Ingenerlik geodeziyasi


- rasm. Meridian yo‖nalishini Qutb yulduzi bo‖yicha aniqlash



Download 6,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet45/136
Sana31.12.2021
Hajmi6,75 Mb.
#264174
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   136
Bog'liq
injenerlik geodeziyasi

34- rasm. Meridian yo‖nalishini Qutb yulduzi bo‖yicha aniqlash. 
 
 
2.5. Gauss zonali ko’ndalang stilindrik proekstiyasi to’g`risida 
tushuncha.  To’g`ri burchakli va qutbli koordinatalar 
   
Gauss  proekstiyasi  yordamida  yersirtining  nuqtalarini  geografik 
koordinatalari  bilan  ularning  tekislikdagi  to‖g`ri  burchakli  koordi- 
natalari tasviri orasida bog`liqlik o‖rnatiladi. 
Er  sirtini  tekislikda  tasvirlash uchun  avval  yerning  tabiiy  shaklidan 
uning  matematik  shakli  sifatida  qabul  qilingan  aylanish  ellipsoidi  yoki 
shar  sirtiga  o‖tiladi,  keyin  esa  yerning  matematik  sirti  tekislikda 
tasvirlanadi.  
Shar  (yoki  ellipsoid)  sirtini  tekislikda  buzilishsiz  tasvirlash  mumkin 
bo‖lmaganligi  uchun  yersirtining  shartli  tasviri  yasaladi,  u  shardagi 
nuqtalarning  koordinatalari  va  ularning  tekislikdagi  tasvirlari  orasidagi 
oldindan  qabul  qilingan  ayrim  matematik  bog`liqliklarga  asoslanadi. 
yersirtini  tekislikda  bunday  shartli  tasvirlash  usullariga  kartografik 
proekstiyalar  deyiladi.Har  qanday  proekstiya  yersirtini  tekislikda  shartli, 


 
57 
 
ya‖ni  buzilgan  tasvirini  beradi.  MDX  da  topografik  kartalarni  tuzishda 
Gaussning  teng  burchakli  ko‖ndalang  stilindrik  proekstiyasi  qabul 
qilingan. 
 Gauss  proekstiyasini  qo‖llashda  butun  yersirtini  meridianlar  bilan 
60  yoki  30  li  zonalarga  bo‖linadi  (35-rasm).  Har  bir  zona  o‖zining  o‖q 
meridiani 
bo‖yicha 
sharga 
urinma 
bo‖ladigan 
stilindr 
sirtiga 
proekstiyalanadi 
(36-rasm). 
Zonalar 
kengligi 
tuziladigan 
karta 
masshtabiga bog`liq bo‖lib, 1:10000 va undan mayda masshtabli kartalarni 
tuzishda 60 li zonalar arab raqamlari bilan Grinvich meridianidan boshlab 
sharqdan g`arbga nomerlanadi. Zonalar o‖q meridianlari uzoqliklari L=60 
N-3, bunda N - berilgan zona nomeri. 
Har  bir  zona  tekislikda  o‖z  koordinata  sistemasiga  ega  bo‖lib  (37-
rasm), absstissa o‖qi uchun o‖q meridian, ordinata o‖qi uchun esa ekvator 
qabul  qilingan.  X  va  U  masofalar  Gauss  koordinatalari deyiladi.  Hamma 
ordinatalar musbat bo‖lishi. 
 
 
 
35 –rasm. 
36 – rasm. 
Zonani ko‖ndalang yer sharida koordinatali   stilindr sirtiga proekstiya-
lash:   zonalar    1 — stilindr; 2 — shar; 3 — zona; 
 
Zonaning o‖q meridiani 
 


 
58 
 
 

Download 6,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   136




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish