Informatika va axborot texnologiyalari fani haqida

Takrorlanish soni avvaldan ma„lum bo‟lganda ishlatiladigan operatorlar 
 
Tsikl operatori FOR takrorlanishlar soni oldindan  ma‗lum bo‘lgan sikllarni  tashqil  etish  uchun 
ishlatiladi.  Operatorning umumiy ko‘rinishi: 
for  k:=k1   to  k2  do S; 
 
bu yerda  
for (uchun), to (gacha), do (bajarmoq) - xizmatchi so‘zlari; 
 
k - sikl parametri ( haqiqiy tipli bo‘lishi mumkin emas); 
k1 - sikl parametrining boshlang‘ich qiymati; 
k2 - sikl parametrining oxirgi qiymati; 
S  - sikl tanasi. 
 
Operatorning ishlash printsipi: 

 
sikl parametri (tsp) boshlang‘ich qiymat k1 ni qabul qilib, agar bu qiymat k2 dan kichik bo‘lsa, shu 
qiymat uchun S operatori bajariladi; 

  sikl  parametrining  qiymati  yangisiga  o‘zgartirilib  (  agar  k  son  bo‘lsa  o‘zgarish  kadami  1  ga  teng, 
belgili o‘zgaruvchi bo‘lsa navbatdagi belgini qabul qiladi, va h.k.) yana S operatori bajariladi va bu 
jarayon      k  >  k2    bo‘lguncha    davom  ettiriladi.  Shundan  so‘ng,  sikl  operatori  o‘z  ishini  tugatib 
boshqarishni o‘zidan keyingi operatorga uzatadi. 
Agar biz operatorlarning necha marta takroran hisoblanishini aniq bilsak, u holda parametrli takrorlash 
operatoridan foydalanish maqsadga muvofiqdir.  
Misol: 
S
i
i
n



1
1
   yig‘indini chekli n ta hadining yig‘indisini topish programmasini tuzish. 
Program  sum1; 
var   
 
 
S: real; 
               i,n: byte; {i va n o‟zgaruvchilar 255 dan katta bo‟lmagan, butun, natural 
sonlar} 
begin   
readln (n);  S:=0;