Informatika va dasturlash

Tashqi xotiralar
Kompyuter o’chiq yoki yoqiq xolatida xam bunday xotiralardagi ma’lumotlar saqlanib qoladi va uni yana ishlatish mumkin.
Egiluvchan disklar. Ularning diametri 3.5 dyum (89 mm) bo’lib, hajmi 1,44 Kbgacha ma’lumotni saqlashga mo’ljallangan magnit qobiqli diskdan iborat. Bunday diskdan ma’lumotni o’qish va unga ma’lumotlarni yozish tezligi juda kichik.
qattiq disklar. qattiq disklar ma’lumotlarni uzoq vaqt saqlashga mo’ljallangan disklardir. Ular ikki tarafi magnit qobig’i bilan qoplangan 1 tadan 5 tagacha aylana metal plastinalardan iborat bo’lib, umumiy o’qda katta tezlikda to’xtovsiz aylanib turadi. Bunday disklarni mexanik buzilishini oldini olish maqsadida maxsus metal korpus bilan himoyalab qo’yiladi. Ularning hajmi xozirda 300 Gbgachani tashkil qiladi.
Lazerli (kompakt) disk. Keyingi paytda bu qurilma juda muhim rol o’ynamoqda. Uning asosiy sababi unga 650 - 700 BBayt hajmdagi ma’lumotni sig’ishi bo’lsa, ikkinchi tomondan uni ishlatishda qulayligi bilan alohida ehtiborga loyiq. Uning CD ROM, CD R va CD RW ko’rinishdagilari mavjud bo’lib, birinchisiga zavodda maxsus usul bilan yoziladi va faqat o’qish uchun mo’ljallangan, ikkinchisi ma’lumotlarni faqat bir marta yozishga mo’ljallangan va oxirgisi ma’lumotlarni ko’p marta yozish uchun keng qo’llanilmoqda. Bunday disklarning ikki tarafiga xam yoziladiganlari xozirgi kunda keng qo’llanilayapti.
DVD disklar. Bu nomdagi disklar raqamli ko’pmaqsadli audio-video ma’lumotlarni saqlashga mo’ljallangan bo’lib, ularning ma’lumot sig’imi 4.7 Gbdir. Ularning xam faqat bir marta va ko’p marta yoziladigan ko’rinishlari mavjud. Bunday disklarning xam ikki tarafiga yoziladiganlari bor.
Flesh-xotira. Bunday xotira qurilmasi mikrosxemelardan iborat bo’lib kompyuterning USB portiga ulanadi. Unlarning 256, 512, 1, 2 Gb va undan katta hajmlilari xam mavjud. Ularga ma’lumotlarni katta tezlikda yozib olish va saqlash imkoni bor.
Disk yurituvchilar(diskovod)
Bu qurilmalarning ayrimlari tashqi xotiralarga ma’lumotlarni yozish va o’qish, ayrimlari esa faqat ulardan ma’lumotlarni o’qish uchun xizmat qiladi.
Egiluvchan 3.5 dyumli disklarga ma’lumotlarni xam yozish xam o’qish uchun xizmat qiladigan disk yurituvchilar nisbatan arzon narxda bo’lgani uchun, ularni barcha shaxsiy kompyuterlarga o’rnatilgan bo’ladi.
q attiq disklar kompyuterni ishlashi uchun kerak bo’ladigan xizmatchi dasturlarni va foydalanuvchining ma’lumotlarini uzoq muddat saqlashga mo’ljallangan. Ularning xajmi juda katta bo’lgani uchun undagi ma’lumotlarni qidirib topish yoki ma’lumotlarni saqlash uchun bo’sh joy tanlash birmuncha vaqt talab qiladi. Shuning uchun bunday diskning xar bir qavtida shu diskni xar ikkala tarafini o’qiydigan golovkalar o’rnatilgan. Diskni esa odatda mantiqiy ravishda ikki yoki undan ko’p bo’laklarga bo’lib xar birini aloxida disk deb ehlon qilishadi. Shuning hisobiga diskda ma’lumot bilan ishlashda katta tezlikka erishiladi.
Lazerli disklarga odatda zavodda yuqori aniqlikdagi lazer yordamida ma’lumotlar yoziladi va keyinchalik bu ma’lumotlarni faqat CD ROM qurilmasi yordamida o’qiladi. Xozirgi kunda CD Writer va DVD RW qurilmalari xam bor bo’lib, ular yordamida lazer disklarga kompyuterning o’zida ma’lumot yozish va o’qish mumkin.