Ingenerlik geodeziyasi

Fotogrammetrik 
nivelirlash 
– 
fotosuratlarni 
stereoskopik 
ishlaydigan maxsus asboblarda amalga oshiriladi.  
Samalyot  yoki  kosmosdan  olingan  suratlarni  piksellar  rangining 
sinfiga ko`ra yerning sathiy balandliklari aniqlanadi. Bu usulning aniqlik 
darajasi yuqori bo`lmaganligi sababli kam sohalarda qo`llaniladi. Hozirda 
zamonaviy texnologiyalar yordamida yuqori aniqliklarga yerishilmoqda/ 
 
88-rasm. Samodan olingan suratning natura balandligini aniqlash 
 
4.3. Raqamli nivelirlash 
 Differensial  nivelirlash  –  juda  sodda  tushuncha  bo―lganligi  uchun 
tadqiqotlarning ko―p qismi va texnologiyalarning rivojlanishi, masofani va 
burchaklarni  o―lchashga  qaratilgan.  Ammo  nivelirlarni  ishlab  chiqaruvi 
Wild yaqinda dunyoda birinchi Wild NA 2000 deb atalgan raqamli nive-
lirni ishlab chiqdi. Bu nivelir, reykaning ko―rsatkichlarini baholash uchun 
elektron  tasvirlarga  ishlov  berishdan  foydalanadi.  Aslida,  kuzatuvchi, 
modelni  (rasmni)  nivelirlash  reykasining  shtrix-kod  tusidagi  signalidan 
chiqaradigan detektor diodining matritsasi bilan almashtirilgan. 
Korrelyasiya  protsedurasi  nivelir  ichida  rasmni  vertikal  reykaga 
qaratadi va nivelirning gorizontal masofasi raykadan qaratiladi. SHunday 
qilib, kuzatuvchi bilan bog―liq bo―lgan xato paydo bo―lmaydi. 

---

 
138 
 
Asosiy  dala  axboroti  nivelir  tomonidan  yozuvchi  modulda  saqla-
nadi,  bu  esa  o―lchovlarni  ro―yxatga  oladigan  kitobka  ma‖lumotlarni  ki-
ritish bilan bog―liq bo―lgan xatolarni istisno qiladi (89-rasm). 
 
89-rasm.