Информатика

8.11-jadval. Matematik funksiyalar.

t.r.	Funksiya nomi	Argument soni	Argument tipi	Vazifasi
1	ABS	1	son	Sonning modulini qaytaradi
2	ACOS	1	son	Arkkosinus qiymatini radianda hisoblaydi. 0 va π oralig`ida
3	ACOSH	1	son	Giperbolik arkkosinus qiymatini hisoblaydi.
4	ASIN	1	son	Arksinus qiymatini radianda hisoblaydi. - π /2 va π /2 oralig`ida
5	ASINH	1	son	Giperbolik arksinus qiymatini hisoblaydi.
6	ATAN	1	son	Arktangens qiymatini radianda hisoblaydi. - π /2 va π /2 oralig`ida
7	ATAN2	2	x,u	x,u koordinatalarda Arktangens qiymatini radianda hisoblaydi. - π va π oralig`ida (-π dan tashqari)
8	ATANH	1	son	Giperbolik arktangens qiymatini hisoblaydi.
9	COS	1	son	Sonning kosinusini hisoblaydi.
10	COSH	1	son	Giperbolik kosinus qiymatini hisoblaydi.
11	EXP	1	son	Berilgan sonning

t.r.	Funksiya nomi	Argument soni	Argument tipi	Vazifasi
				eksponentasini qaytaradi.
12	Gcd	ko`p	son, son, ….	Berilgan sonlarning eng katta umumiy ko`paytuvchisini topadi.
13	Lcm	ko`p	son, son, ….	Berilgan sonlarning eng katta umumiy bo`luvchisini topadi.
14	LN	1	son	Sonning natural logarifmini qaytaradi.
15	LOG	2	son, asos	Berilgan asos bo`yicha son logarifmini qaytaradi.
16	LOG10	1	son	Sonning o`nli logarifmini qaytaradi.
17	SIN	1	son	Sonning hisoblaydi.	sinusini
18	SINH	1	son	Giperbolik sinus qiymatini hisoblaydi.
19	SqrtPI	1	son	Sonni π ga ko`paytirib, kvadrat ildiz oladi.
20	TAN	1	son	Sonning hisoblaydi.	tangensini
21	TANSH	1	son	Giperbolik tangensi qiymatini hisoblaydi.
22	ГРАДУСЫ	1	burchak	Radianni o`tkazadi.	gradusga
23	ЗНАК	1	son	Agar son musbat bo`lsa 1, nolga teng bo`lsa 0 va

t.r.	Funksiya nomi	Argument soni	Argument tipi	Vazifasi
				manfiy bo`lsa -1ni qaytaradi.
24	КОРЕНЬ	1	son	Sonning kvadrat ildizini qaytaradi.
25	МОБР	1	massiv	Teskari matritsani qaytaradi.
26	МОПРЕД	1	massiv	Matritsaning determinantini qaytaradi.
27	МУМНОЖ	2	massiv,massiv	Matritsaning ko`paytmasini qaytaradi.
28	ОСТАТ	2	son, bo`luvchi	Qoldiqni qaytaradi.
29	ОТБР	2	son, son	Sonning o`nli kasrli qismini son bo`yicha yaxlitlaydi.
30	ПИ	-	-	π ni 15 xona aniqlikda qaytaradi
31	ПРОИЗВЕД	ko`p	son, son, ….	Sonlarning ko`paytmasini hisoblaydi.
32	РАДИАНЫ	1	burchak	Gradusni radianga o`tkazadi.
33	РИМСКОЕ	2	son, forma	Son rim raqamga o`tkazadi.
34	СТЕПЕНЬ	2	son. son	Sonni darajaga ko`taradi.
35	СУММ	ko`p	son, son, ….	Sonlarning yig`indisini hisoblaydi
36	ФАКТР	1	son	Faktarialni hisoblaydi.

Formulalar kutubxonasining "matematik va trigonometrik" guruhidagi funksiyalarni chaqirish usullari funksiyalar ustasini chaqirish kabi, faqat toifa

bandiga "Мат. и тригонометрия" guruhi tanlanadi. Uning funksiyalari quyida jadvalga keltirilgan. Matematik va trigonomertik toifadagi funksiyalar asosan sonlar ustida amallar bajaradi.

8.12-jadval. Matematik va trigonometrik funksiyalar ro`yxati.

№	Funksiya nomi	Argument soni	Argument tipi	Vazifasi
1	КОРЕНЬПИ	1	son	Sonni Piga ko`paytirib, kvadrat ildiz oladi.
2	МУЛЬТИНОМ	ko`p	son, son, ….	Katta nominal koeffetsientni topish
3	НОД	ko`p	son, son, ….	Sonlarning eng katta umumiy bo`luvchisini topadi.
4	НОК	ko`p	son, son, ….	Sonlarning eng katta umumiy karralisini topadi.
5	ОКРУГЛТ	2	son, son	Sonni silliqlashtirish
6	РЯД.СУММ	4	x,n,m,koeffitsienti	Darajali qatorning yig`indisini qaytaradi
7	СЛУЧМЕЖДУ	2	son, son,	Ikki son orasidan taxminiy sonni qaytaradi.
8	ЧАСТНОЕ	2	son, son,	Bo`linmaning butun qismini qaytaradi.

Formulalar kutubxonasining matnli guruhidagi funksiyalarni chaqirish usullari funksiyalar ustasini chaqirish kabi, faqat toifa bandiga [текстовые] guruhi tanlanadi yoki formulalar lentasidan buyrug`i tanlanadi. Uning funksiyalari quyida jadvalga keltirilgan. Matnli toifadagi funksiyalar asosan matnlar va sonlar ustida amallarni bajaradi.

8.13-jadval. Matnli funksiyalar ro`yxati.

№	Funksiya nomi	Argument soni	Argument tipi	Vazifasi
1	БАТТЕКСТ	1	son	Sonni matnga o`zgartiradi.
2	ДЛСТР	1	matn	Matndagi belgilar sonni qaytaradi.
3	ЗАМЕНИТЬ	4	matn, son, son, matn	Matnni matnga o`zgartirish
4	ЗНАЧЕН	1	matn	Matnni songa aylantiradi.
5	КОДСИМВ	1	matn	Matnning birinchi belgisini kodini qaytaradi.
6	ЛЕВСИМВ	2	matn,son	Matnning birinchi belgisidan boshlab so`ralgancha qaytaradi.
7	ПЕЧСИМВ	1	matn	Matndan simvollarni o`chiradi.
8	ПОВТОР	2	matn,son	Matnni keraklicha takror yozish
9	ПОДСТАВИТЬ	4	matn,matn,matn,son	Matnning qismni o`zgartiradi
10	ПОИСК	3	matn,matn,son	Matn izlash
11	ПРАВСИМВ	2	matn,son	O`ngdan boshlab matnni belgilarini oladi.
12	ПРОПИСН	1	matn	Matnni bosh harfga o`tkazish
13	ПРОПНАЧ	1	matn	Matnni bosh harfini qoldirib, qolganlarini

				kichik harfga o`tkazish
14	СИМВОЛ	1	son	Kodga mos belgini qaytaradi.
15	СОВПАД	2	matn, matn	Matnni matn bilan tekshiradi teng bo`lsa rost, aks holda yolg`on qaytaradi.
16	СТРОЧН	1	matn	Matnni kichik harfga o`tkazish
17	СЦЕПИТЬ	ko`p	matn, matn, ….	Bir necha matnlarni birlashtirish
18	ТЕКСТ	2	son, format	Matnni formatlash

Formulalar kutubxonasining [mantiqiy] guruhidagi funksiyalarni chaqirish usullari funksiyalar ustasini chaqirish kabi, faqat toifa bandiga [Логические] guruhi tanlanadi yoki formulalar lentasidan buyrug`i tanlanadi. Uning funksiyalari quyida jadvalga keltirilgan. Mantiqiy toifadagi funksiyalar asosan mantiqiy ifodalar ustida amallar bajaradi.

8.14-jadval. Mantiqiy funksiyalar ro`yxati.

№	Funksiya nomi	Argument soni	Argument tipi	Vazifasi
1	ЕСЛИ	Ko`p	mantiqiy ifoda, rost ifoda, …	Shart asosida qiymat qaytaradi.
2	И	Ko`p	mantiqiy ifoda, mantiqiy ifoda, …	Ikkala mantiqiy ifodani tekshiradi.
3	ИЛИ	Ko`p	mantiqiy ifoda, mantiqiy ifoda, …	Ikki mantiqiy ifodadan birini tekshiradi
4	ИСТИНА			Rost
5	ЛОЖЬ			yolg`on

6

НЕ

1

mantiqiy ifoda

Teskari xulosa

Bundan tashqari formulalar kutubxonada ko`plab formulalar bor. Ulardan foydalanish uchun [Формулы] lentasining [Библотека функции] bo`limiga murojaat qilish kerak (8.32-rasmga qarang).



8.34-rasm. Funksiyalar kutubxonasi.

Bu funksiyalar Excelda hisob - kitob ishlarini bajarish uchun barcha qulayliklarni yaratib beradi. Agar funksiyaning nomini bilsangiz, funksiyalar kutubxonasiga murojaat qilish shart emas. [=] belgisini qo`yib, funksiyaning nomi terish etarli.

8.35-rasm. Funksiyalarni yozish