ  va  uzoqlik  λ) 
va  to‖g`ri  burchakli  (absstissalar  x  va  ordinatalar  u)  koordinatalar  bilan 
aniqlanadi.  Agar  joyning  AVSD  to‖rtburchagi  o‖lchamlari  katta  bo‖lmasa 
(1-rasm,  b),  uni  sathiy  R  sirtga  loyihalashda  gorizontal  R  tekislik  bilan 
almashtirish mumkin. 

---

 
18 
 
Aa, Vb, Ss, Dd loyihalash chiziqlari R tekislikka perpendikulyar, ab, 
bs,  sd  da  tomonlar  va  ular  orasidagi 
β
1
, 
β
2
, 
β
3
, 
β
4
  burchaklar  joyning 
tegishli tomonlari va burchaklarining gorizontal proekstiyasi bo‖ladi, absd 
yassi to‖rtburchak esa yertabiiy sirtida joylashgan ABSD to‖rtburchakning 
gorizontal proekstiyasidir. Joyda bevosita AV, VS, SD, DA masofalarni va 
β
1
,
β
2
,
β
3
,
β
4
  burchaklarni  o‖lchash  mumkin.  Joyda  o‖lchangan  VS=D
VS
  qiya 
chiziqdan  uning  gorizontal  tekislikdagi  proekstiyasi  VS
1
=S  uzunligiga 
o‖tish  mumkin.  Qiyalik  burchagi 
υ  joyning  VS  chizig`i  va  uning 
tekislikdagi  gorizontal  VS
1
  proekstiyasi  orasidagi  burchak  uni  bevosita 
o‖lchasa  bo‖ladi.  VSS
1
  uchburchakdan  joy  chizig`i  gorizontal  quyilishi 
quyidagi formuladan topiladi: S = D cos 
ν  
Joy nuqtasidan o‖tuvchi sathiy sirtdan sanoq boshlanishi deb qabul 
qilingan  sathiy  sirtgacha  bo‖lgan  masofa  balandlik  deyiladi.  Baland-
likning sonli qiymat belgi deb ataladi. Gorizontal R sathiy sirtdan sana-
ladigan balandliklar N