Informatika 2017 qqalpoq indd

interconnected  network  sóziniń  qısqartılıwı,  mánisi  Xalıq  aralıq 

kompyuter  tarmaǵı)tiń  shólkemlestiriliwi  menen  sheshildi.

Internet  dáslep  birneshe  áskeriy  izertlewshilik  orayları  ortasında 

xabar  resurslarınan  birgelikte  paydalanıw  maqsetinde  jaratıldı.  Buǵan 

XX  ásirdiń  70-jıllarınıń  baslarında  AQSH  Qorǵanıw  Ministrligi 

tárepinen  islep  shıǵılǵan  ARPANet  baylanıs  tarmaǵı  tiykar  bolǵan. 

ARPANet — buzılǵan  baylanıs  buwınların  avtomatikalıq  túrde  aylanıp 

ótiwge  hám  tarmaqtaǵı  kompyuterlerdiń  maǵlıwmat  almasıwına 

imkan  beriwshi  qurılma  esaplanadı.

Los-Anjeles  universiteti

Santa-Barbara  universiteti

Yuta  shtatı  universiteti 

ARPANET  tarmaǵı

Stenford  izertlew  orayı

Birinshi  márte  1969-jılı  29-oktyabrde  iske  túsirilgen  ARPANet  

tarmaǵında  aralıq  qashıqlıq  640  km  bolǵan  Los-Anjeles  universiteti 

menen  Stenford  izertlew  orayı  arasında  tek  ǵana  2  minut  dawamında 

informaciya  almasılǵan.  Dáslep  bul  tarmaq  qupıya  bolıp  esaplanǵan. 

Keyin  ala  bul  tarmaqqa  AQSHtıń  basqa  universitet,  kolledj  hám 

shólkemleri  de  baylanısqan.  1973-jılı  transatlantik  telefon  kabeli 

ótkerilgennen  keyin  ARPANet  tarmaǵına  Evropanıń  oqıw  orınları 

hám  shólkemleri  jalǵanadı.  Solay  etip,  bul  tarmaq  Internet  tarmaǵına 

aylandı.

Internet  tarmaǵı  heshbir  shólkemge  baǵınbaydı,  lekin  mámleketler, 

ilimiy  hám  bilimlendiriw  mákemeleri,  kommerciyalıq  strukturaları 

hám  millionlap  jeke  insanlar  tárepinen  qarjılandırıldı.  Tarmaq  usınıs 

etilgen  bolonterlar  (qálewshiler)  tárepinen  shólkemlestirilgen  «Internet