Информатика

Oqimlarni  ochish  va  yopish.  Oqim  ochilishi  uchun,  oldindan    kiritilgan 

FILE    tipidagi  struktura    bilan  bog`lash  lozimdir.    FILE  strukturasi  ta`rifi 

iostream.h  bibleotekasida  joylashgan.  Bu  strukturada  buferga  ko`rsatkich, 

o`qilayotgan  pozitsiyaga  ko`rsatkich  va  boshqa  ma`lumotlar  saqlanadi.  Oqim 

ochilganda dasturda oqimga  ko`rsatkich  ya`ni  FILE  strukturali    tipdagi ob`yektga 

ko`rsatkich qaytariladi. Bu ko`rsatkich  quyidagicha e`lon qilinishi lozim. Masalan,  

FILE * fp 

FILE *  

Oqim ochish  funksiyasi quyidagi ko`rinishga ega; 

          =fopen(,) 

           Masalan, fp=fopen(―t.tnt‖, ―r‖)  

           Oqim bilan bog`liq  faylni  quyidagi  rejimlarda ochish mumkin: 

[w]-  Yangi  fayl  o`qish  uchun  ochiladi.  Agar  fayl  mavjud  bo`lmasa,  

yangidan yaratiladi. 

 [r]   -   Mavjud fayl faqat o`qish uchun ochiladi. 

---

 

277 

 [a]  -  Fayl davom ettirish uchun ochiladi. 

 [wt]  -    Fayl  yozish  va  keyingi  tahrirlash  uchun  ochiladi.  Faylni  ixtiyoriy 

joyidan o`qish yoki yozish  mumkin. 

[rt]-  fayl  ixtiyoriy joyidan o`qish yoki yozish mumkin, lekin fayl oxiriga 

qo`shish mumkin emas. 

[at]  -    Fayl  ixtiyoriy  joyidan  o`qish  va  yozish  uchun  ochiladi    ―wt‖  

rejimdan farqli  fayl oxiriga ma`lumot qo`shish mumkin. 

Oqimdan  o`qilgan quyidagi simvollar: 

CR(13)-naryat  nomi qaytarish 

RF(10)-―yangi  qator‖  boshiga  o`tish bitta simvolga ―\n‖ (10)  

Agar  fayl  ixtiyoriy  bo`lsa,  binar  rejimda  ochiladi.  Buning  uchun    rejimlar 

harfi    qo`shiladi      ―wb‖    yoki    ―rtb‖.  Ba`zi    matnli    rejim    t  harfi    yordamida 

ko`rsatiladi  masalan,  ‖rt‖. 

Oqim  ochilganda  quyidagi  xatolar  kelib  chiqishi  mumkin:  ko`rsatilgan  fayl 

mavjud emas(o`qish rejimida); disk to`la yoki yozishdan himoyalangan va hokazo. 

Yana  shuni  aytish  kerakki  fopen()  funksiyasi    bajarilganda    dinamik  xotira  

ishlatiladi. Agar xotirada joy qolmagan bo`lsa   ―not  enough  ‖   -  xatosi  kelib  

chiqadi.Ko`rsatilgan  hollarda  ko`rsatkich    ~  NULL    qiymatga  ega    bo`ladi.  Bu 

xatolar  haqidagi  ma`lumotlarni  ekranga  chiqarish  uchun  perror  ()    funksiyasi 

ishlatiladi. Bu funksiya iostream.h kutubxonasida saqlanuvchi  prototipi   quyidagi 

ko`rinishga ega.: 

void perror(court char * s); 

Diskda  ochilgan  fayllarni  berkitish    uchun  quyidagi  funksiyadan  

foydalaniladi.  

Int fellove(). 

Fayllar bilan ishlashning bitli rejimi. Fayl bilan bitli almashish rejimi getc( ) 

va putc() funksiyalari yordamida tashkil etiladi. Bu funksiyalarga quyidagi shaklda 

murojaat etiladi: 

C=getc(fp); 

---

 

278 

Putc(c,fp); 

Bu  yerda  fp-ko`rsatkich,  S-int  tipidagi  o`zgaruvchi.  Masalan,  klaviaturadan 

simvol  kiritib  faylga  yozishni  ko`ramiz.  Matn    oxirini  `#`  belgisi  ko`rsatadi.  Fayl 

nomi  foydalanuvchidan  so`raladi.  Agar    klavishasi  bosilsa,  faylga  CR  va 

LF  (qiymatlari  13  va  10)  o`zgarmaslar  yoziladi.  Keyinchalik  fayldan  simvollarni 

o`qishda bu o`zgarmaslar satrlarni ajratishga imkon beradi. 

107-listing.   Output: 

#include  

#include  

int main() { FILE *fp;  

char c; 

const char CR='\015'; 

const char LF='\012'; 

char f_name[20]; 

puts("fayl nomini kiriting:\n"); 

gets(f_name); 

if((fp=fopen(f_name,"w")) ==NULL) 

{ perror(f_name); 

return 1; } 

while ((c=getchar())!='#') { 

if (c=='\n') 

{ putc(CR,fp); 

putc(LF,fp); } 

else putc (c,fp); } 

fclose (fp); 

return 0; } 

 

 

108-listing. fayldan simvollarni o`qib ekranga chiqaradi  Output: 

---

 

279 

#include  

#include  

int main() 

{ FILE *fp; 

char c; 

char f_name [20]; 

puts(“fayl nomini kiriting:\n”); 

if((fp=f open (f name, “r”)) ==NULL) 

{ perror(f name); 

return 1; } 

while ((c=getc(fp))!=eof) 

putchar(c); 

fclose (fp); 

return 0; }