Информатика

plot(x^2+abs(5*abs(x)-6),x=-2.5..2.5,y=-1..10); 

Funksiya grafigi 10.38–rasmda tasvirlangan. 

 

Bir  koordinatalar  sistemasida  ikkita  funksiyaning  grafigini  chizish  talab 

qilingan bo`lsin. Bunda plot operatorida funksiyalar ketma-ket kvadrat qavs ichida 

[,] bilan beriladi. Boshqa parametrlar ham xuddi shunday. 

> 

plot([x^2,x+1],x=-3..3,-1..3,color=[blue,green]); 

---

 

539 

Funksiya  grafigi 10.39 –rasmda tasvirlangan. 

 

       10.38-rasm. 

                     10.39-rasm. 

 

Masala. 

  tengsizlik  bilan  (x,  y)  koordinatalari 

aniqlangan shaklni tayyorlang. 

Berilgan tengsizlikni ikki funksiyaga bo`lib olamiz va grafiklarini chizamiz. 

 

Masala.  Faraz  qilamiz  x  va  y  ning  qiymatlari  jadval  ko`rinishda  berilgan 

bo`lsin va uning grafigini tayyorlash talab etilsin. 

x 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

y 

2 

4 

6 

8 

10 

12 

10 

8 

 

Bu masalani Mapleda x,y vektorlar e`lon qilinadi. 

---

 

540 

 

 

 

 

Masala.  Grafigi  chizish  talab  etilgan  funksiya  quyidagicha  aniqlangan 

bo`lsin. 

 

 

Buning  grafigini  chizish  uchun  mapleda  quyidagicha  ishlar  amalga 

oshiriladi. 

 

---

 

541 

 

Maple dasturida ikki o`lchovli grafiklarni tayyorlash bilan tanishib chiqdik. 

Maple  dasturida  uch  o`lchovli  grafiklarni  ham  tayyorlash  mumkin.  Xuddi  ikki 

o`lchovlida  ilk  tayyorlangan  grafikdek  uch  o`lchovli  grafikni  tayyorlash  mumkin. 

Masalan, 

 funksiyani olsak. 

1. Maple dasturga kirib, Buyruqlar qatoriga x^2-y^2 ni kiritamiz. 

2. Hosil bo`lgan formulani sichqoncha bilan tanlab, o`ng tugmasini bosamiz. 

3. local menyudan [plots]->[3-D plot] tanlanadi va ekranda grafik tayyor. 

 

 

Bu grafik smart –grafik deb yuritiladi. Grafikka o`zgartirishlar kiritish uchun 

grafik  tanlanadi  va  sichqonchaning  o`ng  tugmasi  bosilib  kerakli  xususiyatlar 

o`rnatiladi.  

Odatda  Maple  dasturida  uch  o`lchovli  grafiklar  Plot3d()  operatori  bilan 

chiziladi. Masalan, x=cosh(u)*cos(v), y=cosh(u)*sin(v), z=u ning grafigini chizish 

talab qilingan bo`lsin. 

---

 

542 

 

 

Maple  dasturida  ikkita  uch  o`lchovli  grafikni  ham  tayyorlash  mumkin. 

Xuddi ikki o`lchovli grafikdek amalga oshiriladi. 

 

Masalan,  z=1+y+x,  z=2*cos(x)*sin(y)  larning  grafigini  tayyorlash  talab 

qilingan bo`lsin. 

 

 

Maple  dasturida  plot3d  ning  imkoniyatlari  juda  ko`pdir.  Ular  haqida 

ma`lumot olish uchun Maple help tizimdan ko`rish mumkin.  

  

