Ingenerlik geodeziyasi


Kartani joyda orientirlash



Download 4,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet42/124
Sana31.12.2021
Hajmi4,35 Mb.
#270641
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   124
Bog'liq
l9je1MnQXxhVnCFUInhLGUOFN6ZVMPE3tDGD3SOB

Kartani joyda orientirlash  
Kartani  orientirlash  deyilganda  undagi  joy  predmetlari  tasvirlarini  ularning 
haqiqiy  joylashishiga  mos  keltirishni  tushuniladi.  Orientirlash  faqat  joy  predmetlari 
bo`yicha ko`zda chamalab bajarilsa, u tahminiy va bu maqsad uchun tegishli asbob 
qo`llanilsa  aniq  bo`lishi  mumkin.  Joyda  orientirlar  sezilarlicha  etarli  bo`lganda 
kuzatuvchi kartadagi o`z holatini unchalik qiynalmasdan topadi va uni orientirlaydi (32 
– rasm).   
Joyda orientirlar kam bo`lganda va cheklangan ko`rinish sharoitida orientirlash 
ketma-ket yaqinlashish usulida dunyo tomonlarini aniqlashdan boshlanadi (eslatma: 


 
 
 
 
5
4
 
 
 
eski  kartalarda  asosiy  yunalish  sharqqalotincha  orient  deyilganligidan  orientirlash 
atamasi kelib chiqqan).  
  
32 – rasm. Joy predmetlari bo`yicha kartani orientirlash  
Quyoshli kunda (yarim kun) tushlik chiziq yunalishini soat stiferblati bo`yicha 
aniqlash  mumkin.  Stiferblatga  gorizontal  holat  berilib,  soat  milini  Quyoshga 
yo`naltiriladi. Soat mili yunalishi hamda 1 raqam (qishda) va 2 raqam (yozda) orasidagi 
bissektrisa tushlik chiziq yo`nalishini ko`rsatadi (33-rasm).  
  Sayyohlarning joy premetlari bo`yicha tushlik chiziq yo`nalishini aniqlash usullarini 
eslash  foydali:  1)  daraxtlarning  shimoliy  tomonida  mox  ko`proq,  u  toshlarning 
shimoliy tomonini qoplaydi; 2) alohida o`suvchi   
  
33-rasm. Meridian yo`nalishini aniqlash  
Quyosh  va  soat  bo`yicha  aniqlash  daraxtlarning  janubiy  tomoni  shoxlari  zichroq  va 
barglarga boyroq tuyiladi; 3) kesilgan daraxtlarning to`nkalarida yillik o`sish halqalari 
shimoldagiga qaraganda kattaroq va h.k. Tungi kechada meridian yo`nalishini Katta 
Ayiq yulduzlar turkumidagi Qutb yulduzi bo`yicha aniqlash mumkin (34-rasm).  
Kartani aniqroq orientirlash uchun kompasning har xil turlari qo`llaniladi.   
Sayyoxlarning  joy  predmetlari  bo`yicha  tushlik  chiziq  yo`nalishini  aniqlash 
usullarini  eslash  foydali:  1)  daraxtlarning  shimoliy  tomonida  mox  ko`proq,  u 
toshlarning  shimoliy  tomonini  qoplaydi;  2)  alohida  o`suvchi  daraxtlarning  janubiy 


 
 
 
 
5
5
 
 
 
tomoni  shoxlari  zichroq  va  barglarga  boyroq  tuyuladi;  3)  kesilgan  daraxtlarning 
to`nkalarida  yillik  o`sish  xalqalari  shimoldagiga  qaraganda  kattaroq  va  x.k.  Tungi 
kechada meridian yunalishini Katta Ayiq yulduzlar turkumidagi Qutb yulduzi bo`yicha 
aniqlash mumkin.  
 34- 
rasm. Meridian yo`nalishini Qutb yulduzi bo`yicha aniqlash.  
  

Download 4,35 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish