Ingenerlik geodeziyasi



Download 6,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet130/136
Sana31.12.2021
Hajmi6,75 Mb.
#264174
1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   136
Bog'liq
injenerlik geodeziyasi

 
103-rasm.  GPS  sun`iy  yo`ldoshlarlarining  birlashmasi:  24  sun`iy 
yo`ldoshlar,  6  orbital  yassilik,  egilish  55°,  balandlik  20  200  km,  aylanish 
vaqti 12 soat. 
(Wild Heerbrugg tomonidan berilgan) 


 
172 
 
 
104-rasm. 10.23 MGs chastotada yuboriladigan soxta tasodifiy chastota 
  
GPS  dan  foydalanib  o―rinni  qayd  qilishning  asosiy  prinsipi  teskari 
kestirma 
prinsipi 
bo―lgani 
uchun, 
uchta 
nuqtalargacha 
(sun`iy 
yo`ldoshlarlargacha) 
ma‖lum 
masofalardan 
foydalanib 
sun`iy 
yo`ldoshlarlarning  o―rnini  aniqlash  (ma‖lum  koordinatalar  tizimida)  juda 
muhim  bo―ladi.  Sun`iy  yo`ldoshlarlarning  joylashuvini,  ular  tomonidan 
yuboriladigan  ‗translyasiya  qilinadigan  (beriladigan)  efemerid‘  deb  ata-
ladigan  ma‖lumotlardan  olinadi.  Joylashuvi  to―g―risidagi  ma‖lumotlar 
hamma  kuzatayotgan  stansiyalardan  ishlov  berish  uchun  markaziy 
boshqaruvga yuboriladi.Ushbu ma‖lumotlar sun`iy yo`ldoshlarning ilgarigi 
orbitadagi  o―rni  bilan  kombinatsiyasi,  sun`iy  yo`ldoshlarning  jolashuvini 
bir  necha  soat  oldin  prognoz  qilish  imkonini  beradi.  Ushbu  axborot  har 
sakkiz  soatda,  kyinchalik  foydalanuvchiga  yuborish  uchun,  sun`iy 
yo`ldoshlarga  to―ldiriladi  (yuboriladi).  Hozirgi  paytda  orbitadagi  joyni 
aniqlash 
10 
metrgacha 
aniqdir, 
agarda 

yangilab 
turilmasa, 
yomonlashishi mumkin. 
Markaziy  boshqaruvi  AQSHning  dengiz  observatoriyasining  (US 
Naval  Observatory  -  Vashingtonda,  Kolumbiya  okrugi  -  Vashingtonda, 
DC.)  vaqtinchalik  standartlari  bilan  bog―langan.  Shunday  usul  bilan 
sun`iy  yo`ldoshlardagi  vaqt  universal  bilan  bog―lanib  yuboriladigan  vaqt 
bir  biriga  moslanishi  mumkin.  Muntazam  yangilatib  turishni  talab 
qiladigan  boshqa  ma‖lumotlar  –  bu,  o―lchangan  masofalarga  sinish 
tuzatmasini hisoblash uchun ionosferani belgilaydigan ko―rsatkichlardir. 
Foydalanuvchining  segmenti,  asosan  energiya  bilan  ta‖minlovchi 


 
173 
 
asbob  bilan  ixcham  priemnik\protsessordan  va  yo―naltirilmagan  anten-
nalan iborat (105-rasm). Protsessor odatda, daladagi ma‖lumotlarga ishlov 
berish uchun mikrokompyuterni ifodalaydi. 
GPSning priyomniklari. 
Priyomniklar asosan soxta-oralik yoki ma‖lumotli faza to―g―risidagi 
ma‖lumotlarni,  hech  bo―lmaganda  to―rtta  sun`iy  yo`ldoshlardan  oladilar. 
GPS texnologiyalari juda tez rivojlanayotganligi sababli, faqat eng muhim 
protsedura tavsiflarini ko―rib chiqish mumkin. Foydalanilayotgan priyom-
niklarning turlari (106-rasm) foydalanuvchi tomonidan qo―yilayotgan tal-
ablar  bilan  bog―lik  bo―ladi.  Misol  uchun,  agarda  GPS  joyning  ham 
absolyut,  ham  nisbiy  o―rnini  aniqlash  uchun  lozim  bo―lsa,  unda  soxta-
oralikdan  (harakat  doirasidan)  foydalanish  kerak.  Agarda  talab  –  yuqori 
aniqlikda  nisbiy  o―rinni  topish  bo―lsa,  unda  kuzatildigan  element, 
ma‖lumotli  faza  bo―ladi.  Ushbu  dastlabki  mulohazalardan  ko―rinib 
turibdiki,  soxta-oralik  bilan  haqiqiy  vaqtda  joyni  aniqlash  uchun 
foydalanuvchiga 
axborotlarning 
navigatsiyasi 
blokiga 
(Broadcast 
Ephemerides  –  translyasiya  efemeridlariga)  kirish  imkoni  bo―lishi  kerak. 
Agarda ma‖lumotli to―lqin foydalanilsa, unda ma‖lmotlar postprotsessorda 
ishlov  berilsa,  unda  tashqaridagi  aniq  efemerid  foydalanilishi  mumkin. 
SHunday qilib, axborotlarning navigatsiya bloki muhim bo―lsa, kod bilan 
bog―langan  priyomnik  foydalaniladi.  Agarda  talab  ma‖lumotli  fazada  va 
postprotsessorda  bo―lsa,  unda  kodsiz  priyomnikdan  foydalanish  afzalroq 
bo―ladi.  
 

Download 6,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   136




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish