Informatika fanidan

MATEMATIK FIINKSIYALAR:

Abs(x)	x ning absolut qiymati (moduli) — |x|
Sin(x)	x ning sinusi (radian o'.b.) -sinx
Cos(x)	x ning kosinusi (radian o'.b.) -cosx
Arctan(x)	x ning arktangensi — arctgx

Sqrt(x)	x ning kvadrat ildizi — (x > 0)
Sqr(x)	x ning kvadrati — x^2
Exp(x)	e* (e = 2.718282...)
Ln(x)	x ning natural logarifmi (x > 0)
Frac(x)	x ning kasr qismi {x} (javob xaqiqiy)
Int(x)	x ning butun qismi [x] (javob xaqiqiy)
Random	[0, 1) oraliqdagi tasodifiy son
Random(x)	[0, x) oraliqdagi tasodifiy son
Trunc (x)	x ning butun qismi (javob butun)
Round (x)	x ni yaxlitlaydi (javob butun)

Odd (x) x — toq son bo'lsa«rost» qiymat oladi
Chr (x) x-sonning ning o'nlik ASCII kodiga mos belgi
Ord (m) ‘m’ belgining o'nlik ASCII kodi
Ins (x) x ni qiymatni 1 ga oshiradi (x:=x+l)
Dec (x) x ni qiymatni 1 ga oshiradi (x:=x+l)

CRT MODULIDAGI OPERATORLAR

{ izoh matni} Izoh operatori
O’zgaruvchi:=ifoda; O’zlashtirish operatori
Ma’lumotlarni ekranga chiqarish (kursor oxirida qoladi). (agar
WRITE(chiqarish ro’yxati); o’zgaro’vchilardan keyin : va raqam quyilsa u sonni butun va qasr qismlardagi raqamlar sonini kursatadi. Masalan: write(a:4:2) natijada a=aaaa,aa)
WRITELN(chiqarish ro’yxati); Ma’lumotlarni ekranga chiqarish (kursor yangi satrga o’tadi)
READ (kiritish ro’yxati); Ma’lumotlarni muloqot usulida kiritish (kursor oxirida qoladi)
READLN (kiritish ro’yxati); Ma’lumotlarni muloqot usulida kiritish (kursor yangi satrga o’tadi)
TEXTCOLOR(rang kodi); Matn rangini o’zgartirish
TEXTBACKGROUND(rang kodi); Matn foni rangini o’zgartirish
CLRSCR; Eknanni tozalash va kursorni ekran boshiga o’tqazish
GOTOXY(ustun,satr); Ekranning kerakli joyida chiqarish
GOTO nishon ; Nishon joylashgan satrga o’tish
IF shart THEN operator ELSE Tarmoqlanish (shartli o’tish) operatori operator ;
AND OR NOT Mantiqiy amallar va, yoki , emas
FOR boshi TO oxiri DO Toki o’garmasning miqdori boshidan oxitigacha bormaguncha tanasini takrorlash tanasi; takrorlash.
FOR oxiri DOWNTO boshi DO Toki o’garmasning miqdori boshidan oxitigacha bormaguncha tanasini takrorlash tanasi; takrorlash.
WHILE shart DO takrorlash tanasi; Shart boyicha takrorlash operatori REPEAT takrorlash tanasi UNTIL Shart boyicha takrorlash operatori shart ;
RANDOM ( son ); Shu songacha bulganlardan ixtiyoriy son xosil qilish
RANDOMIZE; Ixtiyoriy son xosil qilish
CONCAT ( belgili o’zgaruvchilar) Belgili o’zgruvchilarni bir biriga ketma ket ulaydi
LENGTH (belgili o’zgaruvchi) Belgilar sonini aniqlaydi
Butun matn-S ichida kerakli matn qismi-X-ni nechanchi belgidan
POS (X, S) joylashuvini aniqlaydi
COPY (S, N, K) Butun matn-S dan N-chi belgidan boshlar K-ta belgini qirqib olish
ORD (belgi) Belgining ASCII kodini aniqlash
CHR ( kod raqami) Shu kod raqamli belgini aniqlaydi
DELETE (S, N, K) Butun matn-S dan N-chi belgidan boshlar K-ta belgini o’chirib olish
INSERT (S1, X, S2) S1-matnga X-chi belgidan boshlab S2-matnni joylashtirish
STR ( X, S) Raqamli X miqdorni S-satrliga turiga o’tqazadi
VAL ( S, X, N) S-satrli o’zgaruvchini X-raqamli miqdorga o’tqazadi