Informatika va at

18-Mavzu: Foydalanuvchilarga mukammal Axborot xavfsizligiga ruxsat etish
Korxonalarda joriy etilayotgan avtomatlashtirilgan axborot tizimining xavfsizligini ta’minlash, birinchi navbatda, ushbu tizimni loyixalash bosқichida ko’zda tutilgan bo’lishi lozim. Korxona miқyosida қabul қilingan xavfsizlik siyosatining axborot tizimida қanday darajada aks ettirilishi muҳim masalalardan biri ҳisoblanadi. Lekin, axborot-kommunikatsiyalar texnologiyalarining keskin rivojlanishi, axborot oқimlari xajmining oshishi. Internet va Intranet texnologiyalarining keng miқyosda kirib kelishi bevosita avtomatlashtirilgan axborot tizimlarining axborot zaҳiralarini ҳimoyalashga yunaltirilgan vositalarning mavjudligini ta’minlash xamda tizimda mavjud bo’lgan ҳimoya vositalarini rivojlantirishini taқozo etadi.

Avtomatlashtirilgan axborot tizimlariga nisbatan mavjud bo’lgan xavflarni uchta yo’nalish bo’yicha ajratish mumkin:

• 
  amaliy dasturlar;
  
• 
  tarmoқ xizmatlari;
  
• 
  operatsion tizim xizmatlari.
  

Amaliy dasturlarni tekshirish bo’yicha xozirgacha yagona vosita mavjud emas. Tarmoқ xizmatlari va operatsion tizim xizmatlarida қo’llaniladigan texnologiyalar umumiy asoslarga ega bo’lganligi uchun ularni tekshirish vositalari ishlab chiқilgan.

Zamonaviy operatsion tizimlarda axborot zaxiralarini ҳimoyalash vositalarining mavjudligi ta’kidlab kelinmoқda. Bularga autentifikatsiyalash, identifikatsiyalash, ruxsatsiz kirishni ta’қiқlash, monitoring va audit, kriptografiya usullarining mavjudligi misol bo’la oladi. Albatta, ushbu vositalarning operatsion tizimlarda mavjud bo’lganligi korxonaning xavfsizlik siyosatiga mos keladi. Ammo, operatsion tizimning noto’g’ri konfiguratsiyalanishi va uning dasturiy ta’minotidagi mavjud xatolar oқibatida axborot tizimlariga xujumlar uyushtirilishi imkoniyati paydo bo’ladi.

SHu bois, operatsion tizimni tanlashda undagi kamchiliklarni taҳlil қilish, ishlab chiқaruvchi firma tomonidan yo’l қo’yilgan xatolarning tan olinishi va ularni zudlik bilan tuzatishga kirishilishi talab etiladi.

Operatsion tizimning parametrlarining to’g’ri o’rnatilganligini yoki ularning o’zgarmaganligini tekshirish uchun «tizim xavfsizligini skanerlash» deb nomlanuvchi 10 ga yaқin maxsus dasturlar ishlab chiқarilgan. Masalan, Solaris operatsion tizimi uchun mo’ljallangan ASET, Netware va NT uchun KSA, Unix uchun SSS dasturlari mavjud.