Informatika va axborot texnologiyalari fani haqida

Qanday elektron xujjatlar mavjud? 
Elektron xujjat foydalanuvchi uchun tushunarsiz bo‘lgan ma‘lum axborotlarni 
o‘zida  saqlovchi  fayldir.  Ushbu  fayllarning  arxivi  va  fondini  yaratish  uchun 
ularning  klassifikatsiyasini  bilish  zarur.  Materiallar  ma‘um  bir  variantga  ko‘ra 
bosma  hujjatlarning  mavjudligi  yoki  yo‘qligi  bilan  farq  qilishi  mumkin.  Fayllar 
yana ularda qanday axborot saqlanganligiga ko‘ra farq qiladi.  
Ushbu nutq klassifikatsiyasida- ovozli, matnli, multimediali nashrlar, dasturiy 
maxsulotlar xaqida boradi.  
Ohirgi  bo‘lib  ko‘rib  chiqish  mumkin  uузоклаштирилган  асар  еки  нашр 
килиш  мустакил  матн  дастурнинг  кисми  еки  кодлар.  Энг  катта 
классификацияни  тури  булиб  электрон  хужжатларни  белгиланган  максадга 
йуналтириш. Купинча учрайдиган расмий босмага чикариш, davlat strukturasi 
bo‘yicha  nashr  etish  va  normative    aktini  o‘z  ichiga  oladi.  Korxonalarda  ishlab 
chiqaruvchi    nashriyotdan  foydalaniladi.  Ular  o‘z  ichida  ishlab  chiqarish 
tashkilotining axborotini olib boradi.   Ayrim materiallar axborot ishchilari uchun  
maxsus  yaratilgan  bo‘lib,  norma  va  tartiblangan  bo‘lishi  shart.  Foydalanishda 
qulay  o‘quv va so‘rovnoma nashrlari ishlatiladi. Kerakli axborotni faylda topish, 
ko‘p  vaqtni  va  kuchni  tejash  uchun    bir  necha  soniya  yetarlidir.  Bunday 
xujjatlarndan    faqat  talabalar  emas  balki  o‘qtuvchilar  ham  foydalanishi  mumkin. 
Siyosiy  partiyalar  Elektron    nashrlardan    tashviqot  materillari  sifatida  ham 
foydalanadilar.  Ularda  keng  auditoriyadagi  kitobxonlar  uchun  ommaviy 
mavzudagi  asrlar  saqlanadi.  Butun  dunyoda  analitik  axborotlarni  ko‘pincha 
iqtisodiy  va  siyosiy  materiallarda  toppish  mumkin.  Yana  bir  xujjatlar 
klassifikatsiyasi  ommalashtirish  usulida  farqlanadi.  Mavjud  local  nashrlar  aloxida 
tashkilotning  ichida,  qog‘ozli  variantlarda,  belgilangan  miqdorda  va  bir  xil 
nushada chiqariladi. Tarmoqli nashrlar keng ishlatishga tavsiya etilgan va ularning 
miqdori  chegaralanmagan.  Qo‘shimcha  qog‘ozli  nusxalar  xozirgi  paytda  shart 
emas,  bundan  Elektron    xujjatning  baxosi  bir  necha  marta  kengayadi.  Bunday 
xujjatlarni  arxivlarga  oson  yuborish  mumkin.  Elektron    faylli  xujjatlarn  – 
zamonaviy  ommaning  talabidir.  Bunda  axborot  shifrlangan  formatdagi  fayllarda 
joylashgan bo‘ladi. Ular bilan ishlaganda parol kerak bo‘ladi. Uni xoxlagan vaqtda 
almashtirish  mumkin.  Xoxlagan  foydalanuvchi  telekommunikatsiya  aloqasidagi 
Elektron  xujjatlardan foydalanish xuquqiga ega. U uchun mavjud maxsus dasturiy 
ta‘minot  kerak.  Bunday  fayllarni  saqlash  uchun  chegara  yo‘q.    Har  qanday 
operatsiyani xoxlagan vaqtda bajarishingiz mumkin.  
 

---

42 
 
 
Hujjat -  matn, tovush yoki tasvir shaklida axborot yozilgan, zamon va makonda 
uzatish hamda saqlash va jamoat tomonidan foydalanish uchun mo‗ljallangan 
moddiy obyekt.