Ingeneriyasi

3-rasm. Mikroorganizmlarni suyuqlikda o„stirishning texnologik 
chizmasi 
1-ishlab  chiqarish  fermentyori;  2-muzlatgich;  3-saqlagich;  4-  qizituvchi 
kolonka;  5-6,  25-  nasoslar;  7-inokulyantlarni  uchun  ozuqa  muhiti  payyorlash 
idishi;  8-aralashtirgich;  9-shnek;  10-avtomatik  torozilar;  11-,  13-trubokonveyr; 
12-bunker;  14-ozuqaning  quruq  elementlari  pnevmotransporti  sikloni;  15-bosh 
filtr;  16-ko„piksizlantiruvchilarni  saqlash  sterillash  idishi;  17,  20,  22,  23-alohida 
filtlar;  18-so„rib-ko„targich;  19-ekish  uskunasi;  21-inokulyator;  24-chiquvchi 
havoni 
tozalash 
filtri; 
26-sovutilgan 
kultural 
suyuqlikning 
issiqlik 
almashtiruvchisi. 
 
 
O„stirish jarayonida fermentyorda hosil bo„ladigan ko„pikka va uni bartaraf 
qiluvchi  moslamalarga  ham  katta  e‟tibor  berish  kerak.  Ferment  sanoatida 
ishlatiladigan  barcha  fermentlar  ko„pikni  bartaraf  qiluvchi  moddalarni 
kirituvchi va ko„pik  miqdorini nazorat qilib turuvchi alohida  moslamalar bilan 
jihozlangan. Ko„pikni chiqarib tashlash maqsadga muvofiq emas, chunki bunda 
havo  tozalovchi  filtrlar  namlanib  qolishi  va  natijada  uskunaning  germetikligi 
hamdaa sterilligi buzilishi mumkin. 
Mikroorganizmlarni  fermentyorlarda  o„stirish  jarayonida  hosil  bo„layotgan 

---

 
122 
fermentlarning  to„planishi,  produsent  biomassasining  holati,  muhit  rN 
ko„rsatkichi,  ozuqani  tashkil  qiluvchi  ba‟zi  komponentlarning  kamayishi  va 
boshqa bir qancha omillar doim nazorat qilib borilishi lozim.  
O„stirish jarayonining tugallanishi bilan kultural suyuqlik ishlab chiqarishga 
uzutiladi  yoki  suyuqlik  fazasini  biomassa  va  qattiq  fazadan  ajratish  bo„limiga 
uzatiladi.  Ba‟zi  hollarda  produsent  biomassasi  har  xil  tozalikdagi  ferment 
preparatlarini olish uchun manba bo„lib xizmat qiladi.