Ingenerlik geodeziyasi

5.3.
 
Dala o’lchash natijalarini matematik ishlash. To’g`ri va 
teskari geodezik masalalar 
Reja: 
1. Dala o’lchash natijalarini matematik ishlab chiqish. 
2. To’g`ri va teskari geodezik masalalar. 
3. Teodolit s’yomkasi planini tuzish 
 
5.3.1.
 Dala o’lchash natijalarini matematik ishlab chiqish. 
Dala ishlarini tugatgandan keyin hisoblash ishlari va teodolit bilan 
olingan plan tuziladi hisoblash ishlari hamma dala jurnalidagi yozuvlarni 
va hisoblashlarni diqqat bilan tekshirishdan boshlanadi. 
Gorizontal  burchaklar  va  tomonlar  qiymati  xatoliklarni  o‖z  ichiga 
oladi. Teodolit yo‖lining o‖lchangan gorizontal burchaklar yig`indisi, gori-
zontal burchaklar nazariy qiymatidan, hisoblangan koordinatalar ortirma-
larining nazariy qiymatlari yig`indisidan farq qiladi. 
Amaliy va nazariy qiymatlar yig`indisi farqi bog`lanmaslik deyiladi 
va 

bog`l.
 harfi bilan belgilanadi: 

---

 
161 
 

bog`l.
 

 

amal
-

nazar 
(1) 
Teodolit o‖lchash natijalarini hisoblash quyidagi ishlarni o‖z ichiga 
oladi:  poligon  burchaklar  yig`indisini  hisoblab  bog`lanmaslik  xatosini 
topish,  koordinata  ortirmalarini  hisoblab  topish  va  bog`lanmaslik  xatoni 
teskari ishora bilan tarqatish, teodolit yo‖li koordinatasini hisoblab topish, 
tafsilotni tushirish va teodolit bilan olingan planni tuzish. 
Hamma  hisoblash  ishlari 2  kishi  orqali  bajarilishi  kerak.  Geodezik 
ishlarni  hisoblashni  osonlashtirishi  uchun  maxsus  jurnallar  va  jadvallar 
tuzilgan. Hamma hisoblash ishlari ana shu jurnal va jadvalga yoziladi.