Informatika

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI
NAMANGAN VILOYAT

XALQ TA’LIMI BOSHQARMASI
10-SONLI DAVLAT IXTISOSLASHTIRILGAN

MAKTAB-INTERNATI
“INFORMATIKA” FANI O’QITUVCHISI

YULDASHEV JASURBEKNING

“ELEKTRON JADVALNING ELEMENTLARI”

MAVZUSIDA OCHIQ DARS ISHLANMASI

YANGIQO’RG’ON – 2020 YIL

Darsning mavzusi: Elektron jadvalning elementlari.
Darsning maqsadi:

ta’limiy –o‘quvchilarga quvchilarga elektron jadval elelmentlari haqida ma’lu-mot berish, ular bilan ishlash ko‘nikmalarini hosil qilish, hamda axborot kommuni-katsion texnologiyasidan foydalanish-da xorijiy tildagi atamalarning mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llashkompetensiyasini shakllantirish;

tarbiyaviy – o‘quvchilarda Vatanini sevish, insonlarni hurmat qilish, odob-axloq qoidalariga rioya qilish va orasta kiyina olish kompetensiyasini shakllantirish;

rivojlantiruvchi­– o‘quvchilarda doimiy ravishda o‘zini o‘zi intellektual rivojlan-tirish, o‘z hatti-harakatini baholay olish kompetensiyasini rivojlantirish.
Dars turi: yangi tushuncha, bilimlarni shakllantiruvchi.
Darsda foydalaniladigan metod: an'anaviy.
Darsda foydalaniladigan jihozlar: kompyuter, slaydlar, ko‘rgazmali va didaktik materiallar.
Asosiy tushunchalar.

Katakcha, katakchalar bloki, ma’lumotlar turi, adres, absolyut va nisbiy murojaat, nom, son, matn, formula.

Tashkiliy qism:

“Informatika va axborot texnologiyalari” darsligi. O‘qituvchi kompyuterlarni ishga tayyorlaydi. Informatikadan 8-sinf elektron darsligi va mavzuga mos elektron mos elektron qo‘llanmalarni kompyuterga yuklanadi, ishchi holatga keltiriladi.

O`tilgan mavzuni takrorlash (mustahkamlash):

1. 
   Elektron jadval qachon yaratilgan?
   
2. 
   Elektron jadval vazifalari?
   
3. 
   Elektron jadval imkoniyatlari?
   

Yangi mavzuni tushuntirish:

Dars ma’ruza va amaliyotning uyg‘unligi tarzida olib boriladi.

O‘quvchilarga elektron jadval satri va ustuni haqidagi ma’lumot eslatiladi. Ular asosida katakcha, joriy katakcha haqida tushuncha beriladi. Katakchaga kiritish mumkin bo‘lgan ma’lumotlarni turi haqida gapirib, keyinchalik ishlatishga qulay misollar orqali ma’lumotlarni kiritish, tahrirlash va o‘chirish amaliy ko‘rsatib beriladi. Masalan, matnli-ifodaning qiymati; sonli – 10,01 yoki -5,1234; formula - =A1 + 7*B2.

Elektron jadvalda blok tushunchasi, adres, nom, ularga absolyut va nisbiy murojaat kabi tushunchalar beriladi. Absolyut va nisbiy murojaat qilish bilan bog‘liq ishlar amaliy usulda ko‘rsatiladi. Amaliy usulda ko‘rsatish jarayonida boshqa katakchaga, boshqa varaqga, boshqa kitobga, boshqa faylga murojaat qilish imkoniyalarini misollar yordamida ko‘rsatib berish maqsadga muvofiq bo‘ladi.

Mashq. Hammaga tanish bo‘lgan bozordan mahsulot harid qilish masalasini Excel elektron jadvali yordamida hal etamiz (rasmga qarang).

1. 
   a) A3 katakchaga “Tartib raqami” matnini 2 satrli qilib (Alt+Enter yordamida) kiritamiz; b) A3 katakchani belgilab, Format menyusining katakchalar formati bo‘limiga kiramiz; d) so‘ng Tekislash (Выравнивание) bo‘limi yordamida matnni yozish yo‘nalishini o‘zgartiramiz.
   
2. 
   a) A4, A5, A6, A7, A8 katakchalarga mahsulotlarning tartib raqamlarini kiritamiz; b) A3:A8 blokini belgilab, Format menyusining katakchalar formati bo‘limiga kiramiz; d) Katakchalar bloki uchun Ko‘rinishi (Вид) bo‘limidan rang tanlaymiz.
   
3. 
   Yuqoridagi usul bilan rasmdagi B3:B8, C3:C8, D3:D8 bloklari va E3 katakchasi to‘ldiriladi.
   
4. 
   a) B2:E2 blokini belgilash vapiktogrammani tanlash orqali blokni yagona katakcha sifatida birlashtira-miz;b) “Xarid masalasi” matnini katakchalar formati bo‘limiga kirib, Chegara (Граница) bo‘limi yordamida katakcha chegarasi chizig‘ini rasmdagi ko‘rinishida hosil qilamiz.
   
5. 
   “Jami mahsulot narxi” matni ham yuqoridagi kabi kiritiladi.
   
6. 
   a) E4 katakchaga “C4*D4” formulani “=” dan keyin kiritamiz; b) E4 katakchani E5, E6, E7, E8 katakchalarga Tahrirlash (Правка) menyusining Nusxalash va joylashtirish bo‘limlari yordamida nusxalaymiz.
   
7. 
   a) E9 katakchaga “=E4 + E5 + E6 + E7 + E8” formulani kiritamiz, ya’ni E4:E8 ni hisoblaymiz; b) Format menyusining katakchalar bo‘limidagi Shrift (Шрифт), Chegara va Ko‘rinish bo‘limlari yordamida jadvalni rang va chiziqlar bilan boyitamiz.
   Tekshirib ko‘rish mumkinki, C4:C8 yoki D4:D8 blokidagi qiymatlarning birortasining o‘zgarishi E8 ustundagi qiymatlarning avtomatik o‘zgarishiga olib keladi.
   

Yangi mavzuni mustahkamlash.

O‘quvchilarga darslikdagi savollari orqali murojaat etiladi va jadvallarda so‘rovlarni tashkil etishni mustaqil amalga oshirish taklif qilinadi.

1. Katakchaga kiritish mumkin bo‘lgan ma’lumotlar turini so'zlab bering.

2. Katakchaning xususiyatlarini misollar orqali yoritib bering.

3. Katakcha adresi deganda nima tushuniladi?

4. Katakchaiiar blokini misollar orqali amaliy ko‘rsatib bering.

Uyga vazifa.

1. 
   Darslikdagi 10-, 11-topshiriq
   
2. 
   Tug‘ilgan vaqtingizdan buyon necha yil, oy, hafta, sutka, soat, minut yashaganligizni joriy yil yozilgan katakchaga murojaat orqali hisoblang.
   

OCHIQ DARS DAVOMIDA FOYDALANILGAN MATERIALLAR