Informatika va axborot texnologiyalari fani haqida

Tayanch  so’z  va  iboralar:  Operatsion  tizim,  Amaliyot  tizimi,  Windows, 
Mikroprotsessor,  Microsoft,  MS  DOS,  DVD  disklar,  Unix,
  Qurilma  drayverlari,
 
FAT fayl tizimi, NT fayl tizimi. 
 
Operatsion tizim bu - yuklovchi dastur yordamida kompyuterga yuklanuvchi 
va  kompyuterdagi  barcha  dasturlar  va  qurilmalarni  boshqaradigan  dasturdir.  
Qolgan  dasturlar  ilova  yoki    amaliy  dasturlar  deyiladi.    Amaliy  dasturlar 
ilovalarning dasturiy interfeyslari orqali turli xizmatlarga so‘rovlar yuborgan holda 
amaliyot tizimidan foydalanadilar. Undan tashqari foydalanuvchilar amaliyot tizim 
bilan foydalanuvchi interfeysi orqali  to‘g‘ridan to‘g‘ri bog‘lana oladilar,masalan, 
buyruqlar tili yoki foydalanuvchi grafik interfeysi (GUI).   
Amaliyot tizimi quyidagi xizmatlarni bajaradi: 
•   
Bir  vaqtni  ichida  bir  nechta  dasturni  ishga  tushiradigan  ko‘p  masalali 
amaliyot tizimida, tizim boshqa ilovalarga navbatni berishdan oldin qaysi  ilovalar 
qanday  tartibda  bajarilishini  va  ularga  qancha  vaqt  berilishini  aniqlaydi  va 
belgilaydi. 

Amaliyot  tizimi  bir  nechta  ilovalar  o‘rtasida  ichki  xotiradan 
hamjihatlik bilan foydalanishni boshqaradi. 

Amaliyot  tizimi  qattiq  disklar,  printerlar  va  kommutativ  portlarga 
o‘xshagan  apparat  qurilmalaridan  bajariladigan  kirish  va  chiqishlarni  ham 
qayta ishlaydi.  

---

23 
 

Amaliyot  tizimi  har  bir  ilovaga  yoki    faol  foydalanuvchiga  (tizim 
operatoriga)  ish  holati  va  kelib  chiqishi  mumkin  bo‘lgan  xatolar  haqida 
xabar jo‘natadi . 

Operatsion  tizimi  tartibli  topshiriqlar  boshqaruvini  yengilashtirishi 
mumkin va bunda ro‘yhatdan o‘tgan ilovalar bu ishdan ozod etiladi.  

Qayta  ishlashni  parallellashtira  oladigan  kompyuterlarda  amaliyot 
tizimi  dasturlarni  ajratishni  shunday  boshqara  oladiki,    toki    u  birdan  ortiq 
protsessorlar yordamida ishlasin. 
Amaliyot tizimining 2 ta asosiy maqsadi mavjud: 

  Ilovalarni  boshqarish  ilovalarga  apparat  vositalariga  kirish  imkoniyatina 
yaratib beradi. 

 
Optimal rejimda tizim ma‘lumotlari va resurslarini boshqarish.