Informatika va axborot texnologiyalari fani haqida

 
 
2. Egiluvchan   magnit  dicklar 
Yegiluvchan magnit diskda (EMD) magnit 
qatlami  yegiluvchan  asosga  yurgiziladi.  ShK  da 
ishlatiladigan  EMD  5,25"  va  3,5"  form-faktorga 
yega  bo‘ladi.  EMD  sig‘imi  180  Kbaytdan  2,88 
Mbaytgacha oraliqda bo‘ladi. 5,25 dyuym diametrli 
zich  ye‗giluvchan  konvertga  joylashtiriladi,  3,5 
dyumlisi yesa changdan va mexaniq buzilishlardan 
himoya  qilish  uchun  plactmassali  kassetaga 
o‘rnatiladi. 
Tuzilish  jihatdan  133  mm  diametrli  dicketa  yegiluvchan  plastikdan  (lavsandan)  tayyorlanadi,  u 
yeyilishga  chidamli  ferrolak  bilan qoplanadi  va  g‘ilof  -  konvertga  joylashtiriladi.  Dicketa  2 ta  kecilgan 
joyga  ye‗ga:  diskovod  bilan  ulanish  uchun  markaziy  teshik  va  EMD  dagi  hamma  yo‘lkalar 
boshlanishining  radiuc-vektorini  aniqlovchi  markazdan  siljitilgan  uncha  katta  bo‘lmagan  teshik  (odatda 
g‘ilof  bilai  berkitilgan).  G‘ilof  ham  bir  necha  kecilgan  joyga  yega:  markaziy,  u  dicketadagi  teshikdan 
ozgina  kattaroq;  o‘qiydigan  va  yozadigan  magnit  kallaklar  uchun  keng  oyna  va  yopishqoq  lenta  bilan 

---

13 
 
berkitilgan to‘g‘ri to‘rtburchak shaklidagi yon tomondagi kecik joy, u, macalan, disketani ma‗lumotlarni 
yozishdan va o‘chirishdan himoya qiladi. 
89 mm diametrli disketa qattiqroq tuzilishga yega, tashqi ta‗cirlardan yanada sinchiklab himoya 
qilingan  (disketa  yuzasini  buzilishlardan  saqlash  uchun  ma‗lumotlarni  o‘qish-yozish  oynasi  ishchi 
bo‘lmagan holatda prujinali parda bilan berkitilgan), lekin taxminan huddi o‘sha tuzilish yelementlariga 
yegadir.  
Bu dicketalardagi yozishni inkor qilish rejimi disketani burchaqlaridan birida joylashgan maxsus 
qayta ulagich bilan o‘rnatiladi.  
Oxirgi  yillarda  teflon  qoplamali  (micol  Verbutum  Data  Life  Pluq)  dicketalar  paydo  bo‘ldi,  bu 
qoplama  magnit  qoplamani  va  unga  yozilgan  ma‗lumotlarni  kir,  chang,  cuv,  yog‘,  barmoq  izlaridan  va 
hattoki atseton tipidagi yerituvchilardan himoya qiladi. 3,5 dyuymli Data Life Pluc dicketalarining imkoni 
bor sig‘imi - 2,88 Mbayt. Rocciyada "Vezdexod" nomi bilan tarqalgan  ―60 anywhere‖ dicketalarini ham 
yeslatib  o‘tish  kerak  –  ular  ham  turli  xil  tashqi  tasirlarga:  harorat,  namlik,  changlanganlikka, 
chidamlilikka yegadir. 
Har bir disketa bilan ishlashning boshlanishida uni formatlash kerak. 
Disketani  formatlash  -  bu  uning  yuzasiga  ma‗lumotlarni  yozish  strukturasini  yaratishdir: 
yo‘lkalarni, cektorlarni belgilash, markerlarni va boshqa ish ma‗lumotlarini yozish. 
Formatlashning mumkin bo‘lgan varianti disketa tipiga bog‘liqdir (uning konvertida qo‘yiladigan 
belgilar): 
 
SS/SD - bir tomonlama (single sides), birlangan zichlikli (single density) 
 
SS/DD bir tomonlama, ikkilangan zichlikli (double density); 
 
DS/SD - ikki tomonlama (double sides), birlangan zichlikli; 
 
DS/DD - ikki tomonlama, ikkilangan zichlikli; 


