«informatika va axborot texnologiyalari»


Pozitsion sanoq sistemasining asosi



Download 4,39 Mb.
Pdf ko'rish
bet39/209
Sana24.03.2022
Hajmi4,39 Mb.
#508036
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   209
Bog'liq
Информатика ва АТ

 
Pozitsion sanoq sistemasining asosi
ushbu sistemada sonlarni ifodalash uchun 
ishlatiladigan raqamlar va belgilar sonidir. 
Sanoq sistemasi asosi sifatida ixtiyoriy natural sonni – ikki, uch, to‘rt, o‘n va hokazo 
sonni ishlatish mumkin. Demak, ikkilik, uchlik, to‘rtlik va ko‘plab sondagi saplab sondagi sanoq 
sistemalaridan foydalanish mumkin. Har bir 
q
asosli sanoq sistemasida sonlarni qisqacha 
quyidagicha ifodalash mumkin:
a
n-1
 q
n-1
 + a
n-2
 q
n-2
+ ... + a
1
 q
1
 + a
0
 q
0
 + a
-1
 q
-1
 + ... + a
-m
 q
-m
,
bunda
a
i
– sanoq sistemasining raqamlari
n
va 
m
– mos ravishda butun va kasr qismi 
razryadlari.


29 
Hayotda o‘nlik sanoq sistemasi keng foydalaniladi. Undan tashqari ikkilik sanoq 
sistemasi, shuningdek sakkizlik, o‘n oltilik sanoq sistemalaridan ham foydalaniladi:

ikkilik sanoq sistemasida 0 va 1 raqamlari;

sakkizlik sanoq sistemasida 0, 1, ..., 7 raqamlari;

o‘n oltilik sanoq sistemasida 0, 1, ..., 9 raqamlari bilan birga inglizcha A, B, C, D, E, F 
harflari ishlatiladi.
Sakkizlik va o‘n oltilik sanoq sistemasidagi sonlarni ikkilik sanoq sistemasiga o‘tkazish 
juda oson: sondagi har bir raqamni unga ekvivalent bo‘lgan ikkilik triada yoki tetrada bilan 
almashtirish kifoya 
Masalan,
Ikkilik sanoq sistemasidagi sonni sakkizlik yoki o‘n oltilik sanoq sistemasiga o‘tkazish 
uchun sonni butun qismi o‘ng tomonidan, kasr qismining chap tomonidan boshlab triadalarga 
(sakkilik) yoki tetradalarga (o‘n oltilik) ajratib olinib, mos ekvivalent raqam bilan almashtiriladi. 
Masalan: 
O‘nlik sanoq sistemasidagi butun sonni 
q
asosli sanoq sistemasiga o‘tkazish uchun q-1 ga 
teng yoki undan kichik qoldiq qolgunicha sonni 
q
ga ketma-ket bo‘lish va q asosli son bo‘lish 
natijasida hosil bo‘lgan qoldiqlarni teskari tartibda yozish kerak

Download 4,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   209




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish