Ingenerlik geodeziyasi

  
5.3.3. Burchak o`lchashlarni hisoblash  
Burchak o`lchashlarida xatoliklar mavjud bo`ladi. Bu xatoliklarini aniqlash va 
yo`qotish  mumkin.  Teodolit  yo`lidagi  burchak  o`lchashlari  aniqligini  tavsiflaydigan 
miqdor  bog`lanmaslik  xatosidir.  Bu  xatolik  belgilangan  chekdan  oshib  ketmasligi 
kerak.  
To`liq usulda o`lchangan bitta burchakning chekli xatoligi  
чек
 
 1,5 t 
n
                             (14)  
bu yerda,  
чек
- chekli xatolik;  
 
t-  
asbobning aniqligi  
n- o`lchangan burchaklar soni  
Yopiq yo`l uchun ichki burchaklar yig`indisining nazariy qiymati:  
n
 
наз
. 
180
0
(n-2)                           (15) 
1
 
Bundan burchak bog`lanmaslik xatoligi formulasi quyidagicha  
 
амал 
-
наз 
амал 
-(n-2) 180
0                             
(16)  
  

---

 
 
 
 
1
6
 
 
bu yerda, 
амал 
- yopik yo`ldagi o`lchangan o`ng burchaklar  
yig`indisi  
наз
 - poligondagi burchaklarning nazariy yig`indisi  
n- poligondagi burchaklar soni  
Ochiq yo`l uchun burchak bog`lanmaslik xatoligi quyidagi formulalar bo`yicha 
hisoblanadi: O`ng burchaklar uchun:  
n 1
 
f
унг 
 
унг 
- [
bosh
 - 
oxir
  180
0
(n 1)]                     (17)  
1
 
chap burchak uchun:  
n 1
 
f
чап
 
чап 
- [
oxir.
 - 
boshl.
  180
0
(n 1)]                   (18) 
1
 
Gorizontal  burchak  bog`lanmaslik  xatoliklari  dalada  gorizontal  burchaklarni 
o`lchangandan keyin hisoblanadi. Agar burchak bog`lanmaslik xatoligi formula bilan 
hisoblangan qiymatdan kichik bo`lsa, unda o`lchash ishlari to`g`ri bajarilgan bo`ladi. 
Chekli xatoliklar topilib, ularni har bir o`lchangan burchakga teng - 
f
n qilib teskari 
ishora bilan taqsimlanadi.