Информатика

10.6-jafval. Munosabat amallar. 

Amal 

Klavish 

O‘qilishi 

[>] 

[>] 

Katta 

[<] 

[<] 

Kichik 

[=] 

[Ctrl]+[=] 

Teng 

[≥] 

[Ctrl]+[)] 

Katta yoki teng 

[≤] 

[Ctrl]+[(] 

Kichik yoki teng 

[≠] 

[Ctrl]+[#] 

Teng emas 

Mathcadda  munosabat  amallarga  misol  sifatida  sonlar,  o`zgaruvchilarni,  funksiya 

solishtirib 1 va 0 qiymatlarini olish mumkin. 

Masalan, 5

=5=1, 2>3=0, 5≥2=1 va boshqa 

misollarni olish mumkin. Birinchi misoldagi 

birinchi 

tenglik 

munosabat 

tenglik, 

ikkinchisi natija chiqaruvchi tenglikdir.   

 

Mathcadda  trigonometrik  funksiyalar, 

integral, 

differensiallar 

ham 

hisoblash 

mumkin.  Mathcadda  funksiyalar  ustasi 

 

10.4-rasm. Insert Function 

---

 

503 

mavjud,  uni  ekranda  chiqarish  uchun  asboblar  panelidan  f(x)  asbobini  bosish 

kerak.  Ekranga  [insert  function]  muloqot  oynasi  chiqadi  (-rasm).  Funksiyalarning 

bir nechta guruhlari mavjud. Ulardan kerakligini tanlab, o`ng tomondan esa kerakli 

funksiyani  tanlash  mumkin.  Masalan,  trigonometrik  funksiyalar  guruhidan  cos 

tanlansa, ekranga cos(■) hosil bo`ladi. ■ ni o`rniga soni kiritib, [=] tugmasi bosilsa, 

cosning  shu  sondagi  qiymati  chiqadi  (cos(0)=1,  cos(3.14)=-1).  Funksiyalarni 

yozish orqali ham chaqirish mumkin.   

 

Mathcadda  aniq  integrallarni  hisoblash  juda  oddiy  bo`lib  hisoblanadi. 

Integralni  yozish  uchun  [Math]->[calculus]  asboblar  panelidan  integral  tanlanadi. 

Ekranga  integral  belgisi  chiqadi,  so`ng  funksiya  kiritiladi,  [tab]  tugmasini  bosib, 

funksiyani  integrallash  parametrik  kiritiladi,  [tab]  tugmasini  bosib,  quyi  chegara, 

[tab]  tugmasini  bosib,  yuqori  chegara  kiritiladi,  so`ng  bitta  bo`sh  joy  tugmasi 

bosiladi va natijani chiqaruvchi tenglik bosiladi. Mathcad integral, diferensiallarni 

tezda hisoblash son qiymatini qaytaradi.   Masalan,  

1

5

x

x cos x

( )









d

5.893





1

5

x

x cos x

( )









d

cos 5

( )

5 sin 5

( )



cos 1

( )



sin 1

( )







x

x sin x

( )



d

d

sin x

( )

x cos x

( )







 

 

Mathcadda  arifmetika  va  matematikaning  ixtiyoriy  hisoblash  jarayonlarini 

bajarish mumkin. Masalan, 

i

2 5





1

10

i

5





50



1

10

i

5





9.766 10

6







x

1

x

lim



0



1

x

x

2

lim





1



v

1

2

3



















i

v



4

8

12



















i

v



196





