Информатика

Kompyutеr tarmoqlari

 Muhim so`zlar: kompyuter tarmoqlari, shina, halqasimon, yulduzsimon, axborot tezligi, PAN, LAN, CAN, MAN, WAN, GAN, tugunlar munosabati, OT, kabel, Bluetuoth, WI-FI.

 Bilib olasiz: Kompyuter tarmoqlarining yaratilishi, kompyuter tarmog`ining ta`rifi, tarmoqda kompyuterlarni ulash, tarmoq topologiyasi, tarmoq tezligi, tarmoq turlari, tarmoqlarni tugunlar bo`yicha turlash, tarmoqni OT asosida tuslash, tarmoqda axborot tashuvchi kabel turlari, yangi Bluetooth va WI- FI standartlari.

1960-1970 yillarga kelib, markazlashtirilgan ishchi kompyuterlar majmuasini yaratish g`oyalari ilgari surildi. 1970 yilning boshlariga kelib, markazlashtirilgan ishchi kompyuterlar o`zaro bog`landi va ilk axborotlar uzatildi. Shu sabab bahona fanda kompyuterlar majmuasini bank sohasiga qo`llash maqsadida bir nechta EHMlar tarmoqlari tushunchasi kirib keldi.

Kompyuter tarmog`i deb ikki va undan ortiq kompyuterlarning o`zaro axbotor almashish imkoniyatiga aytiladi.

Kompyuter tarmoqlarining rivojlanishining asosiy sabablaridan elektron resurslardan hamkorlikda foydalanishdir. Kompyuter tarmoqlari orqali foydalanuvchilar bir vaqtning o`zida amaliy dasturlar, ma`lumotlar bazasi, turli xil fayllar bilan ishlashlari mumkin. Bundan tashqari, zaruriy axborotni uzatish va qabul qilish oson va tez amalga oshiriladi. Juda katta va ommabob bo`lgan ma`lumotlardan foydalanish imkoniyatini yaratadi. Kompyuterning tashqi qurilmalari printer, skaner, modem, disk yurituvchi qurilmalari bilan birgalikda ishlashga, foydalanishga qulay.

Texnik va tizimli dasturiy ta`minot orqali o`zaro bir-birlari bilan ishlay oladigan kompyuterlar majmuasiga kompyuter tarmog`i deyiladi.

Kompyuterlarni tarmoqda ulash usullari tarmoq topologiyasi dеb yuritiladi. Odatda uchta topologiya qo`llaniladi.

1. 
   Umumiy shina. Bu ulanishda tarmoqdagi barcha kompyutеrlar bitta aloqa chizig`iga parallеl bog`lanadi. Bunday shinalarni boshqarish ham alohida, ham markazlashgan bo`lishi mumkin. Markazlashgan boshqaruvda tarmoqqa maхsus kompyutеr-hakam ulanadi, uning vazifasi tarmoqda aхborotni uzatishni boshqarishdir. Alohida boshqaruvda hamma kompyutеrlar bir хil maqomga ega, ular mustaqil ma`lumotlarni uzatish kanalini boshqaradi.